Մատյան ողբերգության

Գրիգոր Նարեկացի

ՄԱՏՅԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹՅԱՆ

ԲԱՆ Ա. Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա

Ձա՜յն հառաչանաց հեծութեան ողբոց սրտից աղաղակի Քեզ վերընծայեմ, տեսողդ գաղտնեաց, Եւ մատուցեալ եդեալ ի հուր թախծութեան անձին տոչորման Զպտուղ ըղձից ճենճերոյ սասանեալ մտացս՝ Բուրվառաւ կամացս առաքել առ քեզ։ Այլ հոտոտեսցի՛ս, հայեսցի՛ս, գթած, Քան ի պատարագն բոլորապտուղ, Մատուցեալ ծխոյն բարդութեան։ Ընկա՛լ զսակաւամասնեայ յաւդուածս բանից՝ Քեզ ի հաճութիւն և մի՛ ի բարկութիւն։ Ելցէ՛ ի խորոց աստի զգայութեանց խորհրդակիր սենեկիս՝ Վաղվաղակի ժամանել առ քեզ՝ Կամաւորական նուէր բանական զոհիս, Ողջակիզեալ զաւրութեամբ ճարպոյ, Որ յիսն է պարարտութիւն։ Եւ ի դնելս իմ ընդ քեզ դատ՝ խառնեալ աղերսիւ, հզաւր, Մի՛ իբրև զհամբարձումն ձեռաց ամբարշտեալն Յակոբու,- Ըստ բողոքելոյն Եսայեայ,- Եւ զանիրաւութիւնն Բաբելոնի Տաղտկալի քեզ երևեսցի, Զոր առակ ևթանասներորդի երկրորդի սաղմոսին ազդէ, Այլ իբր զբուրեալ խունկն հաճոյական՝ ի խորանին Սելովայ, Զոր Դաւիթն կանգնեալ նորոգեաց Տապանակին հանգստեան, ի գերութենէն դարձելոյ, Որ ի վերստին գիւտ կորուսեալս հոգւոյ առակի, Ընդունելի՛ կամաց քոց լիցի։

Բ

Բայց քանզի ձայնդ ահաւոր դատաստանիդ հատուցման, Ուժգինս հնչեցեալ ի ձորն վրէժխնդրութեան, Կրկինս ինձ երկնէ մարտից յարուցմունս՝ Այժմէն գուշակեալ շարժմունս յուզմանց ներհակականաց, Որ յիմումս անձին ցուցանի, Խռովութիւնս ամբոխից՝ Հարեալք ընդ միմեանս զէն առ սուսեր, Խորհրդոցն հոյլք չարեացն ընդ բարիսն, Եւ գերեալ զիս ի մահ, ըստ հին դիպուածոյն, Որ նախ քան զշնորհին ժամանելն առ իս, Զոր ընտրեալն առաքելականացն դասուց Պաւղոս, Աւրինակ առեալ զՄովսէս, ԶՔրիստոսի փրկութիւնն յաղթող ցուցանէ։ Վասն զի թէ՝ Մերձ է աւր Տեառն, որպէս Գիր ասէ, Ի հովիտն անձուկ ասպարիսին Յովսափաթու Եւ հեղեղատին Կեդրոնի՝ Փոքր հանդիսարանացն իրաւանց ժամադրութեանց, Որ կենցաղականաւ այսր յաւիտենիւ Զհանդերձելոցն ինձ կերպաւորեն, Ապա ևս յաւէտ մերձեցաւ ի վերայ իմ Արքայութիւնն Աստուծոյ մարմին եղելոյ՝ Մեծապէս գտեալ զիս առիթ վնասուց բազմաց տոկոսեաց՝ Զանազան մասանց յանդիմանողաց ճշմարտապատմից, Քան զձեռին նորին վերակացումն անդ ուրեմն երբեմն Ի հարուածսն եդոմայեցւոց և փղշտացւոց Եւ այլոց բարբարոս ազգաց։ Քանզի այն ընտրութիւն ամաւք չափեցաւ, Իսկ պատուհաս իմումս պարտուց Առանց աւարտման ունի զսահման։ Ահ, գուբ և որոգայթ անճողոպրելի, Ըստ մարգարէին և առակողին, Տագնապաւ մեծաւ առ դուրս ինձ հասեալ, Զամաւթն մշտնջենաւոր աստէն գծագրեն։ Զոր միայն քո է հրաշագործել Պտուղս դեղոց ի հնարս կենաց՝ Ամենավարան տարակուսանաց հոգւոց վտանգից, քաւիչ ամենայնի, Գովեալ ի փառս անճառս անսահմանելի բարձրութեան Յաւիտեանս յաւիտենից։ Ամէն։

ԲԱՆ Բ. ՎԵՐՍՏԻՆ ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ ԿՐԿԻՆ ՀԵԾՈՒԹԵԱՆ ՆՈՐԻՆ ՀՍԿՈՂԻ ԱՌ ՆՈՅՆ ԱՂԵՐՍ ՄԱՂԹԱՆԱՑ ԲԱՆԻ

Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Ա

Եւ արդ, քանզի առ բարձրեալն Աստուած յաւդաւորական շրթամբք կարդաս, Որ գործովք միայն գրաւի, և ոչ ստեղծաբանութեամբ կաշառի, Որ յԵգիպտոս միշտ ունիս զսրտիդ զդարձն, Զի՞նչ աւրինակ առ այս քեզ նմանագոյն և յարմարական Աստանաւր եդից, անձն իմ պարտաւոր։ Պատժակիցս կործանեցելոյն Սոդոմայ, Ըմբերանեալ դատախազս Նինուէի, Անարի բարբարոսս, քան զտիկինն հարաւային, Վատթարագոյնս, քան զՔանան, Յամառեցեալս, քան զԱմաղէկ, Անբժշկականս քաղաք դրաւշելոց, Նշմար մնացեալ ապստամբութեան հինն Իսրայելի, Յիշատակարան պահեալ ուխտազանցութեանն Յուդայ։ Կշտամբեալս գեր, քան զԾուր, Տարամերժեալս, քան զԾայդան, Խորթաբարոյս, քան զԳալիլեա, Աններելիս, քան զանհաւանն Կափառնաում, Պարսաւեցեալս իբր զՔորազին, Բամբասեցեալս ընդ Բեթսայիդայ, Անպարկեշտ ծաղկեցեալ ալիքս Եփրեմի, Աղու աղաւնիս միշտ յիմարութեամբ, այլ ոչ հանդարտութեամբ, Ի կորեանց առիւծուց անձնական աւձս եղեռնային, Կերպս ձուոց քարբից՝ լցեալ ժանտութեամբ, Պատկերս վերջին հարուածոցն Երուսաղեմի, Ըստ բանին տէրունի և տեսանողացն ձայնի։ Տաղաւարս մերժեալ՝ հասեալ ի կործանումն, Խորտակեալ դրացս վստահարան, Եւ կրկին ծրդեալ շինուածս խաւսուն, Թողեալ ժառանգութիւնս յարմարական, Մոռացեալ տունս աստուածակերտ, Ըստ բանից նախագրեցելոցն Մովսեսի, Դաւթի և Երեմիայ, Յարկս բանական՝ ունողս բորոտութեան, Հարուածեալ խրատու քերմանն, աւրինիւ կազդուրեալ, Աւծեալ կաւովն՝ ողոքական հեզութեամբն, Անճարակ գտեալ ելս հնարից, Քակտեալ վերստին ձեռամբ շինողին, Արտաքս ընկեցեալ իրաւացի հատուցմամբ Հրամանաւ հզաւրին՝ ի տեղի անսուրբ, Հերքեալ, տարագրեալ խտրոցաւ մեծաւ՝ ամենայնիւ առանց խնայելոյ, Ծածկեալ դրամս յերկրի չարեաց, Ըստ աւանդակորոյս ժխտողին, որ յԱւետարանին ցուցանի։

Բ

Այլ դու, Աստուած, Աստուածդ հոգւոց և ամենայն մարմնոց՝ Ըստ դաւանելոյ աստուածաշնորհին, Երկայնամիտ և բազումողորմ՝ Ըստ սրբոյն Յովնանու ձայնին, Շնորհեա՛ կատարել ի քոյդ հաճութիւն, աւրհնեալդ կամաց, Զսկզբնաւորեալ մատեան մաղթանաց այսր ողբերգութեան։ Եւ ընդ լալով սերմանել բանիս, Ի նախընթաց չուս աստիճանաց աւթեվանացս պատրաստութեան, Ի կատարածն ժամանելոյ հաւաքման հնձոցն՝ Դարձայց բերկրեցեալ լրութեամբ քաւութեան՝ Պտղոյն երանութեան որայիցն բարութեան։ Մի՛ տացես ինձ արգանդ սրտի անորդի, իբր Իսրայելի, Եւ ստինս աչաց ցամաքեալս, ո՛վ ամենագութ։ Լո՛ւր բանական մաղթողիս, հզաւր և ողորմած, Նախ քան երկնի, և երկին՝ երկրի, Եւ նա՝ ցորենոյ և գինւոյ և ձիթոյ, և նոքա՝ Յեզրայելի, Եւ երկնաւորացն աղերս, որ առ քեզ, Հոգւո՛յս ազդեսցէ, քան թէ տարերաց ապականացուաց։ Դու՝ ստեղծիչ, և ես՝ կաւ, Բա՛ց տարակուսելոյս, ի մուտս մաղթանաց այսր հեծութեան, Կամս քաղցրութեան՝ զաւրանալ աստէն, Զի մի՛ ի բանալ վերնայինն երկնի, Անընտիր գտեալ կրթութեան վայելման լուսոյ, Իբր զնիւթ մոմոյ սպառեցայց՝ ջնջեալ ի միջոյ։ Ոգի՝ զրկելոյս, ըստ մաղթանաց գոչման ասողին, Եւ ոյժ՝ թալկացելոյս և կեանք՝ մաշելոյս մտացս խղճիւ, Այլ ոչ տաժանմամբ կրից աշխատութեամբ զքեզ խնդրելոյ։ Ա՛ռ զաւանդ մաղթանացս և տո՛ւր զողորմութիւն քո շնորհացդ, Ընկա՛լ զփոքրս ի տկարէս և շնորհեա՛ զմեծդ առ ի հզաւրէդ, Զաւրացո՛ զբանս զղջման՝ առաքեալ ի մեզ զՀոգի ի բարձանց, Աստուածաշունչ պատգամաւքս ի սմին եդելոցս։ Պարգևեա՛, բարերար, զառակն Եսայեայ լուսաւորել առ ճշմարտութիւնն, Մատուցանելով մահու արժանոյս, Ընդ պղնձոյս գոյի անարգս ձայնի՝ ինձ ոսկի շնորհի, Ընդ անզարդութեան երկաթոյս սևութեան գունոյս՝ Պղինձ պճնելի՝ ցոյցք առաքինութեան, հրաշեկ Լիբանանու։

Գ

Ընդէ՞ր կարծրացուցանես զսիրտ եղկելոյս Չերկնչել ի քէն, անճառ և ահաւոր։ Մի՛ եղէց անպտուղ ի փոքր վաստակոյս՝ Իբր ապաջան սերմանող անբերրի երկրի։ Մի՛ լիցի ինձ երկնել, և ոչ ծնանել, Ողբալ, և ոչ արտասուել, Խորհել, և ոչ հառաչել, Ամպել, և ոչ անձրևել, Ընթանալ և ոչ հասանել, Ինձ ձայնել, և քեզ ոչ լսել, Պաղատիլ, և անտես մնալ, Կողկողիլ, և ոչ ողորմիլ, Աղաչել, և ոչ ինչ աւգտել Զոհել, և ոչ ճենճերել, Զքեզ տեսանել, և դատարկ ելանել։ Լո՛ւր ինձ նախ քան զկարդալս իմ առ քեզ, միայնդ հզաւր, Մի՛ զանվճար տանջանացն տոյժս՝ Ընդ թուով աւուրց մեղաւք կեցելոյս՝ Չարագործիս ինձ հատուցանել։

Դ

Կեցո՛ զիս, գթած, լո՛ւր ինձ, ողորմած, Մարդասիրեա՛, ներող, խնայեա՛, երկայնամիտ, Պաշտպանեա՛, ապաւէն, բարերարեա՛, հզաւր, Ազատեա՛, ամենակալ, կենագործեա՛, նորոգող, Վերականգնեա՛, ահաւոր, լուսաւորեա՛, երկնային, Բժշկեա՛, հնարաւոր, քաւեա՛, անքնին, Պարգևատրեա՛, առատ, շնորհազարդեա՛, աննախանձ, Հաշտեա՛ց, անախտակիր, ընկա՛լ, անոխակալ, Սրբեա՛ ի պարտեաց, աւրհնեալ։ Եթէ յառեցից զաչս իմ, Նայեցեալ ի հայեցուածս երկուց վտանգից յաւուր թշուառութեան, Զքոյդ տեսից փրկութիւն, յոյս և խնամակալ։ Եթէ նկատեալ դիտեցից ի վեր յամենագրաւ ուղին սոսկալի, Հրեշտակ քո խաղաղութեան քաղցրութեամբ ինձ պատահեսցէ։ Ցո՛յց ինձ, տէր, ի յելիցն աւուր շնչոյս արձակման, Մաքրութեան ոգի՝ լուսով ամբարձեալ ի յերկնաւորացն երջանկաց,

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.