Скандинавия мифологиясе

скачать книгу бесплатно


– ? син, Фенрир, – ди Один, б?ре баласына карап, безне? бел?н Асгардта калырсы? ??м без сине ?зебез т?рбиял?рбез.

Фенрир берни д? ?йтми: ул ?ле кечкен?, акылсыз ??м с?йл?ш? д? белми иде.

Шул ук к?нне Хель ?лел?р патшалыгына кит?. Ул анда ?аман да ?лел?р ?аннары бел?н идар? ит? ??м ?ткен к?зл?ре бел?н аларны ирекк? чыкмасын, дип карап й?ри.

Елан Йормундгад д?нья ди?гезене? т?бен? т?ш?. Ул анда ?с? т?шк?ч, б?тен ?ирне уратып ала ??м башын ?зене? койрыгына куя. Шуннан со? аны Мидгард еланы ягъни “Д?нья еланы” дип й?рт? башлыйлар.

Фенрир ел буе Асгардта яши, ?мма ул да с?гать саен ?с? бара. ??м озакламый шаян б?ре баласыннан шундый албастыга ?верел? ки, сугыш алласы Тюрдан башка беркем д? аны? янына килерг? батырчылык итми иде.

Шул вакытта Аслар Фенрирны б?йл?п куярга булалар. Бер ай буе баш ватканнан со?, ни?аять Фенрирны тотып торырлык (алар уйлавынча) богау ясыйлар. Бу богау Лединг дип атала ??м д?ньяда и? калыны булып санала. Аллалар моны б?ре баласына алып кил?л?р д? ?йт?л?р:

– Син ?сте? инде, Фенрир. Си?а ?зе?не? к?че?не сынап карарга вакыт ?итте. Мен? бу богауны ?зеп ташласа?, син безне? бел?н Асгардта яш?рг? лаек.

Фенрир Ледингны ?ентекл?п карый да ?йт?:

– Яхшы, кидерегез муеныма богауны.

Кан?гать Аслар, шундук аны? тел?ген кабул итеп, а?а богау кидер?л?р.

– Х?зер читк?р?к китеп торыгыз, – ди б?ре баласы.

Шулай итеп Фенрир, бераз к?т?релеп, башын селкетеп ала да, ??м Лединг, шундук ?зелеп, кис?кл?рг? тарала.

– Мен? к?р?сезме, мин сезне? бел?н яш?рг? лаек, – дип ?йт? Фенрир горур итеп.

– ?йе Фенрир, син безне? арабызда яш?рг? лаек, – дип ?авап бир?л?р курыккан Аслар, бер-берсен? каранып. ??м тизр?к икенче богау ясарга кит?л?р.

Бу юлы алар ?ч ай буе эшлил?р, ??м алар ясаган богау, Дромми, Ледингтан ?ч тапкыр калынрак булып чыга.

– Монысын инде ул ?з? алмас, – дип шатланып Аслар богауны б?ре баласына алып кит?л?р.

?мма Фенрир аларны с?ламл?? нияте бел?н торгач, аллаларны? с?енече шундук юкка чыга, ч?нки б?ре баласыны? сырты инде Вальгалла т?б?сенн?н калкып тора иде.

Дроммины к?рг?ч, Фенрир аны, Ледингны караган кебек, игътибар бел?н карап чыга.

– Сезне? я?а богавыгыз элеккесенн?н тагын да калынрак, ?мма минем к?чем д? артты ??м мин зур тел?к бел?н аны сынап карыйм.

??м ул аллаларга муенын суза. Аслар а?а богау кидереп т? ?лгерми, Фенрир башын бераз читк? боруы була, богау шундук ?зелеп ?ирг? коела.

Коточкыч х?лд?н га??пк? калган аллалар ян? ки??шм?г? ?ыелалар.

– Безг? ?ченче богауны ясаудан м?гън? юк, – дил?р алар. Без аны ясаганчы, Фенрир тагын да зуррак ?с?ч?к ??м аны да шулай ук ?и?ел ?з?ч?к.

– Ярый, алайса гномнардан ярд?м сорыйк, – ди Один. Б?лки алар без булдырмаган ?йберне ?ирен? ?иткерерл?р.

Шулай итеп Асларны? х?б?р й?рт?чесен Скирнирны Свартальфхеймга ?иб?р?л?р.

Одинны? йомышын ишетк?ч, гномнар озак кына богауны кайсы металлдан ясарга мик?н дип ки??шл?ш?л?р. Шуннан со? и? ?лк?не ?йт?:

– Без аны металлдан т?гел, ? тауларны? тамырларыннан, песи адымнарыны? тавышыннан, хатын-кызлар сакалыннан, кошларны? т?керегенн?н, балыкларны? тавышыннан ??м аюларны? се?еренн?н ясарбыз ??м, минем уйлавымча, мондый богауны х?тта Фенрир да ?з? алмас.

Шулай булды да, ике айдан со? Скирнир аллаларга ?лк?н гном ки??ше бел?н эшл?нг?н Глейпнир диг?н богау алып кил?. Шуннан бирле песи адымнары х?зер тавышсыз, хатын-кызлар–сакалсыз, тауларны? тамырлары юк, кошларны? – т?кереге, аюларны? – се?ере, ? балыкларны? – тавышы.

Аслар Глейпнирны беренче тапкыр к?рг?ч, бик га??пл?н?л?р. Бу богау кулдан да юанрак т?гел, еф?к шикелле йомшак, ?мма аны ныграк тарткан саен, ул чыдамлырак була. Х?зер инде аны Фенрирга кидерерг? ген? кала. Л?кин аллалар башта аны беркемг? д? зыян китерм?сен ?чен, д?нья ди?гезенд? урнашкан Лингви утравына алып барырга булалар.

– Син со?гы ??м и? м??им сынау алырга тиешсе?. ?г?р булдырса?, сине? даны? б?тен д?ньяга таралачак, ?мма моны? ?чен син безне? бел?н барырга тиеш.

– Мин ?зер, – дип ризалаша Фенрир.

?мма Аслар аны утрауга алып килг?ч ??м богауны а?а ябарга диг?нд?, Фенрир ачулы итеп тешл?рен ыржайта.

– Бу богау шундый нечк?, ?г?р ул тылсымлы т?гел ик?н, аны ?з? берни д? тормый. ?г?р ул тылсымлы булса, минем к?чем? карамастан, мин аны б?лки ?з? д? алмам, – ди Фенрир. Дим?к, я мин бернинди данга да ия булмыйм, я мин сезне? тоткыныгызга ?йл?н?м.

– Син ялгышасы?, Фенрир, – дип каршы кил? Один. ?г?р син безне? богауны ?з? алмыйсы? ик?н, дим?к син к?чсез, ??м безг? синн?н куркырга кир?кми ??м без сине азат ит?без. ?г?р син аны ?зс??, син берни д? югалтмыйсы?.

– С?ер ?йберл?р с?йлисе? син, – дип к?леп куя б?ре баласы. Яхшы, мин сезг? р?хс?т ит?м, л?кин сезне? берегез залог итеп минем авызга у? кулын куйсын.

Аслар башларын иял?р, ?мма Тюр гына куркусыз алга чыга.

– Мин риза, – ди ул ??м кулын Фенрирны? авызына тыга.

Теге сак итеп кен? ?зене? ?ткен тешл?ре бел?н аны кыса.

– ? х?зер ми?а богауны кидерегез, – ди ул тыныч кына.

Аллалар иркен сулап куялар, л?кин Тюрга куркынычлык бел?н карыйлар. Б?ре баласыны? муенына Глейпнир салалар, ? икенче ягы алдан кыяга беркетелг?н була. Фенрир башын селкетеп ала, аннары богауны б?тен к?чен? тартып-сузып карый, л?кин га??п богау ?зелми.

– Юк, – ни?аять яртылай буылган Фенрир карлыккан тавыш бел?н, – мин моны ?з? алмыйм, азат итегез мине! – ди.

Аслар урыныннан да кузгалмый.

– ?, шулаймы, дим?к, сез мине алдадыгыз! – ярсулы ырылдый Фенрир.

Бер х?р?к?т бел?н Тюрны? кулын тешл?п ?зеп, калган Асларга ташлана. Каршысына Хеймдалль чыгып, авызына кылыч ч?нчеп куя. Шулай итеп Фенрир авызын яба алмыйча кала.

Бер??л?р Тюрны? кулын б?йл?п калалар, калганнар Фенрир б?йл?нг?н кыя ташны алып, аларны тир?н итеп ?ир астына т?шер?л?р. Х?зер д? бу куркыныч б?ре анда яши, ?с?, к?ч ?ыя ??м норналарны? алдан ?йтк?нен к?теп ята.

Шулай итеп Аслар озак вакытка Локины? балаларыннан котылалар.

Сифны? ч?чл?ре

Инде ?йтеп кителг?нч?, Торны? хатыны, у?дырыш али??се Сиф, г?з?ллеге бел?н Фрейадан гына калыша иде, ?мма искит?рлек ч?чл?ре бел?н Сиф даны б?тен д?ньяга таралган була. Алга таба моны? турында тулырак с?йл?п кит?рбез.

Борын заманда Сифны? озын сары ч?чл?ре булган. Ул алар бел?н бик горурланган, л?кин бервакыт Локи, Торга к?нчелек итеп, Сиф йоклаганда, аны? булм?сен? кереп, али??не? ч?чл?рен кисеп ташлаган. Х?йл?к?р алла ?ле ерак китм?г?н була, Сиф шундук уянып, ч?чл?рене? юклыгын а?лап, Торны чакыра башлый. Тор ?итез ген? килеп ?ит? д?, хатынын к?рг?ч, га??пл?н?енн?н та?га кала. Л?кин озакламый эшне? н?рс?д? ик?нен белеп, га??пл?н?е ярсуга ?йл?н?. Тор мондый усал шаяртуны? кем тарафыннан эшл?нг?нен сизеп, Локины эзл?рг? кит?.

?зене? шаяруы бел?н бик кан?гать булып, Локи, Ротатёск тиенене? сикер?л?рен карап, тыныч кына Лерад агачы астында утыра иде. Берзаман кин?т кен? аны? алдында ба?адир Асны? сыны п?йда була.

–?лемг? ?зерл?н, Локи, – дип я?гырый ул.

– Кызган мине, Тор! – дип ?тен? Локи. – Зин?ар кызган, мин барысын да кире кайтарам, – ди.

– Син алдыйсын, ялганчы! Ничек син а?а ч?чл?рен кайтара аласын? – дип каршы кил? Тор.

– Мин х?зер ?к гномнарга кит?м, – ди Локи. Син бит бел?се?, алар бик яхшы ?йберл?р ясыйлар. Алар ч?чл?р д? ясый алачак, х?тта чиста алтыннан. Ант ит?м!

Тор бел? иде: х?тта ?т? ялганчы Локи да антын бозарга батырчылык итм?яч?к. Шу?а к?р? ачуын тыеп, х?йл?к?р алланы ?иб?рерг? була.

Локи, кан?гать булып, гномнар илен? юн?л?.

Бу ?ир астында яш??че халык арасында к?п кен? к?ренекле осталар бар иде, ?мма алар арасында бертуган Ивальдилар дан тота. Локи н?къ шуларга юл тотарга була. Аны? йомышын ишетк?ч, бертуган гномнар бик с?ен?л?р. Алар инде к?пт?нн?н аллаларга ?зл?рене? искиткеч осталыкларын к?рс?терг? ашкыналар иде. Шулай итеп, алар шундук эшк? кереш?л?р. Бер с?гать т? ?тми, Сиф ?чен ч?чл?р инде ?зер була. Озын ??м калын алар п?р?везд?н д? юкарак иде. И? га??еп н?рс? шунда: аларны башка кую бел?н, алар шундук а?а ялганып ?с? башлыйлар, ?йтерсе? л? чын ч?чл?р, г?рч? алтыннан булсалар да.

?и?ел сулап куеп, Локи аларны инде Торга китереп бирм?кче була, л?кин аны гномнарны? берсе туктата.

–К?т ?ле бераз, без ?ле эшебезне бетерм?дек, – ди ул.

Локи кала, ? ?лгер гномнар тагын ?зл?рене? кечкен? ч?кечл?ре бел?н шакылдата башлыйлар. Бераздан алар озын, затлы р?сем бел?н капланган с??ге ??м кораб ясап чыгаралар. С??ге Гунгнир дип атала. Аны? тылсымлы ?зенч?леге бар: ул бер ялгышсыз тел?с? кая тия ала, х?тта и? нык калканнарны, кылычларны вата ала. Аннан да искит?рлек “Скидбладнир” исемле кораб иде. Ул кайсы якка й?зеп барса да, ?ил ??рвакыт аны? у?аена ис?. “Скидбладнир” д?ньяда и? зур кораб, л?кин шул ук вакытта ул шундый ?ыйнак булып ?ыелган, х?тта аны куенга тыгып була.

Корабны, с??гене ??м ч?чл?рне алып, бертуган Ивальдиларны? ?лк?не, боларны Локига биреп, болай ди:

–Бу ?йберл?р – безд?н аллаларга б?л?к. Син аларны Асгардка илт ??м с??гене – Одинга, корабны – Фрейрга, ? ч?чл?рне Торга бир.

Локи гномнарга р?хм?т ?йтеп, б?л?кл?рне ала да ??м, шатланып, ?ен? кайтып кит?. Инде ?ир асты илене? чиген? ?итк?нд? ген?, кин?т бер тау куышында гном Брок ??м абыйсы Синдрины к?р? ??м аларны ?рт?м?кче була.

– ?й, сез, булдыксыз осталар! – дип кычкыра ул. – Карагыз бу затлы ?йберл?рг?, мен? ничек эшл?рг? кир?к, ?рн?к алыгыз…

Гном Синдри оста ??м т??риб?ле иде. Ул игътибар бел?н ч?чл?рне, корабны ??м с??гене карый да ?йт?:

– С?з юк, алар яхшы эшл?нг?н, л?кин мин тагын да ?йб?тр?к н?рс? ясый алам.

– Син бары тик мескен мактанчык! – ди Локи. Сине? осталыгы? Ивальдиларныкына ти? т?гел! Башымны сине? башы?а каршы б?х?ск? куям, син бу затлы ?йберл?рд?н яхшырак н?рс? ясый алмыйсы?.

– Ярый, – дип тыныч ?авап бир? Синдри, – безне? башларны б?х?ск? куйыйк. Л?кин кис?теп куям, син ?зе?не? башы?ны югалтачаксы?. ? х?зер к?теп тор, белерсе? минем нинди “мактанчык” ик?немне.

Бу с?зл?р бел?н Синдри тау куышында булган ?зене? ??н?рхан?сен? кер? д? учакка алтын кис?ге куя. ??м ?зене? абыйсына тимерче к?реген бертуктаусыз ?рдертеп торырга куша.

– Исе?д? тот: ?г?р бер мизгелг? ген? туктаса?, эш харап була, – ди ул Брокка ??м чыгып кит?.

Шул арада Локи инде ?зене? ни кылганына ?кен? башлый, ??м ничек кен? булмасын, Синдрига ?и??рг? комачауларга була. Ул чебенг? ?верел? ??м Брокны? й?зен? кунып, аны кытыклый башлый. Брок чыраен сыта, башын селкет?, л?кин эшен калдырмый. Озакламый ??н?рхан?г? Синдри кил?, ??м Локи ?зене? гад?тт?ге кыяф?тен? кер?.

– ?зер, – ди Синдри. Ул тимерче учагына килеп, аннан алтын й?зек чыгара. Моннан да матуррак й?зекне Локины? к?рг?не булмаган иде. Бу й?зек Драупнир, – дип д?вам ит? Синдри. – Моны киг?н затка ул ??р тугыз к?н саен сигез шундый ук й?зек барлыкка китер?ч?к.

– Шактый яхшы эшл?нг?н, – ди Локи, – л?кин Ивальдиларны? кораб бел?н с??гесе тагын да яхшырак.

Синдри берни д? ?авап бирми. Ул тимерче учагына иске ду?гыз тиресен салып, абыйсына эшен туктатмаска диг?н боерыгын кабатлап, чыгып кит?. Локи кабаттан чебенг? ?йл?неп, тагын да катырак Брокны? башын, муенын, битл?рен тешл?рг? ??м кытыкларга кереш?. Брок кысла кебек кып-кызыл була.

Ул тирг? бата ??м, кулын к?т?реп, б?йл?нчек чебенне куудан к?чк? тыелып кала. Ни?аять, чыдар х?ле калмаган диг?нд?, ??н?рхан?г? Синдри кер?, ??м аны? каршысына тимерче учагыннан алтын йонлы зур кабан килеп чыга.

– Бу – Гулинн-бурсти кабан ду?гызы, – ди гном. – Ул Одинны? сигез аяклы айгыры кебек ?итез, ??м ?зене? ?айдагын урманнар, ди?гезл?р, таулар аша шома юлдан барган шикелле ?и?ел алып бара ала.

– Яхшы кабан ду?гызы, – ди Локи, – л?кин Гунгнир с??гесе яхшырак.

Синдри х?зер д? берни ?авап бирми. Ул тимерче учагына зур тимер кис?ге сала да, тагын абыйсын бер?зен калдырып, чыгып кит?. Локи, ?зене? башына куркыныч янавын сизеп, чебен килеш Брокка тагын да ачурак ташлана. Ул, аны? н?къ к?зен? кунып, бик каты тешли башлый. Брок авыртудан кычкырып ?иб?р?. Т?з? алмыйча, Брок, эшен ташлап, к?зен? тотына. Л?кин шул ук минутта ишект? Синдри к?рен?. Ул, тиз ген? тимерче учагына барып, аннан авыр зур тимер ч?кеч чыгара.

– Бу Мйольнир диг?н ч?кеч, – ди гном Локига. – Д?ньяда аны? сугуына чыдый торган ?йбер юк, ? цельг? тиг?ч, ул кире ху?асына кайта. ?йт инде х?зер, Ивальдилар ясаган кайсы ?йбер мо?а ти??

– Аллаларга барып сорыйк. Алар кем ?и?г?нен х?л итсен, – ди Локи.

Синдри ризалаша. Ул – ч?кечне, й?зекне ??м кабан ду?гызын, ? Локи ч?чл?рне, с??гене ??м корабны ала да, ик?? юлга чыгалар.

Бернич? с?гатьт?н со? алар Урд чишм?сен? кил?л?р. Аны? янында аллалар х?кем чыгара торган булган. Локи бел?н Синдри бер калкулык башында Один, Фрейр ??м Торны к?р?л?р. Локи, алга чыгып, Одинга – Гунгнир с??гесе, Фрейрга – “Скидбладнир” корабы, ? Торга – Сиф ?чен алтын ч?чл?р бир?. Аннары аллалар каршына Синдри кил?. Ул Локи бел?н б?х?ст? булганын с?йли ??м Одинга – Драупнир й?зеге, Фрейрга – Гуллин-бурсти кабан ду?гызы, ? Торга – Мйольнир ч?кече тапшыра. Аллалар озак ки??шл?шми. Алар берд?м р?вешт? Мйольнирны албастыларга каршы и? яхшы сугыш коралы дип игълан ит?л?р ??м шулай итеп Синдрины ?и??че итеп таныйлар.

– Башы? бел?н саубуллаш, Локи, – ди гном кан?гатьл?неп. Х?зер мин аны кисеп ташлыйм.

– Башта мине куып тот, ? моны? ?чен минн?н тизр?к й?герерг? кир?к, – ди Локи к?леп.

Шулай дип Локи ?зене? канатлы сандалларын киеп, ?ил кебек юк була.

– Бу д?рес т?гел, – дип кычкыра Синдри. – Тот аны, Тор. Ул ми?а башын оттырды ??м ми?а аны бирерг? тиеш.

Д?реслек Синдри ягында иде, ??м Тор Локины? артыннан куа кит?. Локи ничек кен? тиз чапмасын, Тор аны куып тота. Ярты с?гать т? ?тми, Тор Локины ?зе артыннан ?стер?п алып кил?.

– Х?зер син минн?н кача алмассы?! – дип с?енеп кычкыра Синдри, качкынга таба пычак бел?н килеп.