скачать книгу бесплатно
Dağlar
Aşıq Alqayıt
Kitaba tanınmış el şairi Alqayıtın müxtəlif illərdə qələmə aldığı şeir, poema və qəzəlləri daxil edilmişdir. Kitabı hazırlayarkən öncə nəşr olunmuş «Qalx ayağa, Azərbaycan» (2000), «Yaralı qartal» (2006) kitablarından istifadə etmişik. Oxuculara təqdim edilən bu əsərlər müəllifın təkrarsız düşüncə və duyğularının poetik ifadəsidir. İnanırıq ki, bu kitab poeziya həvəskarlarının stolüstü kitabı olacaq və şairin şöhrətini daha da uzaqlara yayacaq.
Aşiq Alqayit
Dağlar
Yurd həsrəti
(“Qalx ayağa, Azərbaycan” kitabından)
Mən sənət ocağında dünyaya göz açmışam. Bu ocaq təkcə doğulduğum ev deyil, sazlı, sözlü-qədim Göyçə mahalıdır. Pərvanə bulaqlar, köpüklü çaylar, qartalın qıy səsi əsl ilham mənbəyi deyildimi? El toyları, el şənlikləri, adlı-sanlı aşıqların dastan gecələri ömrümün-günümün silinməz xatirələridir. İlkin yaşlarımdan saza, sözə vuruldum. M.Füzulinin ilahi qəzəlləri, M. P.Vaqifin, aşıq Ələsgərin qoşmaları, M. Ə.Sabirin ölməz satirası, S.Vurğunun lirikası varlığıma hopdu. Atam aşıq idi. Saz çalmağı ondan öyrəndim, yerdə qalanlar isə təbiətin qismətidir.
Mətbuatda dərc olunmamış yazılarım el-oba tərəfindən qiymətləndirildi. Bu mənə kələcək yaradıcılığım üçün ümid verdi. Dövrün, zamanın haqsızlığından yazdığım şeirlər hamı tərəfindən müsbət qarşılanmadı. Durğunluq illəri inkişaf yollarıma daş-kəsək ələdi. Göyçə mahalında yaşadığım dövrdə də, 1984–1987-ci illərdə də izimə düşdülər. Lent yazılarımın yayılmağına, kitablarımın çap olunmağına əngəl törətdilər. Bu, heç də məni fikrimdən, əqidəmdən, qarşıya qoyduğum məqsəddən yayındıra bilmədi.
Kommunist partiyasının iyrənc siyasətinin, rüşvətxorluğun, haqsızlığın əleyhinə çıxış etdim. Bu, mənim iqtisadiyyatıma, təhlükəsizliyimə mənfi təsir göstərdi. Ancaq yolumdan çəkindirə bilmədi. Şairin, yazıçının, publisistin yazılarında fəlsəfi fikirlər, siyasi görüşlər yoxdursa, demək, o, sənət adamı deyil. Eli, obası, torpağının 20 %-i yağmalanmış şair bu kök üstə, yurd həsrətilə köklənməlidir. Mənim ömür yolum elə, buradan başlayır. Şair vətəndaş, şair inqilabçı, şair haqsızlığa qarşı barışmaz olmalıdır.
Mən buna nail olmuşam, olmamışam – deyə bilmərəm. hər halda sənətkara el qiymət verir. Müəllifinə xəcalət gətirən “sənət əsəri”ndənsə, abid olmaq, mərsiyyələr yazmaq (onu da yaza bilsən) daha gözəldir.
“Qalx ayağa, Azərbaycan!” kitabımın nəşri də bu məqsədlə işıq üzü gördü. Bilirəm, yazdıqlarımdan xoşu gələn də olacaq, gəlməyən də! Ziddiyyətsiz inkişaf yoxdur. Ümidvaram ki, böyük Azərbaycan xalqı öz poeziyasını, öz sənət incilərini heç bir təkidə, heç bir təzyiqə qurban verməyəcəkdir.
Oxucularıma can sağlığı, ağı-qaradan seçməyi arzulayıram! İqtidarlı, müxalifətli ilk kitabımı xalqımızın inkişafına, azadlıq yollarına həsr etdiyimi bildirərək, növbəti kitabımın nəşrinə qədər Sizdən ayrılıram.
Yurd həsrətilə
Dünya cənnət olsa, başdan-ayağa,
Mənim qibləgahım yenə Göyçədir.
İnamım, əqidəm, mənsəbim, dinim,
Qızıl barigahım yenə Göyçədir.
* * *
Nə müddətdir aranlıyam, dağlıyam,
Buz donduran nəfəsinə bağlıyam.
Mən onun övladı, onun oğluyam,
Axır səcdəgahım yenə Göyçədir.
Müəllifdən
Dünya
Mənim ürəyimdə kədəri xal-xal,
Dərdi çəkilməyən yükdü bu dünya.
Ömrü yaşanmamış, meyvəni kal-kal,
Nə qədər budadı, tökdü bu dünya?
Ümmana qərq oldu Nuhun vaxtından,
Fironlar, Şəddatlar küsdü baxtından,
Neçə fatehləri saldı taxtından,
Neçə xanimanlar sökdü bu dünya.
Bir əlində xeyir, o birində şər,
Kimə nə qismətdir, kimə nə düşər?
Haqsızlıq oduna yananda bəşər,
Ah çəkib boynunu bükdü bu dünya.
Ötdü, ötən günlə tapışmaq olmaz,
Qəza yelkənində çapışmaq olmaz.
Onu dayaq sanıb, yapışmaq olmaz,
Kiprikdən asılan tükdü bu dünya.
Bəzən ağı qatdı zər qaşıqlara,
İçirdi taleyi sarmaşıqlara.
Büllur saraylara, gur işıqlara,
Ağır zülmət olub çökdü bu dünya.
Qılınc var, nizə var ipək telində,
Mələklər, iblislər öz əməlində.
Ana torpağımı cəllad əlində,
Hərrac bazarına çəkdi bu dünya.
On il müharibə, on il məşəqqət,
Baxdım əməlinə duymadım riqqət.
Ay Alqayıt, şum eylədi, nəhayət,
Yurdunda mərmilər əkdi bu dünya.
26 iyun 1995-ci il, Xanlar.
Yerlər
Hanı zirvəsinə könül verdiyim,
Qoşulub qartala süzdüyüm yerlər?
Lalədən, nərgizdən çələng hördüyüm,
Hanı çiçəyini üzdüyüm yerlər?
Hanı tez inciyib, gec barışdığım?
Gözünü yollarda qoyub qaçdığım?
Qövsü-qüzehinə qanad açdığım,
Hanı yağışından bezdiyim yerlər?
Sonu görünməyən bu necə yoldu?
Elində şah olan qürbətdə quldu!
Getdi əlimizdən, görünməz oldu,
Köhlən at belində gəzdiyim yerlər.
Süründüm dalınca hey dizin-dizin,
Oydu ürəyimi dərd həzin-həzin.
Bahar çiçəyini ilk eşqimizin,
Hanı sinəsinə düzdüyüm yerlər?
Hanı vəfasından giley etdiyim,
Soyuq baxışından küsüb getdiyim?
Hanı qucağında kama yetdiyim,
Hanı həsrətinə dözdüyüm yerlər?
Bu necə tarixdi, bu necə gündü?
Fəryadım göz yaşı, harayım ündü,
Nə üçün qaranlıq məhbəsə döndü?
Köpüklü çayında üzdüyüm yerlər?
Alqayıtam, ömrü çoxmuş kədərin,
Neştəri zəhərli, yarası dərin.
Ay ellər, obalar, bir xəbər verin,
Vətəndir itirib, gəzdiyim yerlər?
21 avqust 1998-ci il, Bakı.
Dəyməz
Ulu səcdəgahdı Vətən torpağı,
İnsan ocağına, pirinə dəyməz.
Şənlikdə sevinər, yasda ağlayar,
Elin xeyirinə, şərinə dəyməz.
Bir eylik eləsən, min bəla sovar,
Ögeylik, nadanlıq neçə qəlb ovar,
Kimin ki, ucalmaq təmənnası var,
Dünyanın ləlinə, zərinə dəyməz.
Müqəddəs saymayın xanimanları,
Çoxdur bu fələyin qəm sükanları.
Yığılsa dünyanın okeanları,
Yurdun Arazına, Kürünə dəyməz.
Rast gələn olubmu qış vaxtı selə,
Ya bir tər çiçəyə, ya şəbnəm gülə?
Namərdin yığdığı ləl olsa, belə,
Mərdin ayağının kirinə dəyməz.
Əl deyil, qılıncdı şər yazan əllər,
Gül deyil, torpaqda bitməyən güllər.
Alqayıt, mənasız yaşanan illər,
Xoş keçən günlərin birinə dəyməz.
27 iyul 1998-ci il, Bakı.
Yollanim
Bağlayıbsan, aç yolumu, ilahi,
Baş götürüm, o dağlara yollanım.
Bənövşəni elə basım bağrıma,
Kol dibində kola dönüm, kollanım.
Qoy ayrılıq köhlənini yan çəksin,
Dağ zəlisi bədənimdən qan çəksin.
Çiçək olum, arı məndən şan çəksin,
Pətəyində bala dönüm, ballanım.
Sobaların çınqı qatım külünə,
Qocaların əsa tutum əlinə.
Bir yetimin sığal çəkim telinə,
Bir gözəlin yanağında xallanım.
Hanı mənim o gəncliyim, o yaşım?
Bəlkə tapdım, ayağına sarmaşım,
Əlik kimi qayasına dırmaşım,
Kəklik kimi daşdan-daşa tullanım.
Təklif alım tərəkəmə toyundan,
Onda çıxam bəlkə min bir oyundan.
Neçə-neçə bulaqların suyundan,
İstərəm ki, sərməst olum, hallanım.
Çoban qardaş deyin ocaq qalasın,
Nə ayrılıq, nə qəm bizi talasın.
Bağlar məni öz kökünə calasın,
Budaq olum, qayalardan sallanım.
