Dörd şair, qırx dua

скачать книгу бесплатно

Dörd şair, qırx dua
Vaqif Bayatlı Odər

Ramiz Rövşən

Vaqif Səmədoğlu

Rüstəm Behrudi

Çağdaş ədəbiyyat #6
Kitabda toplanan şeirlər əslində Tanrıya oxunan dualardır – dörd şairin qırx duası. Bu dualardan hansı Tanrıy çatacaq, hansı göy üzündə itib-batacaq, bunu bir Tanrı bilir. Hər halda, bu şeirlər duadır. Tanrıya yetsə də, yetməsə də.

Əziz oxucu, ruhunun qapısını döyən bu dualar səni ovudacaqmı, kədərləndirəcəkmi, bu sənin işindir. Ancaq Ruhunun qapısını taybatay aç bu dualara, Tanrıya gedən yolun qısaldı bəlkə....

VAQİF SƏMƏDOĞLU

RAMİZ RÖVŞƏN

VAQİF BAYATLI ODƏR

RÜSTƏM BEHRUDİ

DÖRD ŞAİR

QIRX DUA

ULU SÖZƏ SALAM OLSUN!

Təbiətin minlərlə rənginin dörd ümumi mənzərəsi var. Dörd mənzərə dörd fəsildir: yaz, yay, payız, qış. Yaz – oyanış, yay – yetişmə, payız – bərəkət, qış – müdriklikdir. Bu bir yozumdur. Əslində, insanın hər anı dörd fəsli birdən yaşaya bilər. Bəzənsə illərlə bir fəsildə məskən salır. Dəyişən insan dəyişən təbiətin özü kimidir.

Bu dörd fəsil yaddaşımda dörd Azərbaycan Türk şairini bir daha canlandırdı.

Qarşımda şeirlər var. Bu tale şeirləri çoxdan mənim ürəyimdə, tərcümeyi-halımda, canımda, qanımdadır. Ancaq indi anladım ki, bu dörd şair bir yerdə tamam başqa bir mənzərə imiş. Çiyin-çiyinə, omuz-omuza dörd şair – XX yüzilliyin bizə tanıtdığı dörd böyük söz ustası – Vaqif Səmədoğlu, Ramiz Rövşən, Vaqif Bayatlı Odər, Rüstəm Behrudi.

Bunların hansı qışdı, hansı yazdı, hansı payız, hansı yay… Yox! Bu şairlər bir fəslə sığmaz. Bu şairləri sıraya qoymaq dayanlış. Şeir idman zalı deyil ki!..

… Gecənin bir vaxtında oyanırsan. Aylı bir yaz gecəsində dünyanın gözəlliyi içərisində əriyirsən və səni Ramiz Rövşənin şeirləri alıb özü ilə aparır və yavaşca pıçıldayır: "Bu yaz gecəsində ölməyə nə var!"

… Dərd içində boğulursan. İçində buramburam qaynayan kədər içini yeyir. "Millət, dövlət zirvəsindən insana enmək vaxtıdır" deyən Vaqif Səmədoğlu pənahına çatır. Əlindən tutub dərdsizliyin Vətəni dərd ölkəsinə aparır. Səni özündən xilas edir.

… Unudulursan. Kimsəsizləşirsən. Dünya öləziyən işıq kimi qeyb olur. Rənglərin itdiyi, səslərin öldüyü bir məqamda yaşıl köynəkli oğlan gözəl gözləri ilə sənə baxır. Sənə dualarını oxuyur. "Dünya söndükcə sən görünürsən, İlahi" deyəndə gözünü açırsan. "Şükür Allahım", – deyib göz yaşını silən arıq barmaqları görürsən.

… Vətəndə vətənsiz qalarsan. İtirdiyin torpaq itirdiyin can kimi səni yanım-yanım yandırar. Doğmaların əlçatmaz, ünyetməz qəbri səni özünə çağırar. "Bu qosqoca şəhərdə ruhum," yaltaqlar, satqınlar içində özünə ölüm hökmü kəsərsən, "Şaman duası"nı eşidərsən. "Dar ağacı" səni bu dünyanın əzabından qurtarar. Gözünü açarsan göylərə baxarsan. Göy üzündə Rüstəm Behrudinin Sözün görərsən.

Şeirin bir adı da xilasdır. Bir adi həyatdan, bir adi ölümdən xilas. İnsan adi ölümdən xilas olduğu kimi, adi həyatdan da xilas olur. İnsan düşməndən xilas olduğu kimi, dostdan da xilas olur. İnsanın xilas olmadığı tək Varlıq, tək Zaman və tək Məkan Allahın özüdür. Bütün yollar Allahla başlayır, Allahla bitir.

Və Allah özü şairlərdə dincəlir. Tanrı şairlərdə öz zərrəsini tapır. Tapdığına sevinir.

… Çağdaş Azərbaycan şeirinin Füzulidən gələn yolu Füzuliyə gedir. Titrək şamın işığında bu yolun ucu-bucağı görünmür. Uzaq və qərib yolun dörd şairi bizim müasirimizdir. Bu dünyada dörd şairin dörd Sözü qalacaq.

… Vaqif Səmədoğlu şeiri yenə gündəlik kimi yazacaq. Hər kəsin gördüyünü heç kəsin yaza bilməyəcəyi dildə yazacaq. Gecə boyu yazılan şeirlər sabah üçün duadır.

… Ramiz Rövşən Sözünü Allahla böləcək. Allahın göydə dediyinə yerdə cavab verəcək. Allahın yerdə dediyini göydə dinləyəcək.

… Vaqif Bayatlı Odərin dupduru gözlərinin dilində yazdığı müqəddəs sözlər tənhalığın, yalqızlığın duası kimi yaşayacaq.

… Rüstəm Behrudinin Tanrının özünə də müxalif olan şeirləri Tanrıya bakirə sevginin özü kimi qalacaq.

Sözün urvatdan düşdüyü bir zamanda yaşayırıq. Vətən qürbət olub, doğmalar yad. Sözün ucuzlaşdığı, sözün satıldığı, qul kimi bazara çıxarıldığı bu ağır dövrdə Allahın bizə yazığı gəlib. Millətin çörəklə, ocaq həsrəti ilə sınağa çəkildiyi bu ağır günlərdə Tanrı bizə təsəlli kimi, xilas kimi Söz verib, Dua verib. Bu müqəddəs Sözü, bu ilahi Duanı söyləyən Vaqif Səmədoğlunu, Ramiz Rövşəni, Vaqif Bayatlı Odəri, Rüstəm Behrudini verib. Tanrı onları vermədiklərinin əvəzinə verib.

İlin dörd fəsli, Azərbaycanın dörd şairi var. Şükür ki, var!

Nələrsə başlayacaq, nələrsə sona çatacaq. Söz qalacaq. Söz yaşayacaq. İlkin söz olub, son ucda da Söz olacaq.

ULU SÖZƏ SALAM OLSUN!

Kamil Vəli Nərimanoğlu

Vaqif Səmədoğlu

Mən burdayam, ilahi!

Vaqif Səmədoğlu qəribə insan olduğu qədər də qəribə şairdir. Hərdən mənə elə gəlir ki, Vaqif bəy üçün dünyada ən ağır şey şeir yazmaqdır. Şeir yazmaq ölümü yaşamaqdır. Yasaqları keçməkdir. Zamansızlığa sığınmaqdır. Şeir yazmaq Əzab-dır. Xilas əzabı. Özünü hissə-hissə, qəlpə-qəlpə, əza-əza öldürüb ətrafdakıları yaşatmaq əzabı.