GÜLÜSTANİ-İRƏM – Аббас-Кули-ага Бакиханов

“Gülüstani-İrəm” – Abbasqulu ağa Bakıxanovun Şirvan və Dağıstanda yaşayan tayfa və xalqların tarixinə həsr etdiyi əsərdir. “Gülüstani-İrəm”-ə qədər Azərbaycan tarixinə aid yazılmış ümumi bir tarix əsərinə təsadüf edil­mir. A.Bakıxanov bu sahədə birinci olaraq Azərbaycan tarixinə aid olan materialları toplamış, onları müəyyən bir sistemə salmış və təsviri yolla “Gülüstani-İrəm” əsərini yazmışdır.
“Gülüstani-İrəm” əsərində A.Bakıxanov Azərbaycan xal­qının, xüsusilə Şirvan və Dağıstanda yaşayan tayfa və xalqların tarixini qədim dövrlərdən başlayaraq, 1813-cü il “Gülüstan müqaviləsi”nə qədər təsvir edir. Bu əsər, əsas etibarilə, müqəddimə, beş fəsil və nəticə­dən ibarətdir.
Abbasqulu ağa Bakıxanov 1841-ci ildə farsca yazdığı bu əsəri ilə Azərbaycan tarixşünaslığının əsasını qoymuşdur.