скачать книгу бесплатно
Сез, – димен, – дусларым, аллар да гөлләр,
Сезнең белән күтәрелә күңелләр…
Кызып алгач, ямьле-ямьле сөйләштек,
Кунакларның йөзе ай да кояш тик.
Бокал тулды ямьле мәҗлес кичендә:
Ягъни минем исәнлегем өчен дә,
Кунакларның исәнлеге өчен дә,
Кулакларның беткәнлеге өчен дә,
Матур кызлар исәнлеге өчен дә,
Хатынсызлар исәнлеге өчен дә,
Балның әче икәнлеге өчен дә,
Соры мәче исәнлеге өчен дә.
Гармунчылар бер дә туктап тормады,
Бии-бии дер селкеттек дөньяны.
Төне буе өзми җырлап торуда
Җырланмыйча калмады бер җыру да.
Зурлаулары эретте бит күңелне,
Учка гына утыртмыйлар үземне.
– Абзый, – диләр, – кайгырма без барында,
Бездән якын кемең бар Җир шарында!
Кунакларым үлеп торган чагында,
Юмартлыгым арта төште тагын да.
Дим: – Кунаклар, сез хуҗаның ишәге,
Даваегыз бушатыйк бер шешәне!
Берәү әйтә: – Ах, без әле ишәкме!
Ә син үзең ишәкләрдән бик шәпме?!
Кызган кунак озын сөйләп тормады,
Шешә белән яңак төпкә сылады.
Купты дөнья. Савытлар һәм шешәләр
Дөбер-шатыр таш идәнгә төшәләр.
И төяләр, и бирәләр чалт та чолт,
Күздән очкыннар чәчелә ялт та йолт!
Кунакларым миңа бик нык үпкәләп,
Таралдылар алҗыганчы типкәләп.
Кемнең, – димен, – кул тайганга ис киткән,
Алла саклаган бит әле, баш исән…
Агай-эне җырлашып эчкәч, – димен, –
Ике кабырга сыну пүчтәк, – димен. –
Яраларым төзәлде ай ярымда,
Менә дигән бөркет булдым тагын да.
Әкрен генә барган көйгә
Ай яктысы, кар яктысы кушылып бергә,
Төтенләнеп балкып торган кышкы төндә,
Салмак кына юырттырып барган көйгә,
Күңелләргә төрле-төрле уйлар килә…
…Эш сөючән, уңган егет, сабыр, дибез –
Хуҗа итеп сайлап куйдык Сабирны без.
Кәнсәләрдә сөйләшкәндә көен-көйгә,
Сабир инде безнең сүзгә төкерми дә.
Белә икән каян нәрсә тәгәрәсен –
Зыңгырдатып китереп өйде бүрәнәсен.
Сабир иптәш осталарны коры тотты,
Кара-каршы итеп салды биек йортны.
Күрсен халык председатель дәрәҗәсен –
Ишек чаклы уйган сигез тәрәзәсен.
Буяу исе, нарат исе аңкып тора,
Ачык зәңгәр кашагалар балкып тора.
Иске өйдән шул сарайга күчеп килеп,
Сабир иптәш яши хәзер бояр кебек.
Соңга таба ары барды, бире барды,
Чирлим, диеп, авыр эштән төшеп калды.
Хәзер инде, үгезем юк урамда, ди,
Өйдә ята, төкерми дә буранга, ди.
Ну машшенник!
…Эш сөючән, уңган егет, гадел инде,
Хуҗа итеп сайлап куйдык Гаделшинне.
Гадел иптәш (үзе шунда, хатыны шунда)
Кәнсәләрдә ябышып ята телефонга.
Шалтыратты, агач тапты, калай тапты,
Шәп йорт салып, калай белән түбә япты.
Кашагалар, верандалар сары төстә,
Тәрәзәләр балкып тора ишек чаклы.
Биек итеп, келәт салды, мунча салды,
Гадел иптәш бүләк алды, ярдәм алды;
Капка ясап, койма койгач, сүрелеп китеп,
Колхоз эшен алып барды илке-салкы.
Шуннан әйтте: гомер буе тик торма, ди,
Белем җитми, кирәк, дуслар, укырга, ди.
Китеп барды. Укып кайтты. Шуннан ары
Сельпо өчен җыеп йөри тире-яры…
Җилкә аша сумка тулы акчалары,
Чанасына ятып йөри кырын-ярын.
Ну машшенник!
…Ачык йөзле, киң күңелле, олы җанлы –
Хуҗа итеп сайлап куйдык Сәлимҗанны.
Кәнсәләргә, нык-нык басып, Сәлим керде,
Менә, дибез, алтын кеше, алла бирде.
Сәлим иптәш һәр кешенең күңелен күрә,
Һәр кешегә, ни сораса, шуны бирә.
Утын сора, печән сора, салам сора,
– Әнә, – ди ул, – ал, кадерлем, өелеп тора!
Колхоз өчен күпме генә интекмәсен,
Сәлимҗан да онытмады үз кесәсен:
Абзар-кура, урыс капка, сары такта,
Койма белән коеп куйды йорт тирәсен.
Шабашчылар Сәлимҗанга рәхмәт укып
Таралдылар, балта белән пычкы тотып.
Колхозыбыз ярлы гына яши шулай,
Чит җирләрдән умырып кайтып, шабашчы бай.
Сәлим иптәш әшнәлекне бик яратты,
