Çöküş – Альбер Камю

Alber Kamünün “Çöküş” romanı hər şeydən qabaq təhkiyə və kompozisiya strukturu ilə orijinal və böyük maraq doğuran bir əsərdir. Bu roman əvvəllər Parisdə vəkil işləmiş, hazırda özünü tövbə hakimi adlandıran Jan Batist Klamansın adı əsərdə çəkilməyən şəxsə yönələn monoloqdur. Bu həm də günah və günahsızlıq, rəhm və cəza, xeyr və şər haqqında geniş qapsamlı bir fəlsəfi diskursdur. Kamünün “Çöküş” romanı günah hissi və ondan azad olmağın mümkünsüzlüyü haqqında bir romandır. Klamans bəzən rəğbət doğuran, bəzən təhlükəli, ancaq bütün bunlarla bərabər, həyatında baş verən bir hadisəni ömrü boyu unuda bilməyən bir insandır. Klamans uzun-uzadı öz-özü ilə danışır, mətni birbaşa tələffüz edir, ancaq hər an həyatda buraxdığı boşluğa doldurmağa can atır. Lakin bu birnəfəsə deyilən monoloqda onun tənha küçələrdə sərgərdan gəzməsini, beynindəki şeytanları tuta bilmək üçün Parisi tərk edib Amsterdama gəlməsini duymaq mümkündür. Klamans danışır və həmsöhbətinə bircə an da olsa danışmaq imkanı vermir, Klamans fərdiyyətçidir, o həm də həmsöhbətini nəzərə almayıb öz-özü ilə danışan bir tipdir. Əsərin bir yerində Klamans həmsöhbətini müşayiət edərkən geri qayıtdığı yolda kanalları görür və onları Dantenin cəhənnəmindəki konsentrik dairələrə bənzədir. Bu əsərdəki birinci,
tamamlayıcı detaldır. İkinci detal körpü obrazı ilə bağlıdır. Klamans bir gün körpü başında dayanan, matəm içində qovrulan bir qadının özünü çaya atmasını xatırlayır. Allaha yalvarır ki, bu hadisəni bir də təkrar etsin, onu da, elə özünü də xilas edə bilsin.