скачать книгу бесплатно
Buram-buram qıvrılıb həmlə edincə ruzgar,
Bu əyyaş qaldırımdan üzüstə yerə düşdü.
Qəlbində son döyüntü, səsində xırıltılar
Bəyaz tənli daşlarla qucaqlaşdı, öpüşdü.
Əvət həyat dənilən bu döyüş meydanından
Basılmamış çıxacaq kimin varsa qanatı.
Əvət, kim şübhə etsə, qüvvətindən, canından
Ac soqaqlar əlində boğulacaq həyatı.
Kimdir bu ilan kimi sürünüb ölən adam,
Çökmüş kaşanələrin bacarıqsız oğlumu?
Nərdə onu yaşadan dünkü parlaq ehtişam,
Onu öldürən kəndi sinifinin yolumu?
NİGAR
Eşq olsun o titrək baxışlarında
Açan çiçəklərə, açan güllərə.
Eşq olsun bu coşqun gənc yaşlarında
Açdığın səmimi şirin dillərə.
Sənsən şeri mənə ilham edən, yar,
And olsun tapdığın varlığa, Nigar!
Mən səni gördükcə böylə sərazad
Yorğun qanadlarım çırpınmaq istər.
Gəl keçən dəmləri etməyəlim yad.
Çalış varlığını aləmə göstər!
Sevincin üzündə olsun aşikar,
Gülsün bəslədiyin əməllər, Nigar!
Uf, andım keçmişi, yarıldı bağrım,
Çökdü gözlərimə süslü bir xəyal.
Qarışdı hafizəm, qazandıqlarım
Oldu bir uçurum, bir dərin məlal.
Gördüm qadınlığı möhnət əsiri,
Köləlik əsiri, minnət əsiri.
Çevirdim üzümü bu günə baxdım,
Könlümə bir bahar nəşəsi doldu.
Ey Şərqin gözəli, üzünə baxdım,
Qəlbimə bir çocuq həvəsi doldu.
Gördüm qadınlığı kitab əsiri,
Ülviyyət əsiri, rübab əsiri.
Bu gün gülümsədi əsirlər boyu
Bir bulud ardında qaralmış üzün.
Bu gün buraxaraq çəhli, uyquyu,
Səsləndi qəlbində canlanan hüzün.
Sən atdın çarşafı, dərdin azaldı,
Bürünmək uğursuz keçmişə qaldı.
Deyirlər sarılıb diləklərinə,
Zəhmətə məftunsan, bir aşıq kimi.
Əmək bağçasının çiçəklərinə
Əllərin dolaşır sarmaşıq kimi.
Bəzən süzülərək gözlər, o gözlər
Yol çəkib uzaqdan nə xəyal özlər?
Doğrudur, şerimin ürəyində, yar,
Çırpınır hüznlü xəfif bir qanat.
Ey div addımlarilə yüksələn diyar,
Fikrini xalqımın zövqilə parlat!
Çünki mən deyiləm yalınız müqəssir,
Məni dərdə salmış o köhnə əsr.
Qələm coşdu, sözüm qaldı ürəkdə;
Odur ki, şerimin dəyəri yoxdur.
Oxuyan gülərək söyləyəcək də
“Müşfiqdə şairlik əsəri yoxdur!”
Xoş gündür çıxalım üz-üzə, Nigar!
Sən nə söyləyirsən bu sözə, Nigar?
GÜLNAZ
Yeni on dörd yaşa girmişdi bu yaz
Sarışın, nəşəli, xırçın Gülnaz.
O gəzinmişdi əzəldən başaçıq,
Yoxdu ruhunda sönüklük, varlıq.
Sadə quşlar kimi pərvasızdı,
Yerə sığmaz uçağan bir qızdı.
İbtidai savad almış bu sənə,
Say vurulmazdı sıcaq nəşəsinə…
Aradan keçmədi bir öylə zaman
Bu dönüş Gülnazı sarsıtdı haman.
Səslənib evdə uğursuz bir zəng,
Sardı ətrafı uzaq bir ahəng.
Elçilər gəldi təbəssüm edərək,
Dedilər: – “Ceyranı” lazım görmək;
Çünki bizlərdə onun ovçusu var.
Müxtəsər, elçi gələn arvadlar
Gördülər xoşladılar qızcığazı,
Baxdılar Gülnaza min kərrə azı.
Bilmədən öylə nişanlandı ərə,
Tutulub qaldı tükənməz kədərə.
Aradan keçdi nəhayət iki il,
İl deyil, hər biri bir dağ təki il.
Gülnaz artıq böyümüş pək məğrur…
Üz-gözündən saçılır şeir, qurur.
Dedi bir gün Gülnaz: – Yaxşı, ana,
Eybi yox mən ki, nişanlandım ona.
Söyləyirlər ki, onun yox savadı,
Bir yığıncaqda çəkilməzmiş adı.
Bir də çox köhnə fikir sahibidir,
Əski, pək əski adamlar kibidir.
Məktəbə getməyə qoymaz ki, məni;
Annə, bilməm ki, kim aldatdı səni.
Bu yamandır ki, eşitməzkən adın,
Məni sən gör kimə qoşdun, caladın!
Annəsi:
Bax, qızım, bax, olan olmuş, keçmiş;
Bax, qızım, yaxşı deyil məncə bu iş.
Doğru, yoxdur savadı, var parası;
Olma gəl annənə, yavrum, ası.
Gəl, quzum, sözlərimə bir qulaq as,
Çıxma yoldan, çox ayıbdır, Gülnaz!
Sənə göndərmiş ipək bir çarşaf,
Öylə çarşaf ki, camalın kimi saf.
Dur da bir sal başına, nazlı bacım,
Qalmasın bəlkə bu könlümdə acım!
Gecə səssizdi gülümsərdi qəmər;
Yoxdu heç şeydə siyahlıqdan əsər.
Vardı gözlərdə, könüllərdə gülüş,
Dadlı bir çarədir hər dərdə gülüş.
Yırtaraq ay gecənin örtüyünü,
Məhv qılmışdı o zülmət yükünü.
Hər tərəf parlaq, üfüqlər ləkəsiz,
Yoxdu göylərdə buludlardan iz.
Bu nəsihətdən olan şən Gülnaz
Qəmli “ilul” kimi tutqundu bir az.
Azacıq hər tərəfi sardı sükut,
İndi Gülnaz mütəhəyyir, məbhut
Düşünürkən, coşaraq qızdı baqın,
Oldu sellər kimi darğın, daşqın,
Dedi: – Annəm, bu qeydsiz hərəkət,
Bilmədən yapdığın, adsız hərəkət,
Nə üçündür, nə deməkdir, göstər!
Bu nəsihət mənə aidmi məgər!
Get zibilliklərə at çarşafını,
Mənə qandırma uğursuz lafını.
Mən nə çarşaf, nə də bir ər tanıram,
Yalnız ən tazə əməllər tanıram.
Məqsədimdir oxumaq, öyrənmək,
Əməlim daim uçub yüksəlmək.
Yox, bulandırma o sözlərlə məni,
Süzmə, dur, şübhəli gözlərlə məni!
Annə, keçmiş o nəsihət vaxtı,
Çünki gəlmiş yeni söhbət vaxtı.
Hünərin varsa bu gündən söylə,
Məni aldatma çürük fikrinlə!
Əsrimin mən gözaçıq yavrusuyum,
Başqadır indi xəyalım, arzum.
Oktyabr mənə vermiş qüvvət,
Bir qızıl duyğu və bir ülviyyət
Ki, onun sayəsi altında mənə
Yeni insan gücü gəlmiş, annə!
Xəbərin yox, annə, mən komsomolum,
Tutduğun yoldan uzaqdır bu yolum.
Bu yolun yolçusuyam mən, annə,
Nə deyirsən bu işə sən, annə?
Bax, yarın dərsimi ikmal edərək,
Şövq ilə getməliyəm kəndə, bu pək,
Pək müqəddəs əməlimdir, məncə…
Bax, gərək kəndlərimiz ürfancə
Açaraq şəhpər ucalsın fələkə.
Məni sən anlamıyırsan bəlkə…
“Bəsləmişdir məni qoynunda bu gün”,
“Bu günün hökmünü öyrən və düşün”.
Bitirib sözlərin artıq Gülnaz,
Annəsin süzdü dərindən o bir az,
dedi:
İstəyirsən yenə azacıq danışım.
Dedi aninəsi:
Bu sözündən, bala, çıxmaz ki, başım!
RADİO
Gizli-gizli havanın raylarından aşaraq,
Düşüncə vadisindən qaçıb uzaqlaşaraq,
Qohum-qardaş bilməyib hər kəsə yaxlaşaraq
Hər yerdən xəbər verir
Allo, allo səsləri.
Əcəb cilvə göstərir
Allo, allo səsləri.
Qıvrım qamçılar vurub dağlara, dənizlərə,
Bir xəbərlə yaxlaşıb uzaqlardan bizlərə,
Yolçuları toplayır bir yığnağa, bir yerə
Hər gün söhbət eyləyən
Allo, allo səsləri.
Hər şeyi tez bəlləyən
Allo, allo səsləri.
Ellər ayrı, ellərdə yaşayanlar da ayrı,
Xəbərsizkən çox işdən ölkələrin müxbiri,
