скачать книгу бесплатно
Ва ул жузъдан-да иллат изламасмиз.
Эмишди фалсафий иллатга ўтру,
Чу дини Мустафодин тушди айру.
На бир ишкал эрур динда, на иллат,
Итоатдир тамом бу дину миллат.
Аё, шу ақлимизнинг манзили мўл,
Юрар бир кўз-ла лекин фалсафий йўл.
У ҳар неким демиш, бори хатодир,
Сўраб кўр, кўнглида не муддаодир?
805 Нечун шу даҳр аро қурқувдадир ул?
Киши қўрқмас, агар осудадир ул.
Азизим, жону тан сиррин эшитдинг,
Бу сўзнинг шарбати таъмини тотдинг.
Мунаввар айласин жонингни асрор,
Йўқ эрса, жону тан бўлгай гирифтор.
Эрурлар ҳамдаму ёр иккиси ҳам,
Ки бўлгай сўнг гирифтор иккиси ҳам.
Не эрмиш жону тан, мендин уни сўр,
Фалаж бирлан эшакни йўл аро кўр…
Бир фалаж ва бир эшшак ҳикояти
810 Йўл узра икки йўлдош эрдилар оч,
Фалаж қашшоқ, эшак эрди яланғоч.
Фалажнинг йўқ эди юрмоққа ҳоли,
Эшакнинг ҳам туганмишди мажоли.
Фалаж ўзни эшакка ортмиш эрди,
Эшак йўл узра турмиш, қотмиш эрди.
Иковлон тун аро бир гал босиб йўл,
Баногоҳ ўғриликка урдилар қўл.
Ва лекин ўғрилик ул бўлди ошкор,
Жазога бўлдилар бирдек гирифтор.
815 Фалажнинг ўйдилар кўзи қароғин,
Уриб, синдирдилар эшшак оёғин.
Иковлон чун келиб бундоқ арога,
Иковлон қолдилар бирдек балога.
Азоб етмиш эди жонларга бирдек,
Ситам етмиш эди танларга бирдек.
Тану жон ичра пинҳон бир азобди,
Азоб ичра улар ҳоли харобди…
Вале ушшоқ азоби ўзгадир, бас,
Не эрмиш ул азоб, кўп кимса билмас.
820 Азоби жонга боис ул жамолдир,
Ки тоқат айламак бунга маҳолдир.
Агар фоний бўлолса, ул етишгай,
Фано ичра бақо бирлан туташгай.
Мисолин сўйламишди пири асҳоб:
Суву соҳил аро не тоқату тоб?
Мисол бўлгай яна парвона оташ,
Урар парвона ўзни ўтга яккаш.
Десангким, гар етишсин санга ҳам нур,
Яқин бор унгаю ўздин йироқ бўл.
825 Ўшал нур тушса гар, дунё йиқилгай,
Сочилгай тоғу тош, Мусо йиқилгай.
Гўдакни илк сафар ғаввоси доно
Солар дарёга юз бир ташвиқот-ла.
Ки то дарёга ул ҳам одат этсин,
Не эрмиш сув ўшал, фаҳмига етсин…
Жамолин ошкор этди Юсуф чун,
Мисрни чулғади нур, этди гулгун.
Аёллар кўрдилар, бас, бўлдилар лол,
Чекиб тиғ, кесдилар қўлларни алҳол.
830 Уларким эрдилар беҳушу дилсўз,
Чу қирқ кун кечди, ҳеч ким тотмади туз.
Зулайҳо ҳам кўнгилни унга берди,
Юсуф дийдорининг муштоқи эрди…
Қара, парвона ҳам шу завқни тотгай,
Ўзини ҳар сафар оташга отгай.
Кўрар ул, нур таралгайдир чироқдин,
Чироққа талпиниб келгай йироқдин.
Ўзига зарра парво айламас ул,
Қанотин куйдирар, оҳ айламас ул.
835 Ёнаркан, шу ёнишдин шоду ҳуррам,
Ўшал оташда кўргай ул тутун ҳам.
Бу дунё ичра, камдир ёки ортиқ,
Ўшал парвона янглиғ борми ошиқ?
Чунонким чулғамиш шавқи билан дўст,
Ки тушмас ёдига на мағзу на пўст.
Қанот силкиб келар маъшуқ кўйига,
Ки андин ўзгаси келмас ўйига…
Худоё, шу сўзимга завқ бағишла,
Менга парвона янглиғ шавқ бағишла.
840 Сенинг дарёйи шавқингдин этай нўш,
Ўшал дарёга ўхшаб сўнг урай жўш.
Келибман шавқ аро шул олами хок,
Кетармен шавқ аро ул олами пок.
Сенинг шавқинг била ётгум кафанда,
Урармен сўнг қиёмат ичра ханда.
Агар ҳар зарра жисмим гўш бўлгай,
Сенинг номингдин ул мадҳуш бўлгай.
Агар ҳар тола мўйимда забон ул,
Сенинг номингни сўйлар ҳар замон ул.
845 Агар ҳар битта узвим бўлса бир кўз,
Сени кўргай, сени сўргайди ёлғиз.
Чу мендин қолса зарра эртами-кеч,
Сени истайди яккаш, ўзгани ҳеч…
Бир мурид пири устодидан савол сўргани
Жаҳонни тарк этиб пир кетмиш эрди,
Муриди ул азизни тушда кўрди.
Аё пирим, деди, не кечди ҳолинг,
Келиб бошингга, сўрганда саволинг?
Деди: ул иккига
