Buratinonun macəraları

– Uşaq deyilsiniz, bəsdir bir-birinizi yaladınız, tamaşanı davam etdirin!

Bu səs-küyü eşidən kimi səhnənin arxasından bir adam çıxdı. Onun sir-sifəti elə heybətli idi ki, ona kim bircə kərə baxsaydı, qorxudan dili tutulardı.

Pırtlaşmış saqqalı yerlə sürünürdü, dombalan gözləri yerindəcə oyum-oyum oynayırdı. Yekə ağzındakı dişlərinin xırçıltısı eşidilirdi, elə bil bu, adam deyil, əsl timsah idi. Əlində yeddisaçaqlı qamçı tutmuşdu.

Bu, kukla teatrının sahibi, kukla elmləri doktoru, sinyor Karabas Barabas idi.

– Ha-ha-ha, hu-hu-hu! – deyə o, Buratinonun üstünə bağırdı. – Mənim gözəl komediyamın tamaşasına mane olan sənsən?

O, Buratinonu qarmalayıb teatrın anbarına apardı və onu orada mıxdan asdı. Geri qayıdıb kuklaları yeddisaçaqlı qamçısı ilə hədələdi ki, tamaşanı davam etdirsinlər.

Kuklalar komediyanı birtəhər başa vurdular, pərdə salındı, tamaşaçılar dağılışdılar.

Kukla elmləri doktoru, sinyor Karabas Barabas isə mətbəxə şam yeməyinə getdi.

Mane olmasın deyə, saqqalının ucunu cibinə yığdı, şişə çəkilmiş bütöv bir ev dovşanının və iki cücənin qızardığı ocağın qırağında oturdu.

Barmaqlarına tüpürüb qızartmaları yoxladı, hələ yaxşı bişməmişdi.

Ocaqda odun az idi. Onda o, üç kərə əlini əlinə vurdu.

Arlekin və Pyero qaça-qaça gəldilər.

– O avara Buratinonu yanıma gətirin, – deyə Kara-bas Barabas əmr etdi. – O, quru ağacdan qayrılıb, ataram onu ocağa, yeməyim daha tez qızarar.

Arlekin və Pyero diz çöküb yalvardılar ki, yazıq Buratinonu bağışlasın.

– Hanı mənim qamçım, – deyə Karabas Barabas bağırdı.

Onların ikisi də hönkür-hönkür ağlayaraq anbara sarı getdilər, Buratinonu mıxdan çıxarıb mətbəxə gətirdilər.

Sinyor Karabas Barabas Buratinonu yandırmaq əvəzinə ona beş dənə qızıl pul verir və evə buraxır

Kuklalar Buratinonu gətirib ocağın qırağına atan zaman sinyor Karabas Barabas dəhşətli şəkildə fısıldaya-fısıldaya ocağın közünü qurdalayırdı.

Birdən onun gözləri qan rənginə düşdü, bütün sifəti qırışlarla örtüldü. Ola bilsin, burnunun deşiyinə bir qırıq kömür düşmüşdü.

– Həəp…həəp…həəp… – deyə Karabas Barabas gözləri axmış halda uladı, – həəp-çi!..

O elə bərkdən asqırdı ki, ocağın külü havaya sovruldu.

Kukla elmləri doktoru asqırmağa başlayanda özünü saxlaya bilməzdi, bəzən əlli, bəzən də lap yüz dəfə dalbadal asqırardı.

O belə qeyri-adi asqırıqlardan sonra gücdən düşər və rəhmdil olardı.

Pyero xəlvəti Buratinoya pıçıldadı:

– Çalış, onunla asqıran vaxtı danışasan…

– Həəp-çi! Həəp-çi! – Karabas Barabas açılmış yekə ağzına hava alaraq, səs-küylə asqırmağa, başını əsdirərək ayaqlarını yerə döyməyə başladı.

Mətbəxdə bütün əşyalar yerindən oynadı, şüşələr cingildədi, mıxdan asılmış tavalar və qazanlar havada yelləndi.

Asqırmaların arasında Buratino nazik, şikayətli səslə ciyildəyib ağlamağa başladı:

– Mən yazığa, mən bədbəxtə, heç kimin rəhmi gəlmir.

– Bəsdir zarıdın! – deyə Karabas Barabas bağırdı. – Sənmənə mane olursan… Həəp-çi!

– Sağlam olun, sinyor, – deyə Buratino içini çəkdi.

– Sağ ol…Nədi, ata-anan sağdılar? Həəp-çi!

– Mənim heç vaxt, heç vaxt anam olmayıb, sinyor. Ah, mən necə də bədbəxtəm! – Buratino elə qulaqbatırıcı səslə qışqırdı ki, bu səs Karabas Barabasın qulaqlarına iynə kimi sancıldı.

O, ayaqlarını yerə döydü:

– Sənə dedim axı az ciyildə! Həəp-çi! Atan necə, sağdı?

– Zavallı atam hələ sağdı, sinyor.

– Təsəvvür edirəm, atan biləndə ki, ev dovşanını və iki cücəni qızartmaq üçün səni yandırıb istifadə eləmişəm, o yazıq nə hala düşəcək. Həəp-çi!

– Mənim yazıq atam onsuz da tezliklə ya acından, ya da soyuqdan öləcək. Qoca yaşında mən onun yeganə arxasıyam.

– Lənət sənə, kor şeytan! – deyə Karabas Barabas bağırdı. – Heç bir mərhəmətdən belə söhbət gedə bilməz. Ev dovşanı ilə cücələr mütləq qızarmalıdır. Gir ocağa görüm.

– Mən bunu eləyə bilmərəm, sinyor.

– Niyə? – Karabas Barabas ona görə soruşurdu ki, təki Buratino danışsın, ciyiltili səsi ilə onun qulağını dəng eləməsin.

– Sinyor, mən artıq bir dəfə sınaqdan keçirmişəm. Burnumu ocağa soxan kimi orada deşik açılır.

– Bu nə axmaq söhbətdi! – Karabas Barabas heyrətə gəldi. – Axı sən burnunla ocaqda necə deşik aça bilərsən?

– Sinyor, çünki o ocaq və ocağın üstündə asılmış qazan köhnə kətan üzərində çəkilmiş şəkil idi.

– Həəp-çi! – Karabas Barabas elə bərkdən asqırdı ki, Pyero sola, Arlekin sağa uçdu, Buratino isə yerində fırfıra kimi fırlandı.

– Dediyin kətan parça üzərində çəkilmiş, ocağın üstündəki o qazanı harada görübsən?

– Mənim Karlo atamın otağında.

– Karlo sənin atandı! – Karabas Barabas oturacaqdan sıçrayaraq durdu, əllərini yellədib saqqalını ətrafa dağıtdı. – Hə, deməli, qoca Karlonun otağında gizli…

Görünür, Karabas Barabas bu vaxt sirri açmaq istəmədiyi üçün əlinin ikisini də ağzına təpdi. Bərəlmiş gözlərini sönməkdə olan ocağa dikib xeyli vaxt beləcə oturdu.

Nəhayət, dilləndi:

– Yaxşı, mən dovşanı və cücələri qızartmadan yarıçiy yeyib şam eləyərəm. Səni bağışlayıram, Buratino. Həm də…

O, əlini saqqalının altındakı jiletinin cibinə saldı, oradan beş dənə qızıl pul çıxarıb Buratinoya uzatdı.

– Həm də … Bu pulları götür, apar ver Karloya. Məndən ona salam yetir və bir də de ki, xahiş edirəm nəbadə acından və soyuqdan ölsün, ən əsası, özünün köhnə kətan üzərində ocaq şəkli çəkilmiş otağından bir yana getməsin. Yeri yat, yuxunu al və səhər tezdən qaç evə.

Buratino beş dənə qızıl pulu alıb cibinə qoydu, nəzakətlə baş əyərək dedi:

– Təşəkkür edirəm, sinyor. Siz bu pulları daha etibarlı əllərə tapşıra bilməzdiniz…

Arlekin və Pyero Buratinonu kuklaların yatdığı otağa apardılar. Ocağa atılmağın dəhşətli fəlakətindən xilas olması onlar üçün anlaşılmaz qalsa da, kuklalar yenə Buratinonu qucaqlayıb öpməyə, itələməyə, çimdikləməyə və bir də təzədən qucaqlamağa başladılar.

Buratino pıçıltı ilə kuklalara dedi:

– Burada nəsə bir sirr var.

Buratino evə qayıdarkən iki dilənçi ilə – pişik Bazilio və tülkü Alisa ilə qarşılaşır

Səhər tezdən Buratino pulu hesabladı, qızıl pul onun bir əlində olan barmaqlarının sayı qədər idi.

Qızılları ovcunda sıxıb atıla-atıla evə tərəf qaçaraq pəsdən oxumağa başladı:

– Karlo ataya təptəzə gödəkcə, çoxlu xaşxaşlı üçkünc piroq, çubuqlu nabat xoruz alaram.

Bayraqları dalğalanan səyyar kukla teatrı gözdən itəndə o, toz-torpaq içində qəmgin halda dolaşan iki dilənçini: üç pəncəsi üstündə axsaya-axsaya gəzən tülkü Alisanı və kor pişik Bazilionu gördü.

Bu, dünən Buratinonun küçədə rast gəldiyi pişik deyildi, lakin onun da adı Bazilio idi, bu da onun kimi zolaqlı idi. Buratino istədi ötüb-keçsin, lakin tülkü Alisa ona yaltaqcasına dedi:

– Salam, xeyirxah Buratino. Hara belə tələsirsən?

– Evə, Karlo atanın yanına.

Tülkü ah çəkib bir az da yaltaqlandı:

– Heç bilmirəm, sən o zavallı Karlo atanı sağ-salamat görə biləcəksənmi. Soyuq və aclıq onu lap əldən salıb…

Buratino ovcunu açıb beş dənə qızıl pulu ona göstərdi:

– Bəs sən heç bunu görübsən?

Pulları görən kimi, tülkünün pəncəsi qeyri-ixtiyari ona sarı uzandı, pişiyin isə kor gözləri birdən-birə geniş açıldı, parıldayaraq iki yaşıl fənəri xatırlatdı.

Lakin Buratino bunu hiss eləmədi.

– Ay xeyirxah, sevimli Buratino, sən bu pullarla nə edəcəksən?

– Karlo ataya gödəkcə alacağam… Təzə əlifba kitabı alacağam…

Tülkü Alisa başını yellədi:

– Of, of, əlifba kitabı! Bu oxumaqdan sənə bir şey çıxan deyil… Elə mən də, oxudum, oxudum, görürsən də, indi də üç pəncəmin üstündə gəzirəm.

Pişik Bazilio da qəzəblə bığlarına fınxırdı:

– Eh, əlifba kitabı. Elə mən də bu lənətə gəlmiş oxumağa görə gözdən olmuşam…

Yolun kənarındakı ağacın qurumuş budağında bir qoca qarğa oturmuşdu. Onların söhbətinə quluq asdı, asdı və birdən qarıldadı:

– Yalan deyirlər, yalan deyirlər!..

Pişik Bazilio o dəqiqə yerindən atıldı, qarğanı pəncəsi ilə vurub budaqdan yerə saldı, quyruğunun yarısını da qopardı. Qarğa zorla canını qurtarıb, uçub getdi.

Pişik Bazilio özünü yenə korluğa vurdu.

Buratino təəccüblə soruşdu:

– Siz onunla niyə belə elədiniz, pişik Bazilio?

Pişik dedi:

– Gözlərim görmür, mənə elə gəldi ki, ağacdakı itdi…

Onlar tozlu yolla bir yerdə getdilər.

Tülkü dedi:

– Ağıllı-kamallı Buratino, sən istəyərsən ki, bu pulun on qat çox olsun?

– Əlbəttə, istəyərəm! Axı bunu necə eləmək olar?

– Adi şeydi. Gedək bizimlə.

– Hara?

– Axmaqlar ölkəsinə.

Buratino bir az fikrə getdi.

– Yox, yaxşısı budur gedim evə.

Tülkü dedi:

– Buyur get, biz səni ora zorla dartıb aparan deyilik, bu səninçün pis olacaq.

Pişik də donquldandı:

– Səninçün pis olacaq.

Tülkü söyləndi:

– Sən özün özünün düşmənisən.

– Sən özün özünün düşmənisən, – deyə pişik də təkrar elədi.

– Sənin bu beş qızılın bir yığın pula dönə bilərdi…

Buratino ağzını ayırıb dayandı…

– Aldadırsan!

Tülkü quyruğu üstdə şöngüyüb yalmandı:

– Mən indi səni başa salaram. Axmaqlar ölkəsində sehrli bir sahə var – adına Möcüzələr diyarı deyirlər… Sən bu sahədə bir çala qaz, üç dəfə de: “kreks, feks, peks”, sonra qızıl pulları həmin çalaya qoyub torpaqla, üstünə duz səp, yaxşıca sula, sonra da get yat. Səhərə kimi bu çalada balaca bir ağac göyərəcək və yarpaqların yerində də qızıl pullar asılacaq. Başa düşdün?

Buratino, hətta yerində atılıb-düşdü.

– Aldadırsan!

Tülkü incik halda burnunu yana tutdu:

– Gedək, Bazilio, bizə inanmır, heç lazım da deyil…

Buratino qışqırdı:

– Yox, yox, inanıram, inanıram!.. Tez olun gedək Axmaqlar ölkəsinə!..

“Üç qumlaqçı”5 aşxanasında

Buratino, tülkü Alisa və pişik Bazilio təpədən üzüaşağı enib çöllüklə xeyli getdilər, getdilər, üzümlükdən, şam meşəliyindən keçib, gəlib dənizə çıxdılar, təzədən dənizin yanından ötüb yenə həmin şam meşəliyindən, üzümlükdən keçdilər…

Təpədəki şəhərcik və onun üzərində bərq vuran günəş gah sağda, gah da solda görünürdü…

Tülkü Alisa içini çəkə-çəkə deyirdi:

– Eh, bu Axmaqlar ölkəsinə düşmək elə də asan məsələ deyil, ayaqların qırılır…

Onlar axşamüstü yolun kənarında yastı damı olan köhnə bir ev gördülər. Evin girəcəyində belə bir lövhə asılmışdı:

Aşxana sahibi qonaqları qarşılamağa çıxdı, dazlaşmış başından papağını çıxardı və nəzakətlə baş əyərək onları içəriyə dəvət elədi.

– Heç olmasa, quru çörək də olsa, qəlyanaltı eləmək pis olmazdı, – deyə tülkü söylədi.

– Heç olmasa, quru çörəyə qonaq edəydilər, – deyə pişik də təkrar elədi.

Onlar aşxanaya daxil oldular, şişlərdə və tavalarda cürbəcür şeylər qızarmağa qoyulmuş ocağın yanında oturdular.

Tülkü dəqiqəbaşı yalmanırdı, pişik Bazilio isə pəncələrini masaya, bığlı sifətini də onun üstünə qoyub gözünü yeməklərə zilləmişdi.

Buratino nəzakətlə çağırdı:

– Ey, sahib, bizə üç dənə çörək qabığı verin…

Aşxana sahibi az qala heyrətindən arxası üstdə yerə yıxılacaqdı, çünki hörmətli qonaqlar heç vaxt belə şeylər sifariş etmirlər.

Tülkü hırıldadı:

– Sahib, bu şən, məzəli Buratino sizinlə zarafat eləyir.

Pişik də donquldandı:

– O, zarafat eləyir.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

1

Sisək – düzqanadlı həşərat; bir çox növü (ev sisəyi, çöl sisəyi və s.) varїm

2

Balaqan – səyyar küçə teatrı

3

Soldo - İtaliya lirəsinin 1/20-nə bərabər xırda mis pul

4

Polka - qədim çex xalq rəqsi; bal rəqsi kimi Avropada geniş yayılmışdı.

5

Qumlaqçı - çəki balıqları fəsiləsindən olan kiçik çay balığı