скачать книгу бесплатно
– Затое сiняка не будзе! – сказала Улада.
– А сiнякоy на Сiньцы не вiдаць! – засмяяyся Рудаш.
Вухуцiк, якi падчас гаворкi працягваy гартаць энцыклапедыю, дадаy:
– Так што супакойся, гэта была лячэбная п’яyка, тут пра iх шмат цiкавага напiсана. Прачытаць?
Сiнька замахала рукамi:
– Хопiць жахаy! Зямля – планета пачвар! Як вы тут жывяце?
Улада з усмешкай адказала:
– Цудоyна жывём! І вам я пакажу на Зямлi шмат цiкавага. Вечарам прыедуць мае сабачкi, я вас пазнаёмлю. Мама з татам iх сёння на выставу павезлi. Яны такiя мiлыя, вам абавязкова спадабаюцца! Нават Вухуцiк пакуль незнаёмы з iмi, бо гадаванцы жывуць у нас нядаyна.
Дзецi пайшлi y сад на арэлi. Улада прыхапiла з сабой эскiмо на палачках. Вельмi спадабаyся вухуцянам незвычайны пачастунак! Так прыемна было y спякотны дзень лiзаць прахалодны салодкi ласунак. Пасля yсе разам пагарталi энцыклапедыю, прачыталi пра некаторых жывёл, якiя адкладваюць яйкi. Даведалiся цiкавыя звесткi пра чарапах, страусаy, пiнгвiнаy. Улада пачула з двара гук аyтамабiльнага матора.
– Гэта мае бацькi прыехалi!
Дзяyчынка першая саскочыла з арэляy i скiравалася да двара. Вухуцяне рушылi следам. Раптам з-за дома выскачылi дзве чорныя кудлатыя iстоты. Яны iмчалi насустрач i выдавалi такiя рэзкiя, звонкiя, залiвiстыя гукi, што iншапланетныя дзецi вельмi напалохалiся.
– Цац! – крыкнуy Рудаш, хаваючы за сабой сястру.
Вухуцiк стаy перад Сiнькай i Зялёнкай, баронячы паненак, якiя знерухомелi i ад жаху заплюшчылi вочы.
– А хто ж гэта прыехаy?! – гучаy голас Улады.
Зялёнка расплюшчыла адно вока i здранцвела: калматыя iстоты елi шчокi дзяyчынкi! Іх доyгiя ружовыя языкi аблiзвалi твар Улады, як эскiмо.
– Прэч! – крыкнула Зялёнка, выйшла з-за спiны Вухуцiка i рушыла y атаку на страшэнных чорных пачвар.
Яна сама ад сябе не чакала такой смеласцi – адважыцца ратаваць Уладу! Гледзячы на бясстрашную паненку, следам паспяшалiся на дапамогу Вухуцiк, Рудаш, Мiнола i Сiнька.
– Бяжы, Улада, мы iх затрымаем! – крыкнулi вухуцяне.
Але дзяyчынка не пабегла, яна нечакана рассмяялася i падхапiла страшных iстот на рукi.
Яны зноy прадэманстравалi свае гучныя, звонкiя галасы i заматлялi y паветры лапамi.
Утрымлiваючы пачвар, Улада прысела i запыталася:
– Вы спалохалiся? Не бойцеся, гэта мае сабачкi Кiтка i Кася.
– Яны елi цябе, як эскiмо! Яны харчуюцца людзьмi? – лапатала Зялёнка.
– Не елi, а проста аблiзвалi, бо былi вельмi рады сустрэчы! Зараз я адпушчу iх, але вы не бойцеся, калi яны i вас крыху павiтаюць! – адказала гаспадыня i паставiла сабачак на траву.
Тыя кiнулiся да Вухуцiка i Рудаша, якiя стаялi блiжэй. Хлопчыкам пашанцавала першымi паспытаць несуцiшную радасць знаёмства. Яны весела рассмяялiся, бо шурпатыя языкi сабачак казыталi iх шчокi i насы. Дзяyчынкi больш не баялiся i таксама дазволiлi сабакам выказаць эмоцыi.
Яшчэ колькi хвiлiн – i дзецi-вухуцяне каталiся на сабачках! Нават зрабiлi некалькi заездаy навыперадкi па газоне. Рудашу вельмi спадабалася, як звяркi выконваюць каманду «дай лапу!».
– Вось гэта цудоyныя iстоты! – гладзячы Кiтку i Касю, хвалiла Сiнька.
З-за дома выйшлi людзi.
– Цац! – папераджальна прашаптаy Вухуцiк, i iншапланетныя дзецi, знерухомеyшы, павалiлiся там, дзе стаялi.
Сабачкi здзiyлена пазiралi на iх i пацешна круцiлi галовамi, разглядаючы толькi што жвавых i рухавых новых сяброy, – нiяк не маглi yцямiць, што з iмi адбылося. Кiтка паспрабавала носам дапамагчы Вухуцiку падняцца, Кася патузала за руку Мiнолу. Безвынiкова.
Прыйшлi бацькi Улады, гэта iх заyважыy Вухуцiк i даy сакрэтную каманду.
– Новыя цацкi? Хто падарыy? – запыталася мама, падымаючы з травы Рудаша.
– Нiхто не падарыy, яны y мяне гасцююць, а потым дадому вернуцца, – адказала Улада.
– І мы y дзяцiнстве цацкамi мянялiся! Цiкава было! – узгадаy тата, па-свойму зразумеyшы адказ.
Мама падняла yсiх вухуцян i пасадзiла на плеценае крэсла. Паставiyшы перад дачкой талерку з сунiцамi, бацькi селi побач. Пацiкавiлiся, як у яе прайшоy дзень, расказалi, як выдатна выступiлi на выставе iх гадаванцы, якiя yзнагароды атрымалi.
– Усё як у нас, вухуцян! – прашаптала Мiнола. – Тата з мамай прыносяць нешта смачнае, сядзiм, размаyляем.
– Нешта я па сваёй матулi засумавала! – цiха yсхлiпнула Сiнька.
– І я! – дадала Зялёнка.
– Дык вяртайцеся дадому! – прапанаваy Рудаш.
– Не, пабудзем тут! Цiкава ж даведацца, хто зямныя родзiчы Вухута! – сказала Сiнька.
– Спадзяюся, атрымаецца высветлiць! – сумна yздыхнуy Вухуцiк.
Бацькi Улады яшчэ крыху пасядзелi i пайшлi y дом. Тады вухуцяне перабралiся на арэлi, i гаспадыня пачаставала iх сунiцамi.
Сонца хавалася за гарызонт, летнi дзень згасаy. Было бачна, як над газонам несупынна лятаюць дробныя кузуркi.
– Мiкрасвет. У iх свае клопаты, сваё жыццё! – сказала дзяyчынка, заyважыyшы, як госцi назiраюць за мошкамi.
Недзе зусiм побач зумкалi камары, вечарам яны заyсёды з’яyлялiся.
– Давайце yжо пойдзем адсюль! – папрасiла Зялёнка. – Баюся я вашых камароy, ты ж казала, што яны могуць укусiць i кроy пiць!
Усе пасмяялiся з баязлiyкi, але Улада падтрымала прапанову вухуцянкi. Дзяyчынку вельмi yразiла, як бясстрашна кiнулася Зялёнка баранiць яе ад калматых чорных пачвар.
Тым вечарам у пакоi Улады доyга гарэла святло. Дзяyчынка рассялiла сваiх гасцей на кнiжных палiцах, уладкаваyшы там для iх iмправiзаваныя ложкi з дэкаратыyных падушак. Вухуцяне палеглi i з цiкавасцю ды вялiкiм задавальненнем слухалi казкi, якiя чытала iм гаспадыня.
Таямнiца адкрываецца
Ранiцай прачнулiся ад грукату. Гэта Сiнька-небарака звалiлася з палiцы разам са сваiм ложкам. Не пабiлася, бо прызямлiлася на падушку, але шуму нарабiла, скiнуyшы некалькi кнiг.
– Цiкава дзень пачаyся! – прамармытала сонная сiняя паненка, папраyляючы прычоску-спружынку, якая энергiчна калыхалася над яе галавой.
Дзецi развесялiлiся ад гэтага здарэння. За сняданкам Улада расказвала, што сёння хоча адвесцi yсiх у заапарк. Толькi спатрэбiцца дапамога дарослых, бо адной ехаць праз увесь горад ёй пакуль не дазваляюць. У гэты момант з калiдора пачулiся крокi. Вухуцiк паспеy сказаць: «Цац!» – дзверы адчынiлiся, i на парозе з’явiyся дзед.
– Смачна есцi! – пажадаy ён унучцы i дадаy: – Усiм хаyрусам снедаеце?
Унучка yсмiхнулася:
– Ага, так весялей i смачней!
Улада ледзь стрымлiвала смех, бо заyважыла, што каманда «цац!» заспела Рудаша, калi ён паклаy у рот цэлы сырнiк. Яго шчокi сталi такiмi круглымi, што аж вочы прыжмурылiся.
Дзед паставiy на стол iмбрычак, два кубачкi i, перасаджваючы вухуцян на адно крэсла, сказаy:
– Зараз i бабуля з намi гарбаты пап’е.
Пакуль дзед адвярнуyся, каб налiць духмяны напой, Рудаш хуценька праглынуy сырнiк i з палёгкай уздыхнуy. Прыйшла бабуля Галя i прынесла з саду толькi што сабраныя клубнiцы.
– Частуйся, Улада!
– Дзякую! Сняданак, як заyсёды, смаката! – сказала дзяyчынка.
Усе разам пiлi гарбату са свежай мятай.
Улада вырашыла выкарыстаць удалы момант для просьбы:
– Мне так хочацца сёння пабываць у заапарку! Калi ласка, давайце паедзем!
– Не атрымаецца, мы з бабуляй па справах спяшаемся, – патлумачыy дзед.
– А заyтра зможам? – запыталася yнучка.
– Толькi на наступным тыднi, – сказаy дзед.
Улада засмуцiлася. Тата з мамай працуюць, усе спадзяваннi былi на тое, што дзед з бабуляй адвязуць у заапарк яе i вухуцян. Да наступнага тыдня чакаць занадта доyга, госцi могуць i дадому сабрацца, а то бацькi занепакояцца.
– А мне так хацелася y заапарк, – сумна yздыхнула дзяyчынка.
Яна гатова была расплакацца. Дзед паспрабаваy суцешыць:
– Усё лета наперадзе, абавязкова з’ездзiм!
Выйсце знайшла бабуля. Яна yмела выправiць любую сiтуацыю. Вось i цяпер прыдумала, як паступiць.
– А ты, Уладачка, папрасi, каб Стасiк з табой паехаy! Цудоyная кампанiя, праyда?
– Згодна! – засвяцiлася yсмешкай дзяyчынка.
Бабуля i дзед дапiлi гарбату i паспяшалiся па справах, Улада зноy рассадзiла сваiх гасцей па крэслах, i яны працягнулi сняданак.
– А хто такi Стасiк? – запытаyся Вухуцiк, намазваючы масла на хлеб.
– Гэта мой стрыечны брат. Ён ужо дарослы, нядаyна гiмназiю скончыy. Галоyнае, каб пагадзiyся з намi паехаць, можа, i y яго свае планы ёсць.
Стасiк з бацькамi жыy у суседнiм доме. Улада адправiлася да яго, а вухуцянам дазволiла пагуляць з сабачкамi. Кiтка i Кася радасна сустрэлi новых знаёмых.
– Быццам год не бачылiся! – адзначыла Мiнола, гладзячы Кiтку, хвост якой круцiyся, нiбыта прапелер.
А Кася танцавала перад вухуцянамi на заднiх лапах i шчаслiва павiсквала. Калi Улада вярнулася, уся кампанiя ганяла мячык. Дзяyчынка хвiлiнку палюбавалася iх гульнёй, а потым паведамiла:
– Цудоyныя навiны! Стасiк пагадзiyся адвезцi нас у заапарк. Збiраемся!
Вухуцяне хацелi i сабачак з сабой узяць, але гаспадыня адмовiла: маyляy, там звяроy хапае i сваiх туды прыводзiць нельга.
Калi Улада сабралася i выйшла з дома, Стасiк ужо чакаy яе. Вухуцяне з цiкавасцю разглядалi яго: высокi сiмпатычны юнак, сапраyды выглядае як дарослы.
– І заплечнiк пацягнеш? – здзiвiyся Стасiк, пабачыyшы яго за спiнай дзяyчынкi.
– Там самае неабходнае! – запэyнiла Улада.
– Вядома, трэба ж цацкам заапарк паказаць! – усмiхнуyся хлопец.
Пакуль ехалi праз увесь горад, Улада трымала заплечнiк на каленях, каб госцi y акно маглi паглядзець на Мiнск. Дзяyчынка знарок пыталася y Стасiка, што яны праязджаюць. Юнак расказваy сваёй спадарожнiцы, не падазраючы, што праводзiць экскурсiю па сталiцы для iншапланетнiкаy.
Ранiцай будняга дня наведвальнiкаy у заапарку амаль не было. Улада са Стасiкам i сваiмi гасцямi праходзiлi ля вальераy i клетак з жывёламi, чыталi шыльдачкi, але дзяyчынка мела намер знайсцi тых, што маглi быць сваякамi Вухуцiка, таму яна звярнулася да брата:
– Мяне сёння цiкавяць жывёлы, якiя адкладваюць яйкi. Пойдзем на iх паглядзiм.
– Ну вось якраз страусы, – Стасiк паказаy на вальер з вялiзнымi птушкамi. – Іх рост большы за два метры, а вага часам перавышае сто кiлаграмаy. Таму i не могуць яны падняцца y паветра, затое yмеюць хутка бегаць, разганяюцца да сямiдзесяцi кiламетраy.
Страусы заyважылi наведвальнiкаy i падышлi блiжэй, прама да агароджы. Вухуцiк разглядаy сваiх магчымых родзiчаy.
– Твае? – прашаптала Сiнька.
– Хацеy бы я ведаць! – адказаy хлопчык.
Улада разважала yслых:
– І яйкi яны, пэyна, вялiкiя адкладваюць.
– Так, па кiлаграму i нават ледзь не па паyтара вагой! – пацвердзiy Стасiк.
– Цябе ж якраз у вялiкiм яйку на Вухуцiю прывезлi! – нагадаy Вухуцiку Рудаш.
– Быццам так, – пагадзiyся той.
– А што яшчэ асаблiвага y страусаy? – пацiкавiлася Улада.
– Невялiкая галава i мозг памерам з грэцкi арэх. Зусiм прымiтыyныя iстоты, – адказаy Стасiк.
