Ак күгәрчен. Шагыйрь Расих Ханнанов истәлегенә

Тузганак мамыгына.

Сары, сары, сары микән

Сөюләрнең уз төсе?

Узең – ялкын, узең – салкын

Нәкъ тузганаклар төсле.

Ышандым карашларыңа,

Эредем кочагыңда…

Сузләрең ап-ак мамыктай

Жилләргә очты гына.

Иркәләп кара күземә,

Ал мине кулларыңа.

Икәүләп кереп адашыйк

Тузганак буранына.

АК ӨМЕТЛӘР

Хыялларым, жимерелеп,

Жаннарыма ауган сыман.

Чак-чак торган куңелемә

Ап-ак томан сарган сыман.

Ак томаннар арасыннан

Ак өметләр юлын табар,

Сунде дигән йолдызларым

Эр-яңадан балкып янар.

Ак томаннар, ак томаннар,

Югалыгыз, таралыгыз!

Сүнеп барган өметләрем,

Боре булып яралыгыз!

Өметләрең өзелгәндә,

Авыр була яшәүләре.

Куңел көтә жылы сүзләр,

Иркә, назлы дәшүләрне.

Кыл өстендә калганда да,

Бирешмә син, өмет өзмә.

Ходай өеп бәхет бирер

Тузә белеп тузгәннәргә.

Юныс Миңлемәхәммәтов

КҮЗ ЯШЬЛӘРЕ

Дөньяларга кеше елап туа,

Вакыт җиткәч, китә елатып.

Кыскамы ул, озынмы ул – гомер,

Күз яшьләре йөри озатып.

Шатлыкмы ул, олы кайгымы ул,

Күз яшьләре битне чылата.

Адәм баласының күңеле тула —

Күңел тулы булгач – елата!

Күз яшьләре авыртуны баса,

Күз яшьләре аклый караны.

Кайчак яшьләр оныттыра ала

Күңелләрдә булган яраны…

Дөньяларга кеше елап туа,

Алдан белә әллә язмышын?

Алдан белми шул ул, белгән булса,

Кабатламас иде ялгышын.

КӨТ, ТУГАН ЯК

Туган илем, газиз җирем,

Кайтыр якка чыгам бүген,

Очар кошлар белән бер иштән.

Алар белә сиңа юлны,

Сагыш булып туган моңны

Кошлар тавышында ишетәм.

Сагындыра, юк чаралар,

Кабат мине чакыралар

Челтрәп аккан йөгерек чишмәләр.

Иксез-чиксез урманнарым,

Иркен болын, киң кырларым

«Кайт син, балам!» – диеп дәшәләр.

Яшәсәм дә күптән читтә,

Очрашуны өзелеп көтәм,

Сагынганнар аңлар хәлемне.

Туган якка җаным тарта,

Хатирәләр якынайта

Күрешүләр көткән мәлемне.

Кайтыр җирең булу-бәхет,

Туган ягым, син бары көт,

Читтә гомер иткән улыңны.

Җилгә кушып салам алдан,

Юл күрсәткән кошчыклардан

Отып алган сагыну җырымны.

Мәйрүзә Насырова

ЧИТКӘ КИТКӘННӘН СОРА

Чит җирләргә китәбез дә

Шунда үтә гомерләр,

Туган яклар искә төшсә,

Тула безнең күңелләр.

Яшьләр тула күзебезгә,

Моң саркыла күңелгә,

Очып кына кайтыр идек,

Куллар канат түгел лә.

Чит якларда үтә гомер

Чишмә буен сагынып,

Төштә сайрый сандугачлар

Талларында кагынып.

Җиләк пешкән аландагы

Сукмаклар сагындыра…

Туган җирнең ямен, тәмен

Читкә киткәннән сора.

ҖЫРЛА ЙӨРӘК ҖЫРЛАРЫҢ

Яр астында челтер чишмә

Җырлап ага таңнарда,

Өздереп сайрый сандугач

Су буенда талларда.

Сандугачтай тал тибрәтеп

Моңнарым сибим микән?

Әллә челтер чишмә булып

Ярлардан тибим микән?

Сандугачның тавышын алдым —

Тибрәлмәде талларым,

Челтер чишмә, таушын алгач,

Ташлап китте ярларын.

Күктән дәште җырчы тургай

Сибеп дәртле моңнарын:

Үз тавышың табып җырла,

Җырла йөрәк җырларың.

Земфир Əхъяров

ТАҢ ҖИЛЛӘРЕ

Таң җилләре, беләсеңме,

Нигә исәләр?

Алар, исеп, миннән сиңа

Сәлам илтәләр.

Таң җилләре көн дә исә,

Исә дә китә.

Синең елмаюың миңа

Гомергә житә.

Син киләсең, кояш кебек,

Җиргә нур сибеп.

Таң җилләре кала синең

Битеңнән үбеп.

Нигә, иркәм, таң җилләре

Булмадым икән?!

Мин гомергә таң җилләре

Була алмам микән…

ГҮЗӘЛЕМ

Сине эзләп иркәм, бу дөньяда

Кошлар белән оча сәламем.

Сәламнәрем барып җитәр кебек

Бар җиренә бик зур галәмнең.

Искән җилләр аша җибәрәм мин

Кайнар хисләр тулы сөюемне

Белсәң иде, иркәм, сине сагынып

Айлар, еллар буе көюемне…

Йолдызларга эйтәм сөюемне —

Бәлки, алар сиңа җиткерер?

Сөю белән тулган сәләмеңне

Бәлки, алар миңа китерер?

Ерактамы икән гүзәлем?

Ялгызлыкка ничек түзәрмен!

Мин баребер сине эзләрмен,

Алларыңа чәчәк тезәрмен.

Гөлфия Гыйзәтова

ҖАН ДУСЛАРЫМА

Бәхет икән якын дуслар булу,

Алар булгач рәхәт, күңелле.

Кыен чакта хәл дә белә алар,

Күтәрә дә белә күңелне.

Замананың ыгы-зыгысында,

Мәшәкатләр ерып яшибез.

Шул юлларны узган вакытларда

Дусларыбыз белән көчле без.

Рәхмәт әйтәм якын дуслар сезгә,

Сау-сәламәт, имин булыгыз!

Очрашулар үзе гомер бит ул,

Ешрак төшсен безгә юлыгыз.

Йөрәк үзе сайлап ала диләр

Җан дусларын гомер юлында.

Мин дә горурланып әйтә алам

Чын дусларым сезнең турында.

Рәзилә Низами

ҖИЛӘКЛЕ ҖӘЙ

Ямьле җәй урталарында

Кызарып пешә җиләк.

Җиләк кенә чакларыбыз,

Түгелмәсен пар чиләк.

Кушымта:

Тау башында пар җиләк,

Җиләкле безнең төбәк.

Дөньяның бар ямен тоеп

Парлашып яшәү кирәк.

Җәйне күрми йөрмә әле,

Җиләкләргә йөре әле.

Чәчәкле җәй үтеп китәр,

Җәйнең тәмен бел әле.

Тау башында пар җиләк,

Җиләкле безнең төбәк.

Дөньяның бар ямен тоеп

Парлашып яшәү кирәк.

ЯЗНЫҢ КҮЗЛӘРЕ

Язның күзләре ниндиме? —

Тал бөреләре төсле.

Таллардан күзне алалмыйм, —

Мөлдерәмә бөресе.

Язның күзләре ниндиме?

Ташкын суныкы төсле.

Үзе тирән, үзе кайнар,

Ә үзе шаян, хисле!

Язның күзләре ниндиме?

Хас синең үзең төсле.

Керфек очларыңа тамам

Кояшлы яңгыр төсле.

Əнвәр Шарипов

КАР КЫЗЫ

Кар кунган якаларыңа,

Кар кунган иңнәреңә.

Теләгем шул: насип бул син

Бары үз тиңнәреңә.

Кар кунган синең башлыкка,

Һәм чигә чәчләреңә.

Гашыйк булдым мин шул чакта

Керфегең бәсләренә.

Кар кызы булып киләсең

Минем каршыларыма.

Дәва булыр микән бу кар

Йөрәк ярсуларына.

Карны эретер идем мин,

Кочакка керсәң әгәр…

Кояш чыкты – эретер инде,

Күк йөзе дә зәп-зәңгәр.

Тәнзилә Əмирхан

КАЙДА МИНЕМ ЯШЬЛЕГЕМ?

Кайда минем яшьлегем,

Эзләрен бит югалттым,

Сине эзләп, яшьлегем,

Сагыш-моңга уралдым.

Юксындыра күп еллар,

Айлы кичтәге моңнар,

Үтсәм дә мин күп юллар,

Гармун күңелдә чыңлар.

Гармунда серле тавыш,

Сөйли тора үз хәлен,

Таратып ачы сагыш,

Әрнетеп йөрәк зарын.

Тәүге гомерем башы,

Еракларга юл алды,

Кайда яшьлегем юллары,

Сезне язмыш югалтты?

Әйтче сердәшем, гармун,

Кайда минем яшьлегем?

Еллар аша синең көйдә,

Гомер кичерә моң-зарым.

АК КҮГӘРЧЕН

Ак күгәрчен бакчамда,

Оясы кар басмамда,

Гөрли таңнар атканда,

Сагыш-мөңга батканда.

Кушымта:

Ак күгәрчен ак карда,

Гөр-гөр килә бакчамда,

Пар иясе һәр җанда,

Парлы булсын һәрчакта.

Гөр-гөр килеп күтәрелә,

Канат кагып күкләргә,

Ялгыз кыен үткәрелә,

Охшаш гомер күпләргә.

Ак күгәрчен ярпынып,

Кемне соң эзли икән?

Өзелеп сөйгән ярлары,

Ансызмы яши икән?

Канатлары каерылмасын,

Үз парын эзли-эзли,

Тапканнан соң аерылмасын,

Ятларны көйли-көйли.

Ландыш Насыйрова

ӘНИЕМ

Шундый кадерле син, әнием,

Шундый акыллы син бигрәкләр

Бәхетле булсын балам, дип,

Тырыштың син бөтен көчеңә.

Тормышыма терәк булдың,

Начар сүзләрдән сакладың,

Авыр чакта син минем

Башларымнан сыйпадың.

Әни канатлары – ышык,

Курчалый ул тормыш җиленнән.

Жылы сүзе белән жылыта

Күңелемнең сүрән көннәрен.

Якты йөзе белән яктырта

Язмышымның моңсу даласын.

Назлы күзе белән назлый

Күзләремнең дымлы камышын.

Мин кайтканда сөенеп, көтеп тора

Сагындым шул, кызым!-дип әйтә.

Дөньядагы иң кадерле сүздер

Минем йөрәк бары ишеткән.

ЯРА

Йөрәкләрдә яра төзәләме?

Төзәлә ул, кала жөйләре.

Ул күренмәсә дә кешеләргә,

Кала мәңгелеккә эзләре.

Йөрәкләре яралылар күпме?

Әйтеп булмый читтән карауга.

Яралылар бары үзе генә

Тозын сибеп тора ярага.

Яра төзәлсә дә, барыбер әрни,

Сыкрый, булмый үзгәртеп.

Була бары йөрәгеңне тотып,

Дару белән генә төзәтеп.

Басып тора бары бер уч дару

Яралы йөрәкнең сызлавын.

Кай вакытта ул да файда бирми,

Ничек түзеп лә мин яшәрмен!

Лилия Хисәметдинова

УРМАНДА

Урманнар шаулый, җырлыйлар

Искәндә җиләс җилләр.

Җанга рәхәт, куанычлы,

Урманда үтсә көннәр.

Каеннар шаулый, имәннәр,

Наратлар тезелгәннәр.

Чыршылар шундый искиткеч!

Юкәләр бөгелгәннәр.

Урманда һәр үткән мизгел

Җанга тынычлык бирә.

Кош сайраганга кушылып,

Моңлап җырлыйсы килә.

Килми торсаң, нидер җитми,

Күңелдә бушлык була.

Урманнан көч, хисләр алып,

Яшәүгә дәртең тула.

Урманнарга йөрегез сез!

Анда бар яшәү көче.

Җаныгызга ямь алыгыз,

Нур һәм яктылык өчен.

Эльвира Альшина

СИНЕҢ ЙӨРӘГЕҢ

Очраткач сине, мин аңладым,

Ни була ул икән – күңел тынычлану.

Шикләнүемне тиз ташладым,

Синең йөрәгең – минем сыену.

Ни була ул икән – күңел тынычлану?

Синең йөрәгең – минем сыену.

Мәхәббәт сүзе алды яңа мәгънә,

Яныңда тоям мин зур шатлык,

Иң караңгы вакыт бүген безгә,

Синең йөрәгең – төнге яктылык.

Яныңда тоям мин зур шатлык,

Синең йөрәгең – төнге яктылык.

Хәзер төгәл сиңа әйтә алам:

Миңа берни кирәкми синсез.

Үз фикеремә мин тугры калам,

Синең йөрәгең миңа булды диңгез.

Миңа берни кирәкми синсез,

Синең йөрәгең – диңгез.

Лилия Вәлишина

САРЫ ЯФРАК

Агачтагы сары яфрак

Төште минем учларыма.

Агачтагы сары яфрак

Керде никтер күңелемә.

Кулымдага соңгы яфрак

Карый өзеп күзләремә.

«Хуш бул», – диеп дәшә йөрәк.

Ява яңгыр пыскып җиргә.

Әкрен, әкрен шаулый туфрак.

Яна сагыш кулларымда.

Моңсу, моңсу инде бигрәк,

Җирдә кала бушлык кына.

Күз яшемне тыеп калам.

Бушлык җиңә кайчагында.

Күз яшедәй тама тамчы

Соңгы төснең яфрагына.

Яңгыр үтә, бушлык йота.

Катып калган күз яшедәй

Балкый тамчы соңгы төстә.

Бушлык канун. Әмма…

Әмма хисләр ташый…

Зөлфия Газиева

СИН КАЙЛАРДА?

Син таптың да мине, мин югалттым.

Син кайларда хәзер? Кайларда?

Син табыл да, ярдәм итче миңа,

Чуалган уйларны җайларга.

Мин эзләдем сине, тик уңышсыз.

Хәзер инде син мине эзлә.

Кабат икәү күзгә-күз карашып,

Очрашмыйча, син инде, түзмә.

Меңнәр арасыннан бары сине

Кирәк булды миңа сайларга.

Пәйда булчы, тагын, алларымда.

Син кайларда хәзер? Кайларда?

БУЛ ДУСЫМ

Бураннарда җылыт мине,

Бул ялкын.

Челләләрдә җиләс ясар

Җил, салкын.

Син-болыным, зәңгәр күктә-

Болытым.

Ап-ак чәчәккә күмелгән

Шомыртым.

Йөрәгеңдә тибрәлеп нечкә кылың,

Шул кылларга кунып сайрар

Былбылым.

Коеп яуган яңгырым син

Җиһанда.

Мин тамчылап Сөю җыям,

Учымда…

Бул Кояшым, Язым, Аем,

Йолдызым.

Һич икеләнми әйтерлек,

Чын дусым…

Күктә янган, син, иң якты

Йолдызым.

Наҗия Гәрәева

КӨЗГЕ УЙЛАНУЛАР

Көзге җилдә шыбыр-шыбыр коя

Каеннарым алтын тәңкәләр.

Кем газиз баласын өзелеп лә сөя?

Ул бит безнең әткәй-әнкәйләр.

Җылысын тоеп әни кулының

Тан аткач йокымнан уянам.

Күптән бәлигъ булган зур улымны

Буй җитмәсә дә сөям hаман.

Балаларның йөрәгендә калсын

Әнкәй кочагының җылысы.

Көзге яңгыр яуганда исенә алсын,

Сагынып ла килсен елыйсы.

Хисләр йомшак күңелле итәләр,

Кешелекле булсын кешеләр!

Ил тормышы алга китәр иде

Күбрәк булса хисле кешеләр.

Гөлназ Гафарова

ТУГАН КАПКА

Теләсәм дә бик еш ача алмыйм

Туган өем – нигез капкасын,

Язмыш җиле аны каралтса да,

Кайгы җиле килеп какмасын.

Туган капка һәркем өчен ачык

Әткәм-әнкәм үзе шикелле,

Сагынулар сагышларга салды.

Кайтам әле, кайтам бу юлы.

Ачып чыгып туган йорт капкасын

Олы юлга аяк бастым мин,

Дус-иш булдым бик күп чит-ятларга.

Сагынып көтеп алган, капкам – син.

Туган капка, зинһар, бикләнмәче,

Салдырмачы син үзеңә келә,

Ямансулап мине озатсаң да,

Исән – сау кайтуымны телә.

ШОМЫРТ КҮЗЛӘР

Шомырт җыям, шомырт җыям,

Чиләкләрем тулганчы,

Шомырт җыям, сине уйлыйм,

Уйлыйм күңелем булганчы.

Шомырттай кара күзләрең…

Белсәң иде серләрен,

Озын керфекләр яшерә

Кемнәндер сөюләрен.

Шомырттай кар күзләрне

Көн дә килә күрәсем,

Ул кемнәрне сөя икән?

Эх, килә шул беләсем!

Шомырт җыям әрәмәдә,

Күзләреңдәй каралар,

Сөюемнән күпер салам,

Якынайсын аралар.

Гузалия Гизатуллина

ВАКЫТ АТЫ

Вакыт аты һич туктамый.

Гомер инде кичкә авыша.

Хисләр көчен авызлыклап,

Акыл белән күңел кавыша.

Җилләр тарый инде күптән

Ак кылганнар кунган чәчемне.

Яшьлек юләрлеге үткән:

Арттырасы килми яшемне.

Чигендереп дистәләбен

Кайтыр идем яшьлек елларга.

Шатлыгым канатларында

Шаян җилләр белән уйнарга.

Җил-давылларны иярләп,

Таулар җырын җырлап үтәргә.

Аллы-гөлле җәйгор нурын

Төсле җепләр итеп сүтәргә.

Сүтәргә дә, шул нурлардан

Язмыш сукмакларын чигәргә.

Һәрбер көнен бу гомернең

Күмеп яшәр өчен гөлләргә…

Вакыт аты һич туктамый.

Гомер инде кичкә авыша.

Юк, кирәкмәс кире кайту!

Рәхмәтлемен шушы язмышка.

Камилә Латыпова

КҮБӘЛӘКЛӘР

Күбәләкләр оча, күбәләкләр оча, кояшны бик каты сагынып.

Күбәләкләр оча, күбәләкләр оча, җәйге җылыга канатларын җәеп.

Үзләрен сакламыйлар җәйге көннәр буенча.

Көйләрен сайрамыйлар, җырлый да белмичә.

Бәгерем, йугерәм синең янга, бик соң аңлыйм…

Күңелемне карангылык баса, инде берүзем, куркам.

Безнең урамнар, нурлы күзләр – берсе дә онытылмый.

Бергә булган кадерле көннәр, томан кебек, еракта ери.

Күбәләкләр оча, күбәләкләр оча, кояшны бик каты сагынып.

Күбәләкләр оча, күбәләкләр оча, җәйге җылыга канатларын җәеп.

Үзләрен сакламыйлар җәйге көннәр буенча.

Көйләрен сайрамыйлар, җырлый да белмичә.

Инде тоела таң, төрле бизәкле төсләрдә.

Бик боектыр җаным, сүнәдер ул.

Юллар сузыла, гүя илтә мине бик ерак җирләргә.

Кайгыру һаман һаваларда йөри, йөрәгемдә кала мәңгегә.

Күбәләкләр оча, күбәләкләр оча.

Лидия Мавлютова

КЫСТЫБЫЙ

Кыстыбый, кыстыбый, кыстыбый:

Камырга бәрәнге кыстырган.

Онытып тәмеңне һич булмый:

Балачак кенемдә сакланган.

Әбиләр, әниләр пешергән,

Җәймәләр тутырган бер өстәл.

Майланып авызда эрөгән,

Гомергә кыстыбый гел истә.

Балачак бик кыска дөньяда,

Сизелми бер үтә дә китә.

Язмышлар, узмышлар юлында

Бер гөнә нур булып «ялт!» – итә.

Әле мин ашамлык пешерәм,

Гел тәмле кыстыбый табында.

Оныклар кырына китерәм,

Тантана, бәйрәмнәр алдында.

Рүзидә Фазлыева

ТАМЧЫ

Юлда калган эзләреңә

Карап күзләрем талды.

Шул чагында моңсу гына

Эркелеп тамчы тамды.

Аңламыймчы, тама икән

Тамчыларның кайсысы?

Күзләремнең яше микән,

Әллә яңгыр тамчысы?

Аймылыш эзләрең юып,

Юлыма тама тамчы.

Күз яше ачы булса да,

Җырымнан китми калчы.

МИН РОМАШКА ТӨЙМӘСЕ ТӨСЛЕ

Сагышланудан чәчемне

Сары төскә буядым.

Көзгегә карый алмыйча,

Авыр сулап куямын.

Син киткәч мине ташлап,

Ак күлмәгем кимәмен.

Мин ромашка төймәсе төсле,

Гүя саргайган төймәмен.

Өзгәләнгән күңелемнән

Тамып төшә күз яше.

Сөюемне әйттем сиңа,

Аңламадың – бик әче.

Сынып, сызлап бетәлмәслек,

Сагынуыма әйләндең.

Күктә никах укылмаган,

Язмышка кыз-сәйләннең.

Ильдар Хафизов

КӨЛ ӘЛЕ БЕР

Көл әле бер, дөньяңны онытып,

Сандугачлар отып сайрарлык.

Кара әле күзләрең тутырып,

Йөрәгемдә хисләр кайнарлык.

Көл әле бер, дөньяңны онытып,

Сагыш болытларын куарлык.

Боекларның күңел көзгесеннән

Моң-зар тузаннарын юарлык.

Көл әле бер, дөньяңны онытып,

Кабатланмас сихри чың булып.

Котылгысыз тарта мине һаман

Күзләреңнең тирән чоңгылы…

БАРМЫ СИНЕ МИНДӘЙ ЯРАТКАН

Җирдә тагын берәү бармы икән

Сиңа миндәй бәхет теләгән?

Син кояшым гомер күгендәге,

Ә мин бары синең күләгәң.

Җирдә тагын берәү бармы икән

Минем кебек сиңа табынган?

Син йолдызым еллар томанында

Адаштырмас өчен кабынган.

Җирдә тагын берәү бармы икән

Минем кебек сине яраткан.

Исемеңне йөрәгендә туган

Җырларына кушып тараткан?

Җирдә бармы берәү синең өчен

Суга батып, утка керердәй?

Ә мин әзер икеләнеп тормый

Синең хакка җаным бирергә.

Рәис Нәбиуллин

ОНЫТМАГЫЗ, ТУГАННАР

Гомер бетеп, бакыйлыкка күчкәч,

Мин кайтырмын сезне сагынып.

Якты кояш булып, нурлар сибеп,

Алсу таңнар булып кабынып.

Яз керсәгез алма бакчасына,

Чәчкә аткан булыр алмагач.

Каршы алган сезне ул бакчада

Мин булырмын – сары сандугач.

Куандырып сезне тугайларда

Мин чәчкәләр булып үсәрмен.

Күңелегез мине сагынганда

Йомшак җилләр булып исәрмен.

Урманнарда әгәр адашсагыз,

Кәккүк булып сезне эзләрмен.

Сабантуйлар җитсә, зәңгәр күктән

Тургай булып сезне күзләрмен.

Яз керсәгез алма бакчасына,

Чәчкә аткан булыр алмагач.

Каршы алган сезне ул бакчада

Мин булырмын – сары сандугач.

Куандырып сезне тугайларда

Мин чәчкәләр булып үсәрмен.

Күңелегез мине сагынганда

Йомшак җилләр булып исәрмен.

Урманнарда әгәр адашсагыз,

Кәккүк булып сезне эзләрмен.

Сабантуйлар җитсә, зәңгәр күктән

Тургай булып сезне күзләрмен.

Сезнең белән бергә була алмам:

Кичерегез исән булганнар.

Сезгә минем бары тик бер теләк: