скачать книгу бесплатно
– Й?ри шунда ?ыен ?тр?к-?л?м… – дип ч?йн?нг?не колагын р?н?етеп узып китте.
Бу йортны? кемн?р ?чен т?зелг?не шундук к?зг? ташланып тора иде. Коридор стеналары затлы кафель бел?н биз?лг?н, т?р?з? т?пл?ренд? г?лл?р ?сеп утыра. Кайдандыр хуш ис б?ркелеп борынны ирк?ли. Илнурларны? йорты т?гел бу. Канализация, м?че сидеге тагын ?лл? н?рс?л?р а?кытмый. Стеналарындагы ф?л?н ел элек буялган арзанлы буяу кубып т?шм?г?н. Лифт та шалтыр-былтыр килеп ачылмый. Затлы электроника кебек шым гына х?р?к?тл?н?: "Р?хим итегез, мин сезне? х?кемд?!"
Ишекне Денис ?зе ачты. Ул яланаягына тапочки киг?н, ?стен? озын халат ябынган иде. Илнурны к?р?г? к?зл?ре ма?гаена менде, каш т?пл?ре кызарып чыккандай тоелды. Илнур аны читк? эт?рде д? эчк? узды. Ниндидер х?р?к?т барлыгын тоеп, туп туры йокы б?лм?сен? китте. Ки? диваннан шуып т?шк?н ялангач г??д? тиз ген? алсу т?ст?ге халат эчен? кереп югалды, бер мизгелг? ген? аны? тулышкан к?кр?кл?ре ялтлап калды.
– Илнур, син ялгыш уйлый к?рм?… – диде Л?йл? ??м ?з с?зл?рене? м?гън?сезлеген а?лап т?ртелеп калды, – Илнур…
Егет д?шм?де. Аны? х?лен а?латырлык с?зл?р юк иде. Тик Л?йл? ?зе ????мг? к?чте:
– Илнур, без сине? бел?н б?хетле булалмый идек… – диде ул ?зене? хаклыгына ?зе д? ышана барып, – Гашыйкларга шалашта да о?мах, дип яши торган д?вер т?гел х?зер. ??ркем ?з х?ст?рен ?зе к?рерг? тиеш. ?з кил?ч?ген ??ркем ?зе т?зи…
Илнур кырт борылып чыгу ягына атлады. ??м б?лм? уртасында катып торган Денисны к?реп туктап калды. Баштанаяк к?з й?гертеп алды. "Н?рс?сен? кызыккан бу моны??" – диг?н уй й?гереп ?тте. ??м шундук ?авабы да кул к?т?рде:"Байлыгына! Байлыгына!"
– Илнур, гафу ит… – диг?н тавыш ишетелде йокы б?лм?сенн?н. Бераздан Л?йл? ?зе д? к?ренде, – Илнур…
Егет н?фр?тен? т?нчыгып Денис каршысына килеп басты да ?ан ачысы бел?н ияк т?бен? кундырды. Денис аякларын к?т?реп ид?нг? барып т?ште.
– Илнур, нишлисе?! ?тер?се? бит… – диг?не ишетелде Л?йл?не?.
Илнур ишекк? атлады.
Икенче к?нне институт алдында аны Денис яллаган д?рт малай к?теп тора иде. Егет аларны буш калдырмады, ?лб?тт?. Ярыйсы гына манчып ?иб?рде. Култык таягы яхшы корал ул, ?мма аягы? ныклы булмагач, аны? бел?н д? ?лл?ни майтарып булмый, шу?а ?зен? д? ?йб?т кен? эл?кте. К?з т?бе к?г?рде, борыны канады, кабыргаларыны? да ныклыгын тикшердел?р, ярый ?ле аягын кабат сындырмадылар – ансы да бер юаныч иде.
? эчк? узуга белдер?л?р тактасында аны? укудан куылуы турында декан боерыгы эленеп тора иде. "Д?ресл?рг? й?рм?? с?б?пле… начар укуы с?б?пле…" Х?ер, кумасалар да ул бу т?ркемд? укый алмас иде инде…
Тик бер н?рс? ?з?ген? ?тте…
?г?р кешене? акчасы юк ик?н, с?йг?н кешесе бел?н б?хетле булып яш?рг? д? хакы юк… Нинди ??мгыять со? бу? Б?тен н?рс? бел?н д? акча ??м м?лк?т идар? ит?…
5
Су краннарын басып куйгач, ?нисене? тавышы тагын аермачык булып ишетел? башлады. Бу юлы ул Илнурны? ?тисен тирги иде:
– Ирме син т?гелме, шул бер баланы да тыялмыйсы?. Малай кешене ?тисе карарга тиеш аны. ?ти т?рбиясе булмаганга шулай булып ?сте ул. ?ебег?н!
?тисе н?рс?дер мыгырданып куйды, ни ?йтк?не а?лашылмады. ?ние?не ничек кен? яратса? да к?зг? б?релеп торган н?рс?не инкарь итеп булмый. Илнурны? ?нисе… ?лл? ниндиер?к инде ул… ?йб?тлеге чамасыз, ?лб?тт?… Тик кайчагында юктан да гауга куптарырга гына тора, бер?р н?рс?не телен? алды ис?, кешене? ?ен ачуын чыгармыйча туктала белми. Бу юлы да шулай иде. Илнур ?лл? к?пме вакыт ваннада ятты, тынычланып кереп ятарлар дип к?тте. ? ?нисе ?аман пыр тузынып й?ри. ?тисе д?шми… Ул суыткычтан алып бер-ике рюмка тондырып куя да башын иеп, ?ст?л башында уйланып утыра. Бары тик ?зен? турыдан-туры ????м ит? башласалар гына мыгырданып куя. Кайвакыт шул хал?тенд? йоклап та кит?.
Илнур ваннадан ?з б?лм?сен? к?л?г? сыман тавыш-тынсыз гына узып кит?рг? тел?г?н иде. Аяк очларына басып кына, тиз ген?. ?мма чыгу бел?н ?тисене? ачулы тавышы ишетелде:
– Илнур!
Егет бер м?лг? югалып калды. Кухняга керерг?ме, ?лл? ишетм?мешк? салынып, ?з б?лм?сен? элдертерг?ме? Б?тен т?не сызлый, башы тубал кебек… Фикерл?р ?керен й?ри, тиз ген? ниндидер карарга килерлек т?гел. ?й, л?… Илнур ?з б?лм?сен? атлады. Тормышны? ыгы-зыгысыннан тизр?к йокы илен? кереп качарга тел?п, урын ??я башлады. Хан заманыннан калган иске диванны ки??йтеп, ме? тапкыр юылып т?се у?ып бетк?н простыняны ??еп маташканда ишек ачылып китте д? ?тисе килеп керде. Аны? к?зл?ре акайган, котырган ?гезнеке шикелле с?зеп карыйлар, ?и?н?ре сызганулы иде. Илнур нидер уйлап ?лгерг?нче ул аны? каршына килеп басты:
– Н?рс?, х?зер ?ти с?зен санга сугучы юк мени?! – диде ул н?фр?тт?н карлыккан тавыш бел?н, – ?ти-?нине санламыйбыз мени?
– Юк… ?ти…
Илнур с?зен ?йтеп бетер?лм?де, ?тисе ша?лап ?иб?рде. Кулы каты иде аны?. К?з алдында ут шарлары биешеп алды да кайдандыр к?тм?г?нд? килеп чыккан аяусыз дулкын й?здереп алып китте. Б?лм?не? асты-?ск? килде… Икенче мизгелд? башына ниндидер каты ?йбер килеп б?релде. Ул н?рс?дер ?йтерг? тырышып карады, ?мма тавышы чыкмады. Ерактан ярсыган ир-ат тавышы ишетелде. Илнур аны? н?фр?т бел?н тулы ик?нен ген? а?лый алды, с?зл?рен аермады. Бары тик беркад?р вакыт узганнан со? гына ?зене? ид?нд? ятуын а?лады, ? башына килеп б?релг?н каты н?рс? диван аягы булган ик?н. ?тисе с?ген?енн?н туктап аны тартып торгызды да диванга утыртып куйды.
– Кайчан а?лыйсы? син ?йб?тл?п ?йтк?нне, – диде ул бераз тынычланып, – Унтугыз яше?? ?итеп бер с?ендерг?н ?ире? юк бит.
Илнурны? к??еленд? кин?т н?фр?т давылы купты… Нинди д?нья бу? Ник ??рвакыт ул гаепле булып кала. Барсы ?чен д?. ??м тормышны? камчысы ??рвакыт аны? ?илк?сен? т?ш?. Ник аны беркем д? а?ламый, х?тта а?ларга омтылыш та ясап карамый? Бу давыл бер мизгелг? уйнап алды да ?зене? файдасыз ик?нен а?лап тынып калды. Илнур билгесезлекк? тек?леп, бер с?зсез утыруын белде. Аны? уйларлык та, хисл?нерлек т?, с?з ?йтерлек т? к?че юк иде. ??м х?зер аны? ?чен барыбер иде.
Аны? бу х?лате ?тисен ярсытты гына:
– Кайда бурычка батты?? – дип ысылдады ул, – Кемн?рд?н акча алып эчеп й?рисе?? Укудан куылуы?а к?пме вакыт узды инде, ник эшк? урнашмыйсы?? Кредит алырга кем д? булдыра ул, мен? син т?л?п кара.
– Т?л?рмен, – дип пышылдады Илнур арыган, битараф тавыш бел?н.
– Тот капчыгы?ны! – дип ярсыды ?тисе, – Т?л?г?нг? безг? шалтыраталар мени?! Б?ген к?не буе ?ушны алдылар. Фатирыгызны яндырабыз дил?р.
Кин?т Илнурны? арка ?з?ген салкын ?ил ?теп узды. ?зен? шалтыратып мыскыл ит?л?ре ген? ?итм?г?н, х?зер ?ти-?нисен д? куркыта башлаганнар. Ул башын к?т?реп, ?тисен? тек?лде. Ч?чл?ре агарып сир?кл?нг?н, битен ?ыерчыклар баскан… К?зл?ренд? нур с?релг?н… Кайчандыр им?нд?й ныклы булып, баскан ?иренд? ут уйнаткан ир х?зер тыны чыккан тупка охшап калган. ?тисен кызганудан й?р?ге кысылып куйды. Тормышны б?т?йтеп булмасмы дип чаба торгач, ?н? нинди к?нг? т?шк?н бит ул. ? Илнур ?зен ж?лл?терг? маташа.
– К?пме бир?се? бар? – диде ?тисе кырыс тавыш бел?н.
– Биш ме?, – дип пышылдады Илнур, – Тамагына утырган т?ерне йотарга тырышып. – Т?лим мин аны…
– Т?л?, – дип кистерде ?тисе ??м кес?сенн?н биш ме?лек алып ?ст?лг? куйды, – Бурычларны т?л?рг? кир?к. Аста гына банкомат бар, х?зер ?к т?л?п кер.
??рвакыт ачуы?ны китереп торсалар да ?ти-?нил?р, барыбер, ?з баласыны? интег?ен тел?ми инде. Тел?мич? ген? интектер?л?р. Х?лл?ре, м?мкинлекл?ре булса, б?лки, ?лл? нил?р биреп с?ендерерл?р иде д?… ?н? бит, берьюлы нич?ш?р урында эшл?п с?лам?тлекл?рен бетерс?л?р д? артык алга кит? алмыйлар. Кайбер??л?р тормышны яхшырту ?чен кыл да кыймылдатмаган х?лд? д? балда-майда й?з?, ? болар ч?чл?ре бел?н ?ир себереп т? мантый алмыйлар. Гаделлек юк инде бу д?ньяда. Гарип ??мгыять бу…
??мгыятьне? гариплеген исбатларга тел?г?нд?й, подъез алдына чыгуга телефоны шалтырады. "Коллекторлар…" – диг?н уй й?гереп ?тте башыннан. Л?кин шалтыратучы Л?йл? иде. Илнурны? й?р?ге жу итеп куйды. Т?н уртасында нишл?п шалтыратырга уйлаган? Н?рс? булды ик?н? Б?лаг? юлыкканмы? Н?фр?те чиксез булса да Илнурны? хисл?ре ?леп бетм?г?н иде ?ле, ул Л?йл?г? ярд?м ит?рг? ??рвакыт ?зер иде. Шу?а ашыгып с?йл?ш? т?йм?сен? басты. ?мма телефонны? теге очында ир-ат тавышы иде. Денис.
– Мин сине? ярлы ик?не?не бел?м, – диде ул саулык та сорашып тормастан, – Тик ниг? ?з кредитлары?а Л?йл?не кыстырасы??
Илнурны? к?зе ма?гаена менде:
– Мин аны кыстырмадым…
– ? ни ?чен а?а б?ген к?не буе шалтыратып, т?рлеч? куркытканнар?
– Белмим…
Илнур чынлап та белми иде.
– В?т, син бел ??м безне тынычлыкта калдыр. ? мин сине? бурычлары?ны беркайчан да ?з ?стем? алмаячакмын. ??р булдыксызны? спонсоры булалмыйм.
– Яхшы…
– ?г?р ирт?г? д? шалтыраталар ик?н, без сине? бел?н башка т?рле с?йл?шербез. Син минем кемлегемне бел?се?…
– Яхшы, яхшы…
Илнур с?йл?ш?не ?зде. Х?зер ул акча салачак, ? Денисны? мактануын ты?лау кызык т?гел… Шайтан алгыры! Ул йодрыкларын т?йн?п ?аваны ертып алды… К??еленд? н?фр?т уянды. Юк, Дениска т?гел… Аны? кайгысы юк иде ?ле. Коллекторларга. Л?йл?не? телефон номерын каян тапканнар, диген… Н?рс?, болар чынлап та аны? тормышын тамугъка ?йл?ндермич? туктамаска ит?л?рме? Тагын кемн?рг? шалтыраттылар ик?н? Шайтан алгыры… Б?ген ?зен д? с?гать саен баш катырып, ??фалап бетердел?р ич. Б?ген ипт?ш егетл?ре бел?н сырахан?г? баруы да эш табып, яки бер?рсенн?н бурычка алып торып булмасмы диюд?н иде. Булмады. ?зе?? ген? янаулары бер х?л ?ле ул, ? ?ти-?ние?не?, якыннары?ны?, таныш-белешл?ре?не? телефонын табып шалтыратулары икенче н?рс?, к?пк? х?тт?рр?к.
Мен? шундый х?литкеч мизгелл?рд? ярд?м кулын сузган ?тк??-?нк??не? игелеген м??ге онытырлык т?гел д? бит… Онытыла шул… К?п очракта онытыла… ?рл??-тирг??л?ре бел?н ?аны?ны кимер? башладылармы, и? ?ш?ке кеше кебек тоелалар… ? чынында и? каб?хать кешел?р б?тенл?й б?т?н булып чыга…
Банкомат янына килеп басуга тагын телефон шалтырады. Тагын таныш т?гел номер иде. Илнур бу юлы коллекторлар булуыннан да куркып тормыйча трубканы алды:
– Алло…
Д?шм?дел?р.
– Алло… Ник д?шмисез…
Теге очта кемдер тамак кырып алды. ??м карлыккан ир-ат тавышы янаулы да, м?сх?р?ле д? тавыш бел?н с?йли башлады:
– Усыра-усыра йоклап ятасы?мы, б???к? ? бит тыныч йоклау ?чен башта бурычы?ны т?л?? кир?к…
Юк, т?н уртасында шалтыратуын да кичереп булыр иде. Илнурны? кулында акча бар. Ит?гатьле ген? итеп с?йл?шс?, х?зер т?лим, борчылмагыз, дип кен? ?йтер иде. Л?кин мондый м?сх?р?ле с?йл?ш? аны? канын кайнатып ?иб?рде.
– ? ?зе? ник йокламыйсы?, б???к, – диде Илнур тамак т?бенн?н чыккан н?фр?тле тавыш бел?н, – Б?ген кылган ялгышлары? тынгылык бирмиме?
– ?о-?о, бабасырга канат ?ск?н, – дип к?лг?нд?й итте коллектор, – ?лл? акча тапты?мы?
Илнур н?фр?тенн?н тончыгыр чикк? ?итте. Шиш си?а акча к?чер?! Очрашырга кир?к, мен? шунда арт сабагы?ны укытып, акча?ны кулы?а тоттырып ?иб?рермен. ? ?лег?… Тик ул салкын канлы булырга тырышты:
– Таптым. Ирт?г? кичк? очрашабыз, шунда бирермен.
– Ха-ха… – теге тагын к?лг?н кебек итте, – ? син бурычы?ны? ике тапкырга артуын бел?се?ме?
– Юк, белмим. Биш ме?, яки б?тенл?й т?л?мим.
Илнур ?зене? кискен ??м катгый с?йл?ш?ен? ?зе д? аптырап куйды.
– Кайчан очрашабыз.
– Кич. Уннар тир?сенд?.
Теге якта м?сх?р?ле к?л? тавышы я?гырады:
– ? сине? якын кешел?ре?не? барсын да мин бел?м. Кайберл?ре шундый яклаучысыз. С?гать уннар ?итк?нче мин шулар бел?н уйный торырмын…
Бер мизгелг? бу тавыш коточкыч фильмнарындагы маньякларныкын х?терл?теп куйды. Илнур н?фр?тенн?н берни ?йт?лм?де. ? теге очтан:
– Ирт?нге якта. Кайда ??м нич?д? ик?нен ?зем ?йтермен, – дип с?йл?ш?не ?здел?р.
Шайтан алгыры! Эшл?р тир?нг?р?к кит? бугай. ?лл? т?л?п кен? куярга да котылыргамы со?? Л?кин Илнурны? н?фр?те к?чле иде. Бу ад?м бел?н очрашырга ??м сабак бирерг? кир?к. Акча?ны т?л?с?? д? зыян салырга м?мкин бит ?ле ул. ?н? бит н?рс? с?йл?п тора! "Кайберл?ре шундый яклаучысыз…" Бу тиклем мыскыл ителг?нн?н со?, аны бер ??засыз ?иб?р?се? ик?н, ир-егет т?гел, бозау син…
Илнур акчасын барларга тел?п кулын кес?сен? тыкты. Акча урынында иде. Ниндидер катырка кис?ге д? бар. Теге таныш т?гел кеше, Джон, бирг?н визитка ик?н. Илнур аны алып карарга кереште. Аны? уртасына зур х?рефл?р бел?н: "Тормышта авыр х?лг? калган кешел?рг? ЯРД?М"– дип язылган. Аннан со?: "Т??лек ?йл?н?сен?!" ??м телефон номеры, электрон почта адресы…
Кем бел?ндер ки??шл?ш?се иде. ?тисе бел?н булмый инде, ул:"Акча?ны т?л? д? кредит карта?ны ертып ташла ??м оныт," – дип ?йт?ч?к. ? Илнурны? онытасы килми иде, к??елне? нечк? ?ирен? кагылды теге кеше. ?зене? ??засыз калырына тулы ышаныч бел?н, бер тапкыр та очрашмаган, к?рм?г?н-белм?г?н кешене мыскыл итте… Ипт?ш малайларына шалтыратса?… беренчед?н, вакыт со? инде, икенчед?н, алар барсын да к?лкег? ?йл?ндер?ч?к. ? мен? бу Джонга шалтыратып карарга м?мкин бугай. Ул ки??ш бирерг? м?мкин… ??м Илнур телефон номерын ?ыйды…
6
Алар т?зелеп бетм?г?н тугыз катлы йортны? подвалындагы б?лм?л?рне? берсенд? утыралар иде. Б?лм? ярыйсы гына ?и?азландырылган, ?ылыткычы да бар, су да кил?. Бер якта чисы китм?г?н стенка, икенче якта бер-берсен? тер?теп куелган ике диван. Т?рд? ?ст?л…
Джон аны ?зе каршы чыгып алды да килеп кер? бел?н ?ст?л артына утыртты. Ч?й кайнаган, табын ?зерл?нг?н иде. Авызы к?решк?г? тиг?ч кен? Илнур ?зене? кибекк?нлеген а?лады. Ашыйсы да кил? ик?н. Тамак ныгыткан арада ул ?з х?лен Джонга с?йл?п бирде. Тегесе кофе ч?мер?-ч?мер? б?лдерми ген? ты?лап утырды. Бары тик Илнур тынып калгач кына:
– Нишл?рг? уйлыйсы? со?? – дип куйды.
Илнур а?а с?ерсен?ле караш ташлады:
– ?йтеп торам ич инде, к?решерг?, арт сабагын укытырга кир?к.
Джон к?лемсер?де:
– Белмим шул, килеп чыгар мик?н? – диде ул ?итдил?неп, – Андый эшл?рг? йомшак малайлар алынмый.
Илнур беркад?р кызып китк?н иде бугай:
– Мин д? йомшак т?гел, – дип ?т?чл?нде, – Начар сугышмыйм мин.
Тик Джон аны? с?зл?рен игътибарсыз калдырды:
– Алар коралланган була. ??м гад?тт?, ялгыз гына й?рмил?р.
Илнурны? бу с?зл?рг? исе китм?де, х?тта ишетм?де д?, ул инде ниндидер аулак урында маньяк тавышы чыгарып, телефон аша куркытып утырган теге б?нд?не? иманын укыта иде. Хыялында, ?лб?тт?. Хыялында ул шулкад?р к?чле, бер??не д? чалымга китерерлек т?гел иде.
