скачать книгу бесплатно
Китте шагыйрь басу буйлап,
Төрле ямьсез уйлар уйлап.
Менә, бәлки, кырда язар
Бер ялкауга тәнкыйть-мазар.
Әллә арыш, әллә бодай
Диңгез кебек шаулап тора…
Тәмле төшләр бирсен ходай,
Ятты шагыйрь җайлап кына.
Берзаманны ачса күзен,
Юл буенда күрде үзен.
Комбайнчы, йөзе кара,
Урып бетереп китеп бара.
Тирә-якта камыл гына,
Аны хурлап ни файда бар!
Китте күрше колхозына,
Бәлки, шунда тема табар…
Бара шагыйрь тузан ерып,
Бер машина җитте куып.
Шофёр туктый борылмада:
– Утыр, абый, машинага!
Ә кузовта кызлар тулы
(Мондый ямьнәр кайда гына?!),
Бер шаяны җырлап куйды:
«Утыр әле яннарыма…»
Тәрәзләрдә ут җемелди,
Кичке авыл гөрләп тора.
Шагыйрь кимчелекләр эзли,
Үзе эчтән уйлап куя:
Эшем алга тәгәрәсен
Дип тырышсаң – монда җәйлә!
Берәү ачты тәрәзәсен:
– Әйдә, туган, ашка-чәйгә!
Керде шагыйрь тыйнак кына,
Тәнкыйть-фәлән уйлап кына:
«Мөгаен, бу эчкечедер,
Азып беткән бер кешедер.
Менә хәзер акча сорар,
Сыйланыйк, дип мине буар…»
Хуҗа әйтте: – Менә комган,
Җылы су бар, юын, туган! –
Тагын китереп сөлге төртте:
– Битне сөртеп җибәр менә! –
Шагыйрь иптәш фикер йөртте:
«Бичәсе дә чибәр генә…»
Балалары идән тулы,
Берсе шаян, берсе елак.
Хуҗа агай әйтеп куйды:
– Утыр, кунак, җитеш, кунак!
– Быел җәйләр яхшы килде,
Көзен ничек боергандыр…
– Җитешегез, ягез инде,
Токмачы да куергандыр…
– Калҗасын да капкалагыз,
Күкәй салмый йөргән иде…
Икмәген дә күп алабыз,
Ике кило ярым тиде…
– Рәхәт инде колхоз эше…
– Аденауэр – начар кеше…
– Булдыклы ул минем Касыйм…
– Атом белән шаярма син…
Шагыйрь күңеле эреп китте,
Гүя монда бертуган ул,
Күрешергә вакыт җитми,
Интизар булып торган ул.
Бары да таныш, бары да туган:
Мич янында баулы суган,
Соры песи, калай комган,
Чуар мендәр, чуар юрган…
Шундый таныш, шундый якын
Өянке дә өй артында,
Чәй ясаучы уңган хатын,
Аның кунакчыл карты да.
Шагыйрь уйлый: «Менә бит ул
Гади халык, гүзәл халык.
Чәй эчәргә, кунакка кил,
Гаеп эзләп, гаеп табып,
Йөрмә икән тәнкыйть язып.
Менә синең геройларың:
Көне матур, күге аяз, –
Һәркайсына поэма яз!»
Бер тәнкыйтьче
Роман язды, хикәя дә, шигырь дә –
Рәтле булып чыкмады берсе-бер дә.
Хәзер инде тәнкыйть яза, үтә теш,
Эш килмәгәч, акыл сату – ансат эш.
Бөркет
Шулай беркөн абзаң алды палучка,
Пачке-пачке акчалар керде учка.
Карар кылдым палучканы юмакка –
Килсен миңа таныш-белеш кунакка.
Күрсен алар юмартлыгын хуҗаның,
Нинди муллык, рәхәттә мин торамын!
Әзерләдем кызыллар һәм дә аклар,
Күп тә үтми килеп тулды кунаклар:
Абзыйлар да, егетләр дә, туташлар…
Өстәл тулы закускалар һәм ашлар.
– Ягез, – дидем, – иң кадерле дусларым,
Күрәсез бит алдыгызда тост барын, –
Күтәрегез туганлык, байлык өчен!
Ну, егетләр, исәнлек-саулык өчен!
