скачать книгу бесплатно
Чақмоқдаги чиройни,
Ҳеч доғи йўқ бир ойни,
Кўзлари тўқ гадойни,
Кўргим келса, қайтайин.
Қўл тафтини қўл билар,
Қор қақшаса, дўл бўлар,
Шоир бунча гўл бўлар,
Кулгим келса, қайтайин,
Билгим келса, қайтайин.
ОРИЯТ УСТУНИ ЭДИ
«Озод Шарофиддинов дунёдан ўтибди!» Бу совуқ хабар бир зумда қалбларни қалқитиб, юракларни чақмоқдек тилиб ўтди. Назаримда, Ўзбекистонимизнинг энг чекка қишлоқларида истиқомат қилувчи ҳамюртларимиз дилидан ҳам «Озод Шарофиддинов ким эди?» деган савол ўтгани йўқ. Озод акани ҳамма биларди, танирди, ҳурмат қиларди. Чунки Озод ака том маънода халқ фарзанди эди. Озод акани зангори экранда кўрганлар ҳақиқатнинг овозини эшитгандек бўларди. У кишидан фақат одилликни, ёлғон яшамасликни, оддий халқ дардига шерик бўлишни, Ватанга муҳаббатни, китобга муҳаббатни ўрганиш мумкин эди.
Ғафур Ғулом, Ойбек, Абдулла Қаҳҳордек буюк алломалар кўзига қараб рост сўзни айтолган Озод Шарофиддиновнинг сўзи бошқа ҳар қандай шоир ёки ёзувчи томонидан қонундай қабул қилинарди. Чунки бир қарашда содда кўринган бу инсоннинг тафаккур тиғи қиличдек кескир эди. Агар Озод ака кечирмаса сохталикни, ёлғонни кечирмасди.
Мен олий ўқув юртида шу инсондан сабоқ олганимдан, Миртемир домланинг «Излаганим» тўпламига ёзган диплом ишимга раҳбар бўлганидан, у кишининг тавсияси билан шоир Миразиз Аъзамнинг «Севаман» шеърий тўпламига ёзган илк тақризим «Шарқ юлдузи» журналида чоп этилганидан учиб юрган кезларим ҳамон эсимда.
Кейинчалик устоз менинг шеърларим ҳақида самимий фикрлар билдириб, «Отамнинг ўкинчи» достонимга сўз боши ёздилар. Қишлоқда яшаб, ижод этаётган мендек шоир учун бу олий мукофот эди.
Озод аканинг рост сўзларини, ўгитларини, кези келганда койишларини ҳам эшитганман. Камтарин ижодим давлатимизнинг юксак унвонига муносиб топилган куннинг эртасигаёқ устоз ҳузурига дуоларини олгани бордим. Шодон кайфиятда қарши олдилар. Қучоқ очиб қутладилар. Бир муддат суҳбатлашиб ўтирдик. Гап айланиб Паркент узуми, меваларига тақалди.
– Қизиқ, – дедилар устоз самимий жилмайиб, – шу пайтгача олмага олма, узумга узум деб қараб келган эканман. Одам тўрт мучаси соғ бўлиб, чопиб юрганда кўзига ҳамма нарса оддий кўринар эканми?.. Қўлимга олиб қарасам, олма мўъжиза экан. Ундаги тарам-тарам изларни ким чизган, битта олма ичига шунча муаттар ҳидни ким жойлаган?.. Узум ҳам бир мўъжиза-ку. Нега шуни аввалроқ англаб етмадим. Сизга кулгили туюлмасин-ку, баъзан миямга келган фикрдан ўзим уялиб кетаман. Наҳот энди кетиб қоламан… Наҳот ана шу мўъжизалар ҳаммаси қолиб кетади?
– Ундай деманг, устоз, – дедим, – аямни олиб, Паркентга чиқинг. Бироз ҳаво олиб келасизлар.
– Албатта чиқамиз, – дедилар юзлари ёришиб.
– Аянгизни ҳам қийнаб юбордим. Озгина ҳордиқ чиқарса, яхши бўларди.
Афсус, бу орзу армонга айланди. Илоҳим, охиратлари обод бўлгай. Бу шеър эса шогирдлар соғинчининг нидосидир:
Тўкилмоқ йўқ тўлмай қолганга,
Гулзорлар бор сўлмай қолганга,
Бир ўлмоқ бор ўлмай қолганга,
Осмон бугун паст келди, устоз,
Кетганингиз рост келди, устоз.
Азал қалбан озод эдингиз,
Қадди доим шамшод эдингиз,
Рост сўз айтиб сиз шод эдингиз,
Видо билан қайтгим йўқ, устоз,
Алвидо деб айтгим йўқ, устоз.
Дард бўлганга дард ҳам пушаймон,
Армонликдан лол қолар армон,
Эй дарёдил, эй метин инсон,
Жонни ўтга солдингиз, устоз,
Оташ бўлиб қолдингиз, устоз.
Оёқингиз кесган дўхтирлар,
Сиздан эмас, ўздан қўрқурлар,
Сабрингизга таҳсин ўқурлар,
Тош ҳам гоҳо толаркан, устоз,
Сизга ҳайрон қоларкан, устоз.
Шафоатли Шарофат ая,
Садоқатли Шарофат ая,
Бошингиздан минг ўргилди-я,
Ая сизга тоғ бўлди, устоз,
Бағрингизда боғ бўлди, устоз.
Адабиёт – одил сўз, деган,
Қадрига ет, қаро кўз, деган,
Ёлғон ёзган қўлни кес, деган,
Сиз тўғри сўз тумори, устоз,
Тутар шу сўз хумори, устоз.
Қуёш бу кун сизсиз юз очди,
Қабрингизга куз баргин сочди,
Соғинч милт-милт мижжамдан тошди,
Ўлиб ўлмай яшайсиз, устоз,
Сиз тирикка ўхшайсиз, устоз.
ҒАНИМ
Кўкардим, кўрдинг-у, босиб ўтдинг сен,
Қуёшга юз тутсам, тўсиб ўтдинг сен,
Қаҳрингдан дор ясаб, осиб ўтдинг сен,
Гулга умр берса, сўлдиролмайсан,
Аллоҳ жон олмаса, ўлдиролмайсан.
Элнинг эъзозидан баландроқ тоғ йўқ,
Меҳр қўрғонидан гўзалроқ боғ йўқ,
Оқибат юзидан ёруғ чироқ йўқ,
Минг йил яша, йўқни йўндиролмайсан,
Бу дунё камини тўлдиролмайсан.
Куймаган кўнгилда ўт ёқиб бўлмас,
Ниятинг нохушдир тик боқиб бўлмас,
Чоҳни чамаласанг, хуш оқиб бўлмас,
Ситам-ла сабримни синдиролмайсан,
Сойнинг суронини тиндиролмайсан.
Булбул дилим қафасларга сиғмаган,
Онам мени қул қилиб ҳам туғмаган,
Мендан нари юрсин мени уқмаган,
Менга чирмандангни чалдиролмайсан,
Аллоҳ жон олмаса, ўлдиролмайсан.
НАБИРА
(Набирам Муаззамга)
Орзулар кўзида жилмайган зиё,
Қартайган қувончга тутилган асо,
Жоним жарангида, эй янги наво,
Яратган бизга ҳам айлади карам,
Боболик бахтини берган набирам.
Йўлларингни кутиб толганди момонг,
Аллани соғиниб қолганди момонг,
Сени қўлларига олганда момонг,
Аллага айланди бу кўҳна олам,
Момолик бахтини берган набирам.
Бағрим баҳорида очилган ғунча,
Куртак кулгусидек ширинсан бунча,
Онанг минг тўлғонди кундек кулгунча,
Бизни қутлаганлар биздан-да хуррам,
Шодлик шаробини тутган набирам.
Ой бизга эгилди, қайрилди қуёш,
О мулки малагим, о жажжи дилдош,
Ширин бўлар экан севинч тўккан ёш,
Кулбамиз сен билан қасрдан кўркам,
Сен асли кўнглимиз кўрки, набирам.
БИР КАМЛИГИ ЁЛҒОН ДУНЁНИНГ
Бир ошиқ самога учган кун,
