скачать книгу бесплатно
Э?эрдэлэр. Ба?а санаалар. Анабыллар
Клара Борисовна Ксенофонтова
Ааптар э?эрдэ суруктара, ба?а санаалара, анабыллара – бэлэм халыыптара – олох ??р??лээх, дьоро т?гэннэригэр эбэн-сабан, идиэйэ ылан, чугас дьо??утун э?эрдэлииргитигэр, туттаргытыгар к?м?-тирэх буолуохтара.
Клара Ксенофонтова
Э?эрдэлэр. Ба?а санаалар. Анабыллар
© Оформление. ООО «Издательство Айяр», 2019
© Клара Ксенофонтова, 2019
О?О АЙМАХХА Э?ЭРДЭ
Са?а ки?и кэлбитинэн
«Са?а ки?и к?н сирин…»
Са?а ки?и к?н сирин
Сирэм к??х та?аатыгар
Одун хаантан уураахтанан,
Чы?ыс хаантан ыйаахтанан
Олох суолун салгыы кэлбит
??р??т?гэр му?уннубут,
Алыс ??рб?ччэ-к?пп?ччэ
Алгыс ба?ын сыалаатыбыт.
Ийэлээх а?а?
Илгэлээх тапталларыгар бигэнэн,
Остуоруйа дойдутунуу
Олус дьоллоох о?о саастан,
Кэрэни кэрэхсиир,
?т??н? ?йд??р
Ки?и киэнэ кииллээ?э буол!
Саха саргытын салайар
Сайа?ас санаалан,
Ки?и кэскилин тэрийэр
Киэ? мэйиилэн!
«Орто дойду ыалыгар…»
Орто дойду ыалыгар
Олох аанын тэлэйдэ.
К??т??лээх к?нд? ки?ибит,
Киирэн кэлли? бэбээрэн.
Ийэ?, а?а? тылларын
Эккэр-хаа??ар и?эрэн,
Ки?и бэрдэ эн буолаар,
Киргэ-хоххо сыстымаар.
Эдэртэн эйэтин,
Кырдьа?астан алгы?ын,
Эгэлгэ кэрэтин ылынан,
Эриэккэс оло?у олороор.
Кырдьа?аска-кыаммакка
К?м??? ?р?? кэлэр
Элэккэй, эйэ?эс
Эрчимнээх с?рэхтэн!
Саргылаах санааланан,
Са?аны айар кыахтанаар,
Уйгуну сомсор
Улуу олохтоноор!
Т?р??б?т к????нэн Биир сааскынан
Биир сыл ааспыт
К?нд? к?м?с к??рэгэйбит
К?н сирин к?рб?т
Бэлиэ к?н?ттэн.
Биир сыл ааспыт
С?рэх к??скэ битийэн,
Бэлиэр ийэ, а?а дэтэн,
Сиэлэ-хаама сылдьыбыппыт.
Ийэ? исти? сы?ыана
Иэйэхсиккэ тэ?нэстин,
А?а? амарах кы?амньыта
Айыы?ыттыы арыаллаатын!
Ыарыы ыалласпатын,
Тумуу тумуннун!
Дьоллоох о?о саастан,
К?н-т??н ахсымнык улаат!
Т??рт сааскынан
Ч?мч??к саас биир бэлиэ кэминэн —
Т??рт сааскын томточчу туолар,
Чэмэлкэй к?нн?? сыдьаайар
Т??рэ?и? т?стэммит к?н?нэн!
К?н ?р?? бу курдук к?р??хт?н,
К??х халлаан к?л?мн?? к?л??хт?н,
О?о саас тырымнас сулу?а
Олоххор ??р??н? ?ксэттин!
Улаата охсо??ун чугас дьо??ор
Ту?а ки?итэ эн буолаар,
Аймах дьо??ун ааттатаар
?т??, кэрэ тылынан!
Дьоллоох о?о саастан
Дьону т?мэр дьо?урдан,
Чугастаргын чуо?ут,
Ыраахтаргын ыксалат.
А?ыс сааскынан
Са?ар?а сааскын айхаллыы
О?о аймах то?уоруста,
Сандалы остуол тула
Эдэр-эмэн му?унна.
К?нн??н тэ??э тэйэ оонньуур
К?лэр-??рэр к????нэн!
Лыахтыын бииргэ к?т?р-дайар
К?м?с, алтан кэм?инэн!
О?о саа?ы? мичилийэ
Сырдыкка, кэрэ?э сирдээтин,
??рэ?и, билиини баты?ар
?т??-мааны ки?и дэттин.
Аймах дьону? то?уору?ан,
Алгыс ба?ын сыалыыбыт.
Чырып-чырып чыычаахпытын
Чэгиэн турукка салайабыт.
??р??? ?рд?? турдун,
?рд?г?нэн ?рг??р ?рг?йбэтин!
Аламай к?н тула?ын сырдаттын,
Анныгынан аргыар аргыйбатын!
Уол о?о?о
Уол о?о буолан уруйдаммыт
Ураты к????нэн,
Уон икки сааскынан
Уруй-туску аныыбыт!
Ириэнэхтэн и?нибэт,
То?тон толлубат,
Улаха??а уолу?уйбат,
Кыра?а кы?аллыбат
Уол о?о чулуута,
Элик киэнэ бэрдэ буол!
Быстыбат бырдылан,
Эстибэт сэниэлэн!
Кыыс Куо?а
Сиртэн сэрбэйиэххиттэн
Симээн улаатыннарбыт,
Симэх от курдук сэгэйбит
Сибэкки кэриэтэ кыысчааммыт!
Аламай к?н айхалы а?алла,
Турбут к?н тускулу ту?аайда.
Аймах-билэ дьону?
Т?р??б?т к???эр му?унна.
Кыыс о?о кылааннаа?а,
К?н сиригэр к?р??хтэн эрэ
Кылбардыыр к?м??э эн буол!
Ыраас к?нн?? к?л?мнээн,
Ырыа кэриэтэ тырымнаан,
Харах к?р?н сэргиир,
Кулгаах истэн ч?р???л??р
Кэрэ симэ?э буола улаат!
Тас к?ст??нэн эрэ му?урдаммакка
Ис дуу?а? эмиэ сылаа?ынан илгийдин!
16 сааскынан
Уон алта сааскынан
Уруу-аймах дьону?
Хоолдьуктуун хо?куйан,
С????хт??н с?г?р?йэн,
Уруй тылларын утары уунабыт,
Айхал тылларын аныыбыт!
Дьо?уннаах суолу туту?ан,
Олох киэ? аартыгын арыйан,
Саха саргытын салайсар
Сайдам санаанан салаллаар!
Ыарахаттартан ча?ыйбакка
Ыллыктаах суолунан айаннаар,
То?тон толлубакка
Тулхадыйбат суолу туту?аар.
Олоххор к?рс?р эксээмэннэри?
Кэхтибэт кэскилгэ сирдээтиннэр,
Олох бары оллура-боллура
Киэ? к???стээх о?ордуннар!
О?о к?м?скэлин к?н?нэн
«О?о баар буолан к?н к?лэр…»
О?о баар буолан к?н к?лэр,
О?о баар буолан сир симэнэр,
О?о баар буолан дьон дьоллонор,
О?о баар буолан олох сал?анар.
О?о ча?аархай к?л??т?нэн к?мм?т са?аланар,
О?олор тустарыгар ийэ-а?а долгуйар.
О?о ту?угар олохпут сал?анар,
О?о к?м?скэлин к?н?нэн!
