скачать книгу бесплатно
Siril yarıgeyinmiş vəziyyətdə qapının ağzında göründü.
– Qulaq as, – Anteya dedi, – biz hamımız bu gecə yuxuda qum pərisi görmüşük.
– Nə yuxu! – Siril istehza ilə dilləndi. – Uşaq ki uşaq! Siz axı nə vaxt böyüyəcəksiniz? Bu, yuxu-zad deyil. Bütün bunlar, həqiqətən, olub, bildiniz? Elə ona görə də bu gün yuxudan tez durmuşam. Səhər yeməyindən dərhal sonra Onun yanına yollanıb növbəti arzumuzu deyəcəyik. Lakin gərək nə arzulayacağımızı əvvəlcədən yaxşıca götür-qoy eləyək ki, başımıza dünənki kimi iş açmayaq.
Anteya hələ də qardaşının dediklərinə inana bilmirdi, ancaq bir qədər sonra səhər yeməyi üçün mətbəxə gedəndə Martanın hələ də dünənki uşaqların qarasınca deyindiyini gördü və başa düşdü ki, bütün bunlar, həqiqətən də, baş verib. Marta da onlarla eyni yuxunu görə bilməzdi axı!
– Çünki Marta həmişə «Yuxuyozma kitabı»nda izahı olan yuxular görür, – Anteya fikrini əsaslandırmağa çalışdı. – Səhər də duran kimi həmin kitaba baxır. Məsələn, əgər toy görsən, deməli, dəfn mərasiminə gedəcəksən, ilan görsən, kimsə sənə xəyanət edəcək. İlbiz isə körpə uşaq deməkdir.
– Uşaq demişkən, – Siril onun sözünü kəsdi, – bəs Quzu hanı?
– Marta bu gün Roçesterdəki qohumlarıgilə baş çəkmək istəyir, Quzunu da özü ilə aparacaq, – Ceyn dedi. – Anam icazə verib. İndi uşağı geyindirir.
– Roçesterə qədər Quzunu çiynində necə aparacaq? – Siril təəccüblə soruşdu.
– Marta karet tutub.
– Gəlin onları yola salaq, – Siril təklif elədi. – Birincisi, tərbiyəli adamların hamısı belə hərəkət eləyir, ikincisi də, əmin olarıq ki, bütün gün onlardan canımız qurtaracaq.
Marta yaxşıca geyinib-kecinmişdi, əynində çəhrayı rəngli bayram libası, başında isə üstündə göy rəngli çiçəkləri olan mavi şlyapa vardı. Quzuya da qəşəng gödəkçə geyindirmiş, başına papaq qoymuşdu.
Uşaqlar onları yolayrıcına kimi ötürüb karetə mindirdilər.
– Hə, indi qaçdıq Sammiedin yanına, – karet gözdən itən kimi Siril qışqırdı.
Onlar yolboyu qum pərisindən hansı arzularını yerinə yetirməsini istəyəcəklərini uzun-uzadı müzakirə elədilər. Lakin ağıllarına heç nə gəlmədi.
Uşaqlar dünən Sammiedin qum altında gizləndiyi yeri xırda daşlarla işarələmişdilər, odur ki tapmaq çətin olmadı.
– Bəlkə, bu, doğrudan da, yuxu idi, onda necə? – uşaqlar qumun altından bellərini tapıb çıxaran vaxt Robert dedi.
– Bəlkə, sən bir az ağıllı olasan, – Siril onu sancdı.
– Bəlkə, sən bir az nəzakətli olasan, – Robert də söz altında qalmadı.
– Bəlkə, bu dəfə biz qızlar arzumuzu deyək, sizin dalaşıb qurtarmağınızı gözləməyək, hə? – Ceyn gülərək dedi.
– Bəlkə, sən burnunu hara gəldi soxmayasan, – Robert qızın sözünü kobudluqla kəsdi.
– Yaxşı, dalaşmayın, – Anteya aranı sakitləşdirmək üçün dilləndi. – Arzumuzu isə birlikdə fikirləşib qərar verərik. Bunun üçün hələ vaxtımız var.
Onlar bir qədər düşünüb-daşındıqdan sonra işə başladılar…
– Qumu ehtiyatla qazın, – Robert dedi, sonra nə düşündüsə, əlavə elədi: – Hətta, yaxşısı budur, əlimizlə qazaq.
Onlar belə də elədilər və çox keçmədən qəribə gözlü tüklü məxluq yenidən uşaqların qarşısında peyda oldu.
Hamı dərindən nəfəs aldı: deməli, dünən baş verənlər heç də yuxu deyilmiş!
Sammied qumun üstündə oturub silkindi.
– Bu gün bizim arzumuzu yerinə yetirməyə hazırsınız? – Siril soruşdu. – Lakin bizim bir yox, iki arzumuz var. Doğrusu, biri o qədər də əhəmiyyətli deyil.
– Bilirsiniz nə var, – Sammied sözə başladı, – siz gəlib çıxana kimi elə bilirdim, bütün bunları yuxuda görmüşəm. Çünki bəzən çox qəribə yuxular görürəm.
– Doğrudan? – Ceyn təəccüblə soruşdu. – Necə maraqlıdır! Çox istərdim ki, bizə öz yuxularınız barədə danışasınız.
– Sizin bugünkü arzunuz budur? – Sammied təəccüblə xəbər aldı.
Bunu eşidən Siril dodağının altında donquldanmağa başladı: «Bu qızlarla nə edəsən axı!»
O biri uşaqlar isə susurdular. Nə deyəydilər? Əgər «hə» desələr, bayaqdan bəri güclə fikirləşib tapdıqları arzularından əl çəkməli idilər. «Yox» desələr, nəzakətsizlik olardı. Lakin Sammied onları bu vəziyyətdən xilas elədi.
– Əgər yuxularımı sizə danışmağa başlasam, ən xırda arzunuzu belə yerinə yetirməyə gücüm qalmaz. Ona görə də ən yaxşısı budur, deyin görüm, arzunuz nədir?
– İstəyirik ki, evimizdəki qulluqçu qadın sizin elədiklərinizin fərqinə varmasın, – Robert dedi.
Sammied yenə ovurdlarını şişirib gözlərini bərəltdi, sonra ağzındakı havanı bir anda çölə buraxdı.
– Vəssalam, alındı, – o dedi. – Bu bir o qədər də çətin arzu deyildi. Bəs əsas arzunuz nədir?
– İstəyirik ki, həddən artıq varlı olaq! – Robert alçaq səslə dilləndi.
– Tamahkarlığa bir bax! Yaxşı, siz deyən olsun, – Sammied dedi. – Lakin bu sizə sevinc bəxş etməyəcək.
Bundan sonra qum pərisi dodağının altında nəsə mızıldandı, ardınca isə əlavə elədi:
– Deyin görüm, nə qədər var-dövlət istəyirsiniz? Bir də kağız pulla, yoxsa qızıl?
– Qızıl, qızıl! – uşaqlar qışqırışdılar. – Özü də lap çox!
– Əgər bu karxananı qızıl pulla doldursam, sizə bəs eləyər?
– Hə! Hə!
– Yaxşı, onda karxanadan çıxın, yoxsa qızılın içində batıb qalarsınız, – Sammied onlara xəbərdarlıq elədi. Sonra qollarını irəli uzadıb elə möhkəm fırlatmağa başladı ki, uşaqlar qorxudan dərhal karxanadan sıçrayıb çıxdılar və qum daşıyan arabaların keçdiyi yola tərəf götürüldülər. Burada ayaq saxlayıb arxaya boylandılar və dərhal da gözlərini qıymalı oldular: dərənin içi qızıl pullarla dolmuşdu, özü də qızıllar elə parıldayırdı ki, adamın gözü qamaşırdı! Sanki yay günü günorta vaxtı günəşə baxırsan.
Karxana ağzına kimi qızıl sikkələrlə dolmuş, ətrafa da bir xeyli pul səpələnmişdi. Uşaqlar geri qayıtdılar.
Robert əyilib yerdəki qızıllardan birini götürdü.
– Axı bunlar tanış sikkələr deyil, – o qışqırdı.
– Nə olsun, qızıldan düzəldilib ki! – Siril etiraz elədi.
Sonra uşaqlar sevincək atılıb-düşməyə, bir-birinə aman vermədən danışmağa başladılar. Onlar qızılları ovuclayıb tökür, pulların çıxartdığı cingiltiyə qulaq asırdılar. Uşaqlar hətta bunların qızıl pul olduğunu belə unudub adi daşlarmış kimi onlarla oynayırdılar. Birdən Robertin ağlına gəldi ki, Ceyni qızıl pulların içində basdırsın. Eynilə dəniz kənarında bir-birini quma basdırdıqları kimi… Di gəl Ceyn buna imkan vermədi:
– Dayan! Qızıllar çox ağırdır. Məni əzə bilərsən!
– Qulaq asın, uşaqlar! – Siril birdən qışqırdı. – Biz niyə burada vaxt itiririk axı? Gəlin ciblərimizi qızıllarla doldurub buradan əkilək. Yaddan çıxartmayın ki, günəş batan kimi bu pulların hamısı yoxa çıxacaq. Görün nə deyirəm, yaxınlıqdakı kənddə arabaya qoşulmuş poni satırlar.
– Sən onu almaq fikrindəsən? – Ceyn soruşdu.
– Yox, almaq niyə? İcarəyə götürərik. Sonra da Roçesterə yollanarıq. Oradan istədiyimiz hər şeyi alarıq. Hərə gücü çatan qədər qızıl pul götürsün. Düzdür, bunlar bir az qeyri-adi pullardır, lakin heç nə olmaz. Yığın!
Sonra Siril yerdə oturub öz ciblərini doldurmağa başladı. Onun nə az, nə çox, düz doqquz cibi var idi. Oğlan bütün ciblərini qızılla doldurdu. Sonra burun dəsmalına da qızıl pullardan yığıb düyün vurdu. Bir xeyli qızıl pulu da köynəyinin altına doldurdu. İntəhası ayağa durmaq istəyəndə gücü çatmadı, səndələyib təzədən yerə oturdu. Uşaqlar ona baxıb güldülər.
– Göyərtədəki yükün yarısını boşaltmasan, gəmin dənizin dibinə gedəcək, – Robert gülərək dedi.
Nəhayət, uşaqlar yola düzəldilər. Kəndə kimi tozlu yolla düz bir mil yol getmək lazım gəlirdi.
Günəş adamı yandırıb-yaxırdı. Uşaqların ciblərindəki qızıllar isə sanki get-gedə ağırlaşırdı.
– Onsuz da bu qədər pulu dərhal xərcləyə bilməyəcəyik, – Ceyn dedi. – Mən öz pullarımın bir hissəsini bax burada kolların altında gizlədəcəyəm. Bir də yaxşı olar ki, kəndə çatanda özümüzə bulka alaq, elə acmışam ki!
Uşaqlar hərəsi pullardan bir ovuc götürüb kolların altında gizlətdilər. Lakin yenə də bu qədər yüklə yerimək çətin idi. Odur ki bir qədər sonra yenə ayaq saxlayıb qızılların daha bir hissəsini də gizlətdilər. Buna baxmayaraq onlar kəndə gedib çatanda hələ xeyli pulları qalmışdı.
Başdan-ayağa toz-torpaq içində olan bu yorğun-arğın uşaqları görənlərin ağlına da gəlməzdi ki, onlar belə varlıdırlar!
Uşaqlar kəndə çatar-çatmaz qarşılarına çıxan birinci skamyaya oturdular. Bu skamya «Mavi çöldonuzu» adlı mehmanxananın qarşısında idi.
Anteya dedi:
– Uşaqların belə yerlərə girməsinə icazə yoxdur, ora yalnız kişilər gedə bilərlər. Ən böyüyümüz Sirildir, qoy o getsin və mehmanxananın içindəki yeməkxanadan bir şüşə zəncəfilli limonad istəsin.
Bundan sonra Siril mehmanxanaya yollandı. Qalan üç uşaq isə onun arxasınca baxırdı.
– Susuzluqdan yanıram! – Robert dedi. – İtlər susayanda dillərini çölə çıxarıb ləhləyirlər. Bəlkə, belə eləyəndə sərinləyirlər, hə?
– Yoxlamaq olar, – Ceyn dedi.
Onlar dillərini çıxarsalar da, bunun bir faydası olmadı, əksinə, boğazları daha da qurudu. Üstəlik, ətrafdan gəlib-keçənlər onlara baxıb üz-gözlərini turşudurdular.
Uşaqlar ağızlarını yumdular.
Elə bu vaxt Siril əlində bir şüşə limonadla qayıdıb gəldi.
– Qızıl pula xırdaları olmadı, – o, məyus halda dedi, – dovşan almaq üçün yığdığım puldan verdim. Hə, bir də sizə darçınlı bulka aldım.
Bulkalar bayat idi, lakin zəncəfilli limonad işə yaradı, uşaqların susuzluğunu yatırdı.
– Hə, indi mənim növbəmdir, – Anteya dedi, – aramızda yaşca ikinci böyük uşaq mənəm.
Ancaq məlum oldu ki, onların icarəyə götürmək istədikləri poni və araba yaxınlıqdakı başqa bir mehmanxanadadır. Ona görə də Anteya «Şahmat lövhəsi» adlı həmin mehmanxanaya yollanmalı oldu.
Çox keçmədən sevincək qayıdıb gəldi və dedi:
– İşin öhdəsindən gəldim, arabaçı dedi ki, bu dəqiqə atı hazırlayacaq və bir qızıl pula bizi Roçesterə aparacaq. Üstəlik, orada bizi istədiyimiz qədər gözləyə bilər.
– Aramızda ən ağıllı sənsən, – Siril heyranlıqla bacısına baxdı. – Bunu necə elədin?
– Sənin kimi bütün qızıl pulları cibimdən çıxarıb göstərmədim. Həyətdə bir oğlana rast gəldim, atı təmizləyirdi, ona qızıl pulu göstərib soruşdum ki, bunun nə olduğunu bilir, ya yox? Dedi ki, yox, bilmir, yaxşısı budur, atasını çağırsın. Atası isə pula baxıb dedi ki, bu, qədim gineyadır[5 - Gineya – qızıl pul], sonra isə soruşdu ki, mənimdir, ya yox? Cavab verdim ki, əlbəttə, mənimdir! Ardınca da dedim ki, əgər bizi Roçesterə aparsa, bu pulu ona verəcəyəm. Razılaşdı. Adı Krispindir.
Uşaqlar ata qoşulmuş araba ilə kənd yolunda bir xeyli gedəndən sonra körpünün yanına gəlib çatdılar. Arabaçıdan xahiş etdilər ki, atı saxlasın.
– Əgər atla araba almaq istəsəydiniz, birinci kimə üz tutardınız? – Siril arabadan düşəndə Krispindən soruşdu.
– Bill Pismarşa, – arabaçı fikirləşmədən dedi. – Onu karvansaradan soruşa bilərsiniz. Əgər atanız at almaq istəyirsə, Billdən daha vicdanlı adam tapa bilməz.
– Çox sağ olun! – uşaqlar arabaçıya təşəkkür edib onunla sağollaşdılar.
Lakin onlar dərhal karvansaraya yollanmadılar. Hamı yaxşı bilir ki, pul qazanmaq çox çətindir, intəhası bütün pullarını bir göz qırpımında xərcləyib qurtara bilərsən.
Uşaqlar əvvəlcə mağazalara baş çəkmək qərarına gəldilər. Məsələ burasında idi ki, Anteya bu səhər bilmədən öz şlyapasının üstündə oturub onu yöndəmsiz hala salmışdı. Odur ki girdiyi mağazada bir-birindən qəşəng şlyapaları görəndə əlini nə vaxt cibinə atdığını heç özü də bilmədi. Qara ipək paltar geyinmiş cavan və qəşəng satıcı qız Anteyanın ona uzatdığı qızıl pula təəccüblə baxıb özündən daha yaşlı satıcını çağırdı.
– İndi belə pullardan istifadə olunmur, – satıcı qadın bunu deyib pulu Anteyaya qaytardı.
– Axı bu, əsl qızıldır, – Anteya dedi. – Özümündür.
– Ola bilər, – satıcı qadın dedi, – ancaq indi bu pullar dövriyyədə deyil, odur ki qəbul edə bilməyəcəyik.
– Onlar elə bildilər ki, mən pulu haradansa oğurlamışam, – Anteya uşaqların yanına qayıdıb dedi. – Bütün bunlar ona görə baş verir ki, üst-başımız toz içindədir. Gərək özümüzə əlcək alaq.
Uşaqlar lap balaca bir dükan tapıb içəri girdilər. Oradan iki cüt əlcək aldılar. Ancaq bu dəfə də dovşan almaq üçün topladıqları puldan verməli oldular. Çünki yaşlı satıcı qadın uşaqların uzatdığı qızıl sikkəyə gözlüyünün arxasından baxıb bu pula xırdasının olmadığını dedi.
Uşaqlar səbəbini özləri də bilmədən həmin dükandan bir də saxta timsah dərisindən hazırlanmış pulqabı aldılar. Onun haqqını da Siril dovşan almaq üçün yığdığı puldan ödədi.
Sonra uşaqlar oyuncaq, ətir, ipək yaylıq, kitab, açıqça satılan bir neçə mağazaya baş çəkdilər. Ancaq bu mağazaların heç birində qeyri-adi qızıl pulları xırdalayan olmadı.
Bütün gün Roçesterin küçələrində avara-sərgərdan gəzib-dolaşan uşaqların üst-başını bir az da toz basmış, saçları dağılmış, tərləmişdilər. Üstəlik, bərk acmışdılar. Cibləri qızıl pulla dolu olsa da, heç kim onlara quru çörək belə satmaq istəmirdi.
Əlacsız qalan uşaqlar yeni bir plan qurdular. Dördü də eyni vaxtda qənnadı dükanına girib satıcıya macal vermədən hərəsi piştaxtadakı kişmişli bulkalardan ikisini çirkli əlləri ilə qapıb cəld bir dişləm aldı.
Qəzəblənmiş dükançı piştaxtanın arxasından çıxıb onlara tərəf cumdu.
– Buyurun, nə qədər eləyirsə, buradan çıxın, – Siril özünü itirmədən ovcunun içindəki qızıl pulu ona uzatdı.
Cənab Beyl – dükançını hamı belə çağırırdı – qızıl sikkəni alıb dişində yoxlayandan sonra cibinə soxdu və qışqırdı:
– Rədd olun burdan!
– Bəs pulumuzun qalığı? – hər işdə qayda-qanun sevən Anteya soruşdu.
– Deməli, pulunuzun qalığını istəyirsiniz? Mən indi sizə göstərərəm! Cəhənnəm olun burdan! Hələ sevinin ki, polisləri bura çağırıb tökmədim. Yoxsa onlar sizin bu qızıl pulu haradan çırpışdırdığınızı yaxşıca araşdırardılar!
Balaca «milyonerlər» qəsəbə parkındakı ağacların sərin kölgəsində bulkalarını yeyib qurtarandan sonra əhvali-ruhiyyələri bir az düzəldi. Buna baxmayaraq indi onların içində ən cəsarətli olanlarının belə at-araba üçün Bill Pismarşın yanına yollanmağa cürəti çatmırdı. Di gəl Anteya başladığı işi yarımçıq qoymağı xoşlamırdı. Ceyn də ona qahmar çıxdı. Beləliklə, qızların qətiyyəti oğlanları da yola gətirdi və onlar hamılıqla «Sarasinin başı» adlı karvansaraya yollandılar. Onlar diqqəti cəlb etməmək üçün əsas qapıdan yox, həyətdəki arxa qapıdan içəri girdilər. Cənab Pismarş həmin vaxt həyətdə idi. Robert ona yaxınlaşıb sözə başladı:
– Cənab, bizə dedilər ki, sizdə at və araba var, – oğlan nəzakətlə soruşdu.
