скачать книгу бесплатно
Губляючы мары
Дмитрий Максимович Акулич
Маладая дзяyчына Каця yлюбляецца y хлопца Толю. Пераязджае да яго. Нягледзячы на складаныя адносiны з яго мацi, Каця жыве шчаслiва. Маладая пара згуляла вяселле. Але пасля нараджэння дзiцяцi iх жыццё змяняе адценнi. На змену рамантыцы прыходзяць бяссонныя ночы i новыя клопаты. Кацi даводзiцца сустракаць цяжкасцi y адносiнах з мужам, перажываць iх разам з дзiцём. Цi зможа дзяyчына вытрымаць навалiyшыяся праблемы i наладзiць сваё жыццё?
Дмитрий Акулич
Губляючы мары
Глава I
Каця i Толя жылi y невялiкiм горадзе Мiр, якi знаходзiyся непадалёк ад абласнога цэнтра. Гарадок меy некалькi фабрык, гасцiнiцу, аyтобусны i чыгуначны вакзал. Праз Мiр праходзiлi важныя чыгуначныя шляхi, якiя злучалi вялiкiя гарады.
Клiмат у гэтым горадзе быy разнастайным i адгадаць, што ж будзе заyтра, з дакладнасцю не было магчымым. Людзi апраналiся па-рознаму y розную пару года. У красавiку насiлi на сабе курткi, хто хадзiy толькi y адной цiшотцы з нагавiцамi, не накiдваючы нiякага верхняга адзення.
Толя i Каця yпершыню сустрэлiся гэтай вясной, калi падышлi адначасова да дзвярэй кандытарскай. У той момант яны пераглянулiся, Толя прапусцiy Кацю наперад, адкрыyшы ёй дзверы, не кажучы нi слова. Дзяyчына падзякавала яго i зайшла y невялiкае памяшканне. Установа была маленькая, справа стаяy невялiкi вертыкальны халадзiльнiк, у якiм знаходзiлiся тарты. Наперадзе, на вiтрыне, размяшчаyся вялiкi асартымент салодкага: печыва, зефiр, мармелад, пiрожныя. Побач, каля вагаy, стаяy прадавец. Вольнага месца для наведвальнiкаy было мала, у кандытарскую магло зайсцi i змясцiцца тры цi чатыры чалавекi. На шчасце, сёння не шматлюдна.
Маладыя людзi прыйшлi за адным i тым жа тортам. У кожнага была розная нагода для набыцця салодкага. Халадзiльнiк быy поyны разнастайнасцю смачнасцяy. У iм ляжаy бiсквiтны шакаладны торт, ён выглядаy свежым i цудоyным, наверсе ляжалi кавалачкi тонкага шакаладу i маленькiя квадрацiкi карычневага бiсквiту.
– Запакуйце мне, калi ласка, вось гэты шакаладны торт…! – сказала Каця, паказаyшы на канкрэтны торт.
– Добра. – сказаy i выйшаy з-за прылаyка прадавец, адкрыy халадзiльнiк i няyзнак вымавiy. – Апошнi…
– Што вы казалi? Гэты торт апошнi, такога y Вас больш няма? – перапытаy, з цёмна-русымi валасамi, хлопец Толя.
– Так! Але як бачыце, у нас шмат iншых смачных тартоy.
– Бачу…але я прыйшоy менавiта за гэтым … – трохi засмучана вымавiy Толя.
Ён пачаy абдумваць, якi ж iншы торт можа замянiць жаданы. Толя спешна праводзiy вачыма, перамяшчаючыся па yсёй прадукцыi.
Прадавец паднёс торт да касы, дастаy пражу i пачаy завязваць ёй торт для зручнага пераносу.
Каця адчула няёмкасць, за яе спiной стаяy Толя. Чалавек з прыгожымi рысамi твару, даyгаваты нос, шэрыя выразныя вочы. Ён быy высокага росту i не быy хударлявым. Яна павярнулася да яго.
– Прабачце! Вы можаце купiць яго. – сказала Каця, паказаyшы рукой у бок торту, саступаючы яго Толю. – Я выбяру iншы.
Каця разумела, што гэты малады чалавек мог зайсцi першым у кандытарскую i купiць гэты торт, калi б не адчынiy дзверы, не прапусцiy яе наперад.
Толя yважлiва слухаy, што казала Каця, ён глядзеy на прыгожую дзяyчынку, на яе чароyныя вочы. Яго цiкавасць да торту паступова знiкала. Толя застыy на iмгненне.
– Вы мяне чуеце? – з усмешкай спытала Каця.
– Не, што вы…гэта значыць, так, чую! Гэта ваш торт, а я yжо абраy сабе iншы – раптоyна адказаy Толя.
Ён нявольна паказаy на першы трапляючыйся торт, пасля хутка павярнуy галаву назад да Кацi i зноy стаy глядзець ёй у вочы. Каця yсмiхнулася i адвярнулася да касы, каб аплацiць куплю.
Толя не хацеy адпускаць з-пад увагi выдатную Кацю, ён паспяшаyся сам дастаць торт з халадзiльнiка i паставiць яго на вагi. Дастаy грошы.
– Я бяру гэты! Дзякуй. Бяз рэшты! – сказаy Толя прадаyцу.
За яго спiною, Каця yжо павольна адкрывала левай рукой дзверы yстановы, а y правай руцэ яна трымала торт. У адчыненыя дзверы заляталi свежыя пары паветра i шум недалёкiх праязджаючых машын. Толя хутка yзяy свой торт, стаy трымаць яго перад сабой i выйшаy услед за Кацяй на вулiцу.
Надвор'е было па-сапраyднаму вясновае, прыемнае. Сонца мякка грэла зямлю. Лянiва дзьмуy вецер. Удалечынi праглядалiся цёмна-сiнiя хмары. На вулiцах стала больш зялёнага колеру.
– Пачакай! – сказаy Толя i тут жа yстаy перад Кацяй, перагарадзiyшы ёй шлях.
Яны спынiлiся каля тратуара.
– Можа пазнаёмiмся? Мяне клiчуць Толя! – прадставiyся ён.
– Мяне Каця. – сарамлiва вымавiла, з усмешкай, яна.
Каця валодала прывабнай знешнасцю. У яе маленькiя i тонкiя вусны, вялiкiя зялёныя вочы, прыгожа абмаляваны нос. У яе добрае сэрца. З ёй заyсёды лёгка. Яна не yпершыню была агорнутая yвагай, але гэта было нешта iншае, перад Толяй яна станавiлася нясмелай i старалася не падаваць гэтага выгляду.
– Я хачу цябе праводзiць! – сказаy Толя.
– Я не супраць! – адказала яму Каця.
Яна была агаломшаная тым, як хутка яна адказала яму. Каця заyсёды асцярожнiчала з хлопцамi. Але з iм, яна паводзiла сябе па-новаму, ва няyласцiвай сабе манеры.
Яны iшлi па шэрым тратуары, часам не думалi аб чым гавораць, нiбы знаходзiлiся y адключцы. Размовы yсё больш iшлi ад Толi, Каця саромелася казаць першай, але адважна падтрымлiвала яго y адказ словамi. Перад тым як развiтацца, Толя прапанаваy ёй заyтра сустрэцца, больш даведацца адзiн пра аднаго. Каця была не супраць яго прапановы i бяз роздумаy пагадзiлася. Усе пачуццi, што нарынулi на iх сэрцы, усялялi yпэyненасць у вырашэннi iх учынку.
Спатканне за спатканнем. Сiмпатыя перарасла y каханне.
Толя быy рамантычным i адважным хлопцам. Ён любiy радаваць i песцiць сваю дзяyчыну, увесь свой вольны час ён хацеy праводзiць толькi з ёй. Стаy знiкаць для сяброy i для бацькоy, рэдка сустракаyся з iмi, амаль не зазiраy да iх у госцi. Не было y яго нiякага сумневу, што ён шчаслiвы з Кацяй.
– Ты маё yсё! Я вельмi кахаю цябе! – казаy, паyтараy часта ён Кацi.
Яго словы лашчылi яе, Каця была зачараваная сваiм хлопцам.
Каця y гэты час жыла y сяброyкi, з якой вучылася разам. Яна плацiла маленькую суму за свой куток. Знайсцi здымную кватэру i пераехаць кудысьцi, не было магчымым, гэта было дорага для яе. Аднойчы, ранiцай, сяброyка Кацi паведамiла ёй, што пара б з'язджаць, сяброyка была незадаволеная тым, што Каця заседзелася y яе y кватэры. Такiм чынам, Каця стала неспакойна хадзiць па пакоi, яна была здзiyленая гэтак цвёрдай прамовай сяброyкi. Яе змрочны настрой адбiyся на яе да волi спакойную натуру.
Каця хавала свае праблемы ад Толi. Яна давярала яму, ёй проста не хацелася мяняць настрой iх шчаслiвага моцнага кахання. Яна баялася разбурыць або змянiць прышэдшыя радасцi абодвух.
Як бы Каця не хавала сваю занепакоенасць, Толя адчуy, што з Кацяй нешта не так. Прыкiдвацца, быццам усё добра, ёй не yдавалася, толькi пад моцным цiскам кахання, Каця раскрыла yзнiкшую цяжкую праблему.
Спачатку Толя быy крыху разгублены, быццам не ведаy, як ёй дапамагчы. Але праз хвiлiну ён зiрнуy на Кацю задаволеным выглядам i вясёлай усмешкай. Толя прапанаваy пераехаць Кацi да яго, у двухпакаёвую кватэру. Гэта рашэнне для яго здавалася выдатным варыянтам. Каця станоyча адказала на яго прапанову. Толя горача абняy Кацю. Ва yсiм гэтым аптымiзме яны перасталi думаць пра нешта дрэннае.
Дваццацiгадовыя закаханыя тут жа з'ехалiся жыць разам.
Гэта быy новы, наступны этап iх адносiн. Яны адчулi сябе больш дарослымi i адказнымi. Каця прабеглася па пакоях новай для яе кватэры, яна была заклапочаная пераездам. Па яе жаданнi, яны зрабiлi перастаноyку y кватэры. Каця стала гаспадарыць па дому, прыбiраць i гатаваць. Яна была не з тых, хто палохаyся гэтай працы. Каця стварала yсю yтульнасць дома. Вядома, у новай кватэры ёй было спачатку нязвыкла, яна быццам тужыла па мiнулым доме, хоць не сказаць, што яна была там занадта шчаслiвая. Каця перавезла таксама свае любiмыя кнiгi, маленькая палiчка y яе пакоi, была маленькiм шчасцем, роднай бiблiятэкай яе юнага жыцця. Цяпер жа, праводзячы yсё больш часу з Толям, у яго кватэры, ёй атрымлiвалася адганяць нуду. Яна з задавальненнем рухалася наперад. А зносiны з сяброyкай сыходзiла yсё далей у мiнулае, да таго часу, пакуль яно не стала канчаткова цiхiм успамiнам.
У гэты тыдзень, у суботу, да iх у госцi паспяшалася прыехаць мама Толi. Таццяна Андрэеyна, вельмi жадала yпершыню пазнаёмiцца з дзяyчынай сына. Таццяна Андрэеyна была строгай жанчынай, яна жыла па старых правiлах, i часам нават не хацела разумець, i прымаць нешта новае, што палохала яе прынцыпы. Характар у яе быy кепскi.
У кватэры пачуyся званок, Каця нацiснула на кнопку, дзверы пад'езда адчынiлiся. Таццяна Андрэеyна павольна падымалася, накiроyвалася да iх па лесвiцы. Лiфт, да яе няшчасця, быy на рамонце.
Каця адчувала нейкую трывогу перад першай сустрэчай i знаёмствам з Таццянай Андрэеyнай, яна хацела спадабацца ёй. Толя хацеy таго ж i каб мама спадабалася яго дзяyчыне.
Толя адчынiy дзверы кватэры, выйшаy на лесвiчную пляцоyку сустрэць маму.
– Прывiтанне, мама! – сказаy пры сустрэчы Толя, пацалаваy i абняy маму.
– Прывiтанне, сынок! – цяжка дыхаючы, адказала Таццяна Андрэеyна.
Мама рукой трымалася за сцяну, трохi аддыхалася, стаяла перад сынам. Для яе, занадта пажылой жанчыны, прыступкi аказалi нялёгкi yздым.
– Лiфт гэты, не працуе! Ты чаму мне не сказаy пра яго? – спытала мама, надаyшы незадаволены тон.
– Працаваy жа … – прашаптаy Толя, не ведаючы, што i адказаць маме.
– Пайшлi знаёмiцца, вядзi мяне yжо. – дадала Таццяна Андрэеyна.
Яны yвайшлi y расчыненыя дзверы кватэры.
Толя падышоy да Кацi.
– Мам, знаёмся, гэта Каця! Каця, гэта мая матуля Таццяна Андрэеyна! – паспяшаyся прадставiць iх адзiн аднаму Толя.
Мама Толi yбачыла перад сабой сына з цёмнавалосай, зялёнавокай дзяyчынай.
– Я вельмi рада, што вы да нас завiталi y госцi. – нечакана для сябе i Толi, смела сказала Каця.
– Згодная! Даyно было пара нам пазнаёмiцца. – адказала ёй Таццяна Андрэеyна.
– Так, давайце пройдзем, гарбаты пап'ем!? Не будзем тут стаяць. – сказаy Толя.
Усе трое перайшлi на кухню. Толя з мамай селi за стол, Каця yзяла чайнiк з заваркай i налiла yсiм у кубкi, прысела да iх.
– Надвор'е сёння цудоyнае! – сказала Таццяна Андрэеyна.
– Так, ёсць такое. – няпэyненна сказала Каця.
– Мг… – прамыкаy Толя. – Сёння даволi цёпла.
Пасля шэрагу нязначных фразаy завязалася нарэшце знаёмства.
Першае yражанне, Каця пакiдала пра сябе добрае, Таццяне Андрэеyне дзяyчына здавалася даволi мiлай i прыемнай. Але пасля таго, як мама Толi пачала задаваць пытаннi што датычыцца яе працы i заробку, а таксама намякаючыя на «дзяльбу» сына, гармонiя прыемнай сустрэчы стала павольна рассыпацца. Таццяна Андрэеyна не хацела адпускаць адзiнага сына нейкай чужой для яе дзяyчыне, якая забрала yсю yвагу Толi. Мацi стала раyнаваць, шукаць заганы y дзяyчыне. Яна стала падазраваць Кацю y тым, што гэта мiлая дзяyчына сустракаецца з яе сынам з-за таго, што y яго ёсць жыллё i грошы. Бо Каця пры гэтым, не мае нiчога свайго. І так як Каця працавала на фабрыцы цацак i атрымлiвала жабрацкую зарплату, па мерках Таццяны Андрэеyны, яна yсё больш пераносiла yсю сваю yвагу да гэтай тэмы. Ценi суму з'явiлiся y вачах Кацi. Горш таго, што Каця пачала адчуваць сябе няправiльна, не такога знаёмства яна чакала. Таццяна Андрэеyна працягвала казаць, параyноyваць сябе з ёй. У яе часы, калi яна сустрэла бацьку Толi. За плячыма Таццяны Андрэеyны yжо было тады нямала таго, каб быць незалежнай. Яна не брала за yвагу yзрост Кацi. Не выключэннем дрэннага стаyлення да Кацi стала тое, што раней Таццяна Андрэеyна сватала свайго сына да дачкi сваёй сяброyкi. Дзецi жылi недалёка адзiн ад аднаго, маму тады yсё задавальняла, Толя б знаходзiyся непадалёк ад яе. Яны тады амаль зблiзiлiся, але Толя сустрэy Кацю i мамчыны планы павалiлiся.
Было шмат сказана y адрас Кацi, яе настрой быy сапсаваны.
У момант iх размоy, Толя прымаy бок Кацi i абараняy яе ад непрыемных пытанняy сваёй мамы. Ён быy здзiyлены паводзiнамi мамы i не yяyляy, што yсё вось так можа скласцiся.
Таццяна Андрэеyна не прымала Кацю сур'ёзна, ёй стала непрыемнай Каця i тое, як паводзiць сябе яе сын пры ёй. Напружанне i раздражненне расло, Таццяна Андрэеyна бачыла y сваiм сыне iншага чалавека i не магла зразумець, як гэта родны сын не на баку сваёй мацi. Таццяна Андрэеyна паказала свой незадаволены выгляд i нейкую крыyду да сына. Яна yстала з-за стала i пайшла y бок уваходных дзвярэй кватэры. Толя накiраваyся за мамай.
– Я сыходжу! – сказала Таццяна Андрэеyна, звяртаючыся да сына. – Убачымся пазней…я не магу тут знаходзiцца.
– Добра. – адазваyся Толя, рассеяна праводзячы маму.
Усе троя адчувалi смутак i негатыy ад гэтай сустрэчы, кожны задаваy самому сабе розныя пытаннi y галаве.
Каця засталася сядзець адна за сталом, яна абняла двума рукамi астыyшы кубак гарбаты i павольна зрабiла пару маленькiх глыткоy. Калi да яе вярнуyся Толя, Каця пакiнула кубак i змрочна паглядзела на яго.
Яна yстала з-за стала.
– Я пасля yсё прыбяру, са стала..! – сказала Каця.
Яна пайшла з маркотным тварам у спальню. Толя моyчкi стаяy яшчэ хвiлiну на адным месцы, глядзеy на стол. Яго думкi былi цалкам прысвечаны горшым зыходам сустрэчы, якi ён нават раней не yяyляy. Ён ледзь пакiваy галавой i затым пайшоy да Кацi.
Толя быy напалоханы паводзiнамi мамы. Не гледзячы на yсё гэта, ён спрабаваy знайсцi якiя-небудзь апраyданнi y яе паводзiнах. Але было гэта для яго куды складаней, чым можна было yявiць. Каця ляжала на ложку, адвярнулася ад Толi, павярнулася да яго спiной. Ён падышоy да яе павольна i прысеy побач. Толя пачаy супакойваць Кацю. Шукаy патрэбныя словы. Каця павярнулася да яго.
– Я не хачу больш сустракацца з ёй! – сказала яна. – Цяпер я ведаю, што яна з сябе yяyляе.
Каця з цяжкасцю стрымлiвала слёзы.
– Добра…
Толя не знаходзiy больш слоy для размовы, ён проста маyчаy i глядзеy на зацiснутае цела Кацi. Ён спрабаваy падумаць пра нешта iншае, але думкi яго ператварылiся y хаос. Толя адчуваy нейкую здраду, расчараванне y сабе. Ён абняy Кацю адной рукой, прыцiснуyся да яе.
Перад сном, Каця зноy адчула yладу змрочных думак i прадчуванняy. Яна не змагла хутка заснуць.
Глава II
У адносiнах Толi i Кацi yсё было добра, у апошнi час вялiкiх узрушэнняy i няшчасцяy не было.
У гэты вечар, палiваючы y пакоi кветкi, Каця адчувала сябе занепакоена i фiзiчна стомленай. Яна пакiнула палiвачку каля кветкавага гаршка i прысела на невялiкую сiнiю канапу. Каця yздыхнула з палягчэннем. Часова яна забыла пра yсе заняткi, лёгка i вольна адчувала сябе ля вакна, узiраючыся на нiзкалятучыя воблакi y святле захаду сонца.
Каця не чула, як у пакой увайшоy Толя.
– Табе не самотна? – спытаy ён.
Толя yвесь палаy страсцю да Кацi. Яна павярнулася y яго бок, бачачы y iм усе задаволеннасцi iх сумеснага жыцця.
– Без цябе мне заyсёды самотна. – адказала Каця. – Цяпер усё выдатна, ты тут!
Каця глядзела на яго з пяшчотай, паддаyшыся абдымкам, яна неадкладна вырашыла падзялiцца сваiм становiшчам.
– Каханы?
– Так!? – цiха адказаy Толя, цалуючы Кацю y шыю.
– У нас будзе дзiця. Я цяжарная.
– Праyда? – весела сказаy Толя. – Гэта цудоyна!
Ён ласкава пагладзiy яе па шчацэ i горача пацалаваy яе вусны. Адказваючы яму на пацалунак, Каця была цалкам шчаслiвая. Твар Толi быy радасны i вясёлы ад навiн.
Дня праз два, па меры таго, як жыло каханне, Толя зрабiy прапанову Кацi выйсцi за яго замуж. Неадкладна Каця прыняла гэтую прапанову. Вядома, цяжарнасць Кацi з поyнай упэyненасцю падштурхнула яго на гэты рашучы крок.
Наступным новым днём, пасля працы, Толя не заязджаючы дадому, паехаy адразу да мамы i таты. Увесь гэты дзень надвор'е выдалася пахмурным i сырым. Зрэдку можна было yбачыць блiскучы прамень сонца. Але yсё гэта не магло паyплываць на пагаршэнне цудоyнага настрою хлопца. Ён мог патэлефанаваць бацькам яшчэ yчора i паведамiць усе навiны, але вырашыy не спяшацца. Толя хацеy пагаварыць з iмi асабiста, распавесцi гiсторыю свайго шчасця.
