скачать книгу бесплатно
–Görmürlər.
–Deməli, sən də?
–Deməli, deməli. Hə, deməli, mən də ölüyəm. Ya da ruham. İndi bunun elə bir fərqi yoxdu.
–Burada sonsuza qədər tək qalacağımı düşünmüşdüm,– üzü rahatlamış bir ifadə almışdı.-Bəs məni necə tapdın?
– İki gündür səni izləyirəm.
–Nə?
–İki gündür səni iz-lə-yi-rəm.
–Bəs niyə daha əvvəl gəlmədin yanıma? (bəs necə oldu da daha əvvəl fərqinə varmadım sənin?)
–Əvvəlcə əmin olmalıydım.
–Nədən?Ölü olduğumdan?
–Yox, bunu öyrənməyim elə də çox vaxtımı aparmadı. Səni dəniz kənarında gördüyüm axşam özünü qəribə aparırdın və heç kim sənin hərəkətlərinə fikir vermirdi. Ona görə də səni izləməyə başladım. Maşınların, insanların içindən keçirdin.
–Bəs nədən əmin olmalıydın?
–Sənin pis ruhlardan, ya da cinlərdən olmadığına-yarı zarafat dedi.
–Bağça uşaqları öləndə ruhları böyük olurmuş demək.
– Bu elə də gülməli deyil. Sən gördüyüm ilk ruhsan, yəni özümdən sonra gördüyüm. Əslində özümü də görə bilməmişəm. Ona görə də yanına gəlməmişdən necə biri olmağına əmin olmalıydım.
–Necə yəni sən də təksən?
–Yox, biz ailəliklə ruh kimi gəzirik.
–Zarafat yeri deyil.
– Onda daha ciddi suallar ver.
–Bir qız üçün çox kobudsan.
–Sən də bir oğlan üçün çox axmaq.
–Bağışla. İki həftədir təkəm və bu insanı bir az. Nəysə
–Sən də bağışla, – bir qədər susdular. Qırmızısaç Nihadın yanında oturdu.
–Bəs sən necə ölmüsən? – Nihad suallarına davam elədi.
–Bilmirəm.
–Bəs evə getməmisən?
–Getmişəm, amma bunu öyrənmək elə də maraqlı gəlməyib. Ölümümdən sonra anamın vəziyyəti pisləşmişdi və mən də onun yanında xəstəxanada qalmışdım. Qohumlar isə anam heç nə eşitməsin, halı daha da pisləşməsin deyə onun yanında danışmırdılar. Sayları elə də çox olmadığı üçün çənələrini tutmaq daha rahat olurdu. Bəs sən?
–Avtobus vurub. Hey, bu elə də gülməli deyil.
–Yanımda yolu keçməyi bacarmayan biri var.
–Günah məndə olmayıb.
– Nə bilirsən?
–Çünki heç vaxt başqa yerdən keçmirəm yolu.
–Meyidini görmüsən?
Nihad birdən iki həftə əvvəl gördüyü mənzərəni xatırladı. Bütün incəliklərinə qədər. Qopmuş ayağı, soyulmuş dərisi, üzü, gözləri. Ruhu titrədi.
–Yaxşısan?-Qırmızısaç narahatlıqla soruşdu.
–Bu haqda danışmaq istəmirəm.
–Bağışla, görünür, bu elə də yaxşı olmayıb.
–Eybi yox. Gəlsənə bir-birimizdən iki dəqiqədən bir üzr istəməyi yığışdıraq. Bu çox axmaq səslənir. Hər kiçik səhvə görə üzr gözləməməliyik. Başa düşüb özümüz bağışlamalıyıq. Bir-birimizdən başqa hələ ki,-heç kimimiz yoxdu, anlayışlı olmağımız lazımdı.
–Haqlısan.
Bu zaman dayanacağa iki qadın gəlirdi. Qırmızısaç və Nihad üstlərində əyləşməsinlər deyə tez ayağa qalxdılar. Və küçə boyu üzüyuxarı Filarmoniya bağına tərəf irəlilədilər.
Filarmoniya bağı və ətrafı- Bakının ən sevilən yerlərindən biri olan kiçik bir park. Parkın bir tərəfi Xəzərə tərəf uzanır, bir tərəfi isə Qala divarları ilə örtülərək gözəl bir mənzərə yaradır. Bakı səhrasında vahədir Filarmoniya bağı. Ağaclar, çiçəklər, fəvvarələr. Bakıda Bakını unutmaq istəyənlərin məkanıdır bura. Filarmoniyadan yüksələn həzin musiqi sədaları altında çəmənliklərində uzanan sevgililər, qaçaraq oynayan uşaqlar, ailəsi ilə dincələnlər və yenicə tanış olmuş ruhlar.
Az əvvəl ardı-arası kəsilməyən suallar verən Nihad yenə susmuşdu. Uşaqlıqdan bəri olduğu kimi. Başqa insanların yanında elə də çox danışmayan, rahat-rahat tanışlıqlar qurmayan biri idi. Buna görə dostları az idi. Çoxu da uşaqlıq dostları idi. Amma onların yanında özünü xoşbəxt hiss edir, bütün dərdlərini unudurdu. Dostun anlamı da bu olsa gərək. Qızların yanında isə dili topuq vurardı, söhbətdən söhbətə keçər, ya da heç danışa bilməzdi. Amma Qırmızısaç susmağa bu qədər səbirli deyildi, deyəsən:
–Adın nədir?
–Doğrudan a, hələ də adlarımızı bilmirik? Mən Nihad.
– Mənsə Leyla.
Leyla – dünyada bundan gözəl ad varmı, görəsən? Hər səslənişində əsrlərdən qalan sevgini göstərən, hər kəsin arzuladığı, amma heç kimin çata bilmədiyi məhəbbətin simvolu. Bu ad səslənəndə, sanki, səs telləri deyil də ürəkdə bir yerlər titrəyir. Hər qadın bu ad qədər sevilmək istər, şübhəsiz, hər kişi də bu adı sevən qədər sevmək.
–Nə oldu? Yenə susdun.
–Hə. Fikrim dağıldı bir anlıq.
–Həmişə belə az danışırsan?
– Mən, əslində, suallarımın səni sıxdığını düşünmüşdüm.
– Yox, uzun müddətdir heç kimlə danışmırdım, ya da tək qalmaq mənə zamanı daha uzun göstərirdi. Danışmağa ehtiyacım var.
– Danışmağa vaxtımız çox olacaq onsuzda.
–Belə düşünürsən?
–Bəs necə? Ətrafımızda danışmağa bir-birimizdən başqa heç kim yoxdu. Fərqli düşünməyə səbəb var?
– Axmaq.
–Nə?
–Heç.
–Mənə axmaq dediyini eşitdim.
–Bəs onda niyə soruşursan?
– Səbəbini bilmək istəyirəm.
– Nə vaxt ölmüsən?
–Bu mənim sualımın cavabı deyil.
–Nə vaxt ölmüsən?– Leyla sualını təkrarladı. Boğmağa çalışsa da qəzəbini tam gizlədə bilmirdi. Bu Nihadı bir az qorxutdu. Şeytanın da mələk olduğunu unutmuşdu.
–Çox iyrənc sualdı.
–Amma bu sənin ölü olduğunu dəyişdirmir.
–İki həftə əvvəl.
–Deməli, iki həftə əvvəl. İki həftə əvvəl nə düşünürdün?! Yəqin ki, ölümün ağlına belə gəlmirdi. Etmədiyin nələrsə qalmışdı ertələyə-ertələyə. Ya da qırxil sonrası üçün də planların hazır idi. Məncə ikincisi. Elə paltarından görünür.
–Hey, axı geyimimin nə dəxli var? Həm də bu kifayət qədər bahalı kostyumdur. –Dediyinin mənasız olduğunu özü də anlamışdı.
–Sözümü kəsmə! Qırx il sonrası üçün də planların hazır idi, yəqin. Amma öldün. Etmədiyin o qədər şey qalmışdı ki, sevdiklərinə, sevgilinə demədiyin sözlər. İndi isə gəlib burda mənə vaxtımızın olduğunu deyirsən.
–Mənim sevgilim yoxdu, -Nihadın hər dəfə boş sözlərlə araya girməsi Leylanı özündən daha çox çıxarırdı.
–Ooo, demək, sevgilin yoxdur, iyirmi yeddi yaşında ailənin tapdığı bir qızla evələnəcəkdin, otuz yaşa kimi iki uşaq, xoşbəxt ailə. Yəqin uşaqlarının oxuyacağı yerlər belə hazır idi. Onlar da böyüdükdən sonra sənin kimi təhsilli, planlı, qalstuklu gicbəsərlər olacaqdılar.
–Hey, niyə belə əsəbisən? Buna heç bir anlam verə bilmirəm, – amma yenə də qalstukunu çıxartdı və “bahalı” pencəyinin cibinə qoydu. – Məni tanımırsan və haqqımda belə danışmağa ixtiyarın da yoxdu.
–Axı başa düşmürsən. Biz ölmüşük, ruhumuzun nə vaxt göylərə gedəcəyi isə bəlli deyil. Burda niyə qaldığımızı onsuzda anlamıram. Niyə vaxtımızı susaraq keçirəkki?
– Hə, bəlkə də, hər şey sən deyən kimidir. Amma hamı sən ola bilməz. Mənim də xasiyyətim belədi. Hər halda buna görə mənə gicbəsər demək lazım deyildi.
–Bağışla.
–Yenə? – incik bir təbəssümlə soruşdu. Amma bu insanlardakı kimi özünü məcbur edib gülən təbəssümlərdən deyil. Ruhların hissləri yalançı olmur.
– Hə. Doğrudan, üzgünəm sənə elə dediyim üçün. Görünür, ölmək mənə pis təsir eləyib- hər ikisi güldü.– Axı belə qalmaq, susmaq, heç kimə dərdini izah edə bilməmək çox çətindi. Heç nə bizə deyildiyi kimi deyil.
–Haqlısan, heç nə bizə deyildiyi kimi deyil. Bəlkə də bunun bir səbəbi var.
–Bəlkə də.
–Leyla.
–Hə?
–Mənim iyirmi səkkiz yaşım var.
–İyirmi səkkiz? Heç göstərmirsən. Nədir, yoxsa evlisən?
–Yox, sənə sevgilim olmadığını demişdim.
–Bunun üçün sevgi həmişə vacib deyil.
– Ola bilər bu kimin üçünsə belədi. Amma mənim üçün yox.
Uzun bir müddət susdular. Parka gəlib gedənlərə baxırdılar: zaman-zaman kədərlə, sevinclə, həsrətlə. Amma onlar da evlərinə getməyə başlamışdılar. Hava artıq daha tez qaralır, soyuq isə hava qaralmamışdan şəhəri bürüyürdü.
–Nihad, mən çox yorğunam. Yatmaq istəyirəm.
Sizə əsərin əvvəlindən bəri bəhs elədiyim yatmaq səhnəsi çoxmu absurd görünür? Görünməsin. Bədənləri olmayan, fiziki cəhətdən yorulmayan varlıqlar niyə yatsınlarki? Belə düşünürdünüz? Düşünməyin. Sözlərimi də yanlış anlamayın. Bunlar əmr deyil, xahişdir. Onsuzda yazımı buraya qədər oxuduğunuz üçün sizə minnətdaram. Amma bunun ardını da gətirməmə izin verin. Z-ni görən kimi ağlınıza o saat zibil gəlməsin, əziz oxucum, çünki bu söz zərif də ola bilər.
Bunu izah etməmişdən əvvəl mütləq qeyd etməliyəm ki, ruhlar yuxu görmürlər. Bu ağlınızda qalsın. Çünki insanların yatarkən yuxu görmələrinin səbəbi ruhlarının bədənlərini tərk edərək digər aləmlərə getmələridir. Ona görə də ruhlar yuxu görmürlər. Amma yatırlar. Və bu onlara insanlara olduğundan daha vacibdir.
Onlar ruh olduqları üçün yatırlar. Mənəviyyatla dolu olduqları üçün. Bu da qəribə səslənir, deyilmi? Barmaq kəsiyinin depresiyyadan daha dəhşətli göründüyü bir aləmdə yaşadığınızdandır. Amma bu daha dəhşətli bir yorğunluqdur. Sizə izahını necə verə bilərəm? Hə, tapdım. Bütün günü gəzdikdən sonra oturduğunuzu düşünün. Bir müddətdən sonra ayaqlarınızda kiçik sızıldamalar hiss edəcəksiniz. Bu getdikcə şiddətlənəcək və ayaqlarınızdan yuxarı qalxaraq bütün bədəninizi sarmağa başlayacaq. Yerinizdən qalxmağa taqətiniz belə qalmayacaq. Halbuki o anadək nə qədər güclü idiniz.
Onlarda da beləydi. Həm də bu bir günün deyil illərin yorğunluğu idi. Bədənləri olmadığından hissləri daha üstün gəlirdi indi. İllərin sevincləri, peşmanlıqları, kədərləri indi bütün ruhlarını bürümüşdü onların. Mənəviyyatla dolub-daşırdı hər ikisi. Daxilllərində gizli qalan özləri daha çox üzə vururdu. Bəlkə, buna görə Leyla daha çox danışan, Nihad isə daha susqun birinə çevrilmişdi. Fikirləri artıq onları rahat buraxmırdı. Daha çox düşünürdülər, özlərinə daha çox sual verirdilər, bəzən daxili səsləri o qədər güclü olurduki, bunu insan qulağı eşitməyə qadir belə deyildi. Ona görə də, onlar yatmalıydılar. Buna nə ad verirsinizsə verin. Ya yorulduqları üçün, ya daxili səslərindən qurtulmaq istədikləri üçün, ya da onunla mübarizə aparmağa güc toplamaq üçün.
Qala qapılarından içəri girib qərb tərəfə qalxmağa başladılar. Qədim qalanın içərisində olan parka tərəf gəldilər. Maşınların az-az işlədiyi, ətrafında çox az ev olan parka (oranı çox sevirəm) tərəf. Bir tərəfi Şirvanşahlar sarayına, digər tərəfi şəhərin qədim evlərinə baxan və soyuq payız axşamında tənha qalan parka. İki yanaşı skamya seçərək başları bir-birinə tərəf uzandılar. Leyla yorğun olsa da dərhal yatmadı. Ya da yata bilmədi. Bir müddət ölümlərindən, hələ də burda qalmaqlarının sirli tərəflərindən danışdılar. Leyla yorğunluqdan yatıb qalana qədər.
Nihad qalxdı və Leylanın skamyasının önündə əyləşdi. Bu qızın daha fərqli cəhətlərini görəcəyini və onda nələrisə dəyişəcəyini hiss edirdi. Saçları üzünə tökülmüşdü. Astaca onları qırağa çəkdi və Ayın da bütöv olduğu gecədə onun qədər gözəl ay parçasını izləməyə başladı. Üzündə qəribə bir təbəssüm vardı Leylanın. Nihad bir anlıq o təbəssümün özü ilə bağlı ola biləcəyini düşündü və bu belə onu xoşbəxt etməyə bəs elədi. Düşüncələri ilə xoşbəxt olanlardan idi Nihad.
Yenidən skamyasına uzandı və bir müddət böyük şəhərlərin standart göy üzünü izləməyə başladı. Ulduzların olmadığı göy üzünü. Birtəhər beş ulduz tapdı və onları sayaraq yatdı. İnanca görə beş ulduz sayaraq yatarsan tutduğun arzunu yuxundan görərmişsən. Amma o qədər həyacanlı idi ki, arzu tutmağı da unutmuşdu.
Arzu tutsaydı belə ona ruhların yuxu görmədiyini deməzdiniz, deyilmi?
Tablolar və rənglər
İlk günləri bir-birilərini tanıyaraq keçirirdilər. Sərt dialoqu çoxdan unutmuşdular. İndi aralarında daha yumşaq, qısa söhbətlər, lakin yenə də uzun sükutlar olurdu. Leyla iyirmi beş yaşında idi, ya da iyirmi beş yaşında ölmüşdü. Evin qək qızı idi. Qısaca, hamı kimi idi və hamıdan fərqli. Nihadı isə artıq tanıyırıq.
Üç-dörd gün sonra Leylanın ağlına bir fikir gəlmiş və Nihadı məcbur yaxınlıqdakı qəbirstanlıqlardan birinə aparmışdı. Nihad, deyəsən, bu qeyri-adiliklərə öyrəşməli olacaqdı. Çünki öz yasına belə getməyən biri (insanlar adətən öz yaslarına getməzlər, nəysə bunu bir kənara qoyaq) o gündən başlayaraq Nihadla birlikdə qəbirstanlıqları gəzir, bəlkə özləri kimi birinin olacağına ümid edirdilər. Mollaların söhbətlərinə qulaq asır, ruhun insan bədənindən ayrıldıqdan sonra göylərə qalxaraq dərin bir yuxuya getməsindən və yalnız “Böyük Gün” gəldiyində oyanacaqlarından bəhs etdikləri söhbətləri dinləyirdilər. Eyni söhbətlər, eyni kədər və ağlayışlar. Mənə görə, onsuzda cəmiyyətimizdəki ən qeyri-səmimi yerlər yas mərasimləridir. Yasdan qayıtdıqdan sonra çox ağladıqlarından, ya da özlərini buna məcbur etdiklərindən – “Ağlamaqdan başım ağrıyır”– şikayətlənən insanlar var. Sırf digərləri onun mərhuma nə qədər dəyər verdiyini görsünlər deyə. Bu yaşlar isə onun cansız bədəninə zərrə qədər də gərək deyil.
Artıq bir müddətdən sonra mollalarda səhv tutmağa da başlamışdılar. Mollaların da hamısı öz işlərinin ustası deyildi. Digərlərinin söylədikləri ilə tutuşmayan məlumatları eşitdiklərində artıq bu işə bir son verməyi qərara aldılar. İki həftə keçmişdi. Bu elə də az bir zaman deyil.
