Detektiv ölüm yatağında

скачать книгу бесплатно


– Çox təəssüf edirəm, – dedim, – amma vəziyyət, həqiqətən də, təcilidir. Cənab Şerlok Holms…

Dostumun adını eşidən kimi bu kiçik adamın üzündə qəribə dəyişikliklər yaranmağa başladı. Gözləri qəzəblə parladı. Gərilmişdi, partlayacaqdı.

– Holmsun yanından gəlirsiniz? – deyə soruşdu.

– Yanından ayrılalı çox olmadı.

– Holmsa nə olub?

– Çox xəstədir. Mən də buna görə gəldim.

Adam oturmağım üçün kürsü göstərdi və öz kreslosuna geri döndü. Bu sırada buxarının üstündəki aynadan onun üz ifadəsini tutmağı bacarmışdım. Sanki üzünə hiyləgər və iyrənc bir gülümsəmə qonmuşdu. Amma dərhal sonra səmimi olduğunu sandığım narahat bir şəkildə mənə doğru əyildi və mən yanılmış ola biləcəyimi düşündüm.

– Bunu eşitdiyimə kədərləndim, – dedi. – Cənab Holmsla zamanında işlə bağlı tanış olmuşduq; qabiliyyətini və xarakterini hər zaman təqdir etmişəm. Mən xəstəliklərlə nə qədər maraqlanıramsa, o da cinayətə eyni şəkildə maraq duyur. Onun üçün bir qatil mənim üçün bir mikrobla eynidir. Mənim də özümə görə həbsxanalarım var, – deyə yandakı masalardan birinin üstünə düzülmüş şüşələri göstərərək davam etdi. – O jelatin içində ən azğın canilər öz cəzalarını çəkməkdədirlər.

– Cənab Holms da sizi bu xüsusi marağınıza görə görmək istəyirdi. Sizə böyük hörməti var və Londonda ona kömək edə biləcək tək insan olduğunuzu düşünür.

Kiçik adam bir an diksindi və başındakı papaq yerə diyirləndi.

– Niyə? – deyə soruşdu. – Cənab Holms niyə ona mənim kömək edə biləcəyimi düşünür ki?

– Şərq xəstəlikləri haqqında məlumatlarınıza görə.

– Yaxşı, tutulduğu xəstəliyin Şərq mənşəli olduğunu haradan bilir?

– Çünki apardığı tədqiqatların birində sahildəki Çinli dənizçilərlə ünsiyyətdə olmaq məcburiyyətində qalıb.

Cənab Kulverton Smit məmnuniyyətlə gülümsədi və əyilərək yerdən papağını götürdü..

– Eləmi? – dedi. – Ümid edirəm vəziyyəti söylədiyiniz qədər ağır deyil. Nə qədər vaxtdır xəstələnib?

– Təxminən üç gündür.

– Sayıqlama varmı?

– Hərdənbir.

– Ay Allah! Narahat olmağa səbəb var. Bu çağırışa cavab verməmək insanlığa sığmaz. İşlərimin bölünməsindən heç xoşlanmıram, Dr. Uatson; amma bu məsələ fərqlidir. Sizinlə gələcəyəm.

Holmsun təlimatlarını unutmamışdım.

– Mənim başqa bir görüşüm var.

– Çox gözəl. O zaman tək gedərəm. Cənab Holmsun ünvanı məndə olmalıydı. Ən gec yarım saat ərzində orada olacağımdan əmin ola bilərsiniz.

Holmsun otağına geri döndüyümdə dərhal içəri girməyə cəsarət edə bilmədim. Mən yoxkən qorxduğum başıma gəlmiş ola bilərdi. Amma içəri girdiyimdə, bir az özünə gəldiyini görüncə rahatladım. Görünüşü dəyişməmişdi, amma sayıqlamalardan əsər-əlamət qalmamışdı; səsi normaldan zəif çıxsa belə, köhnə canlılığına qovuşmuşdu. – Həə, onu görə bildinmi, Uatson deyə soruşdu?

– Bəli, gəlir.

– Möcüzədir ki, Uatson! Möcüzə! Sən elçilərin kralısan.

– Mənimlə gəlmək istəyirdi.

– Bu ola bilməz, Uatson. Həqiqətən də, qeyri-mümkündür. Yaxşı xəstəliyimin nə olduğunu da soruşdumu?

– Ona Şərq sahilindəki Çinlilərdən danışdım.

– Əlbəttə! Uatson, sən yaxşı dost kimi əlindən gələnin ən yaxşısını etmisən. Artıq ortalıqdan çəkilə bilərsən.

– Diaqnozunu eşitmək istəyirəm, Holms.

– Təbii ki, istəyərsən, amma bu cənab otaqda heç kimin olmadığını düşünsə, diaqnozu daha dəqiq qoyar. Yatağımın arxasında sənə çatacaq qədər yer var, Uatson.

– Möcüzəsən, Holms!

– Təəssüf ki, başqa yolumuz yoxdur, Uatson. Otaq əslində gizlənmək üçün çox uyğun deyil, amma insanın şübhələnməyəcəyi şeylər belə başına gələ bilər. Nə isə Uatson, bir yolunu tapacağıq.

Sonra birdən-birə oturduğu yerdəcə diqqətlə ətrafı dinləməyə başladı.

– Təkər səsləri gəlir, Uatson. Məni sevirsənsə, tələs dostum! Və nə olursa-olsun yerindən tərpənmə! Nə olursa-olsun, oldumu? Danışma! Tərpənmə! Yalnız qulaqlarını açıb dinlə.

O, bunları söylədikdən sonra gücünü tamam itirdi; özündən əmin səsinin yerini yarıhavalanmış bir adamın alçaq səsli mızıltıları tutdu.

Gizləndiyim yerdən nərdivanlardan gələn ayaq səslərini, yataq otağının qapısının açılıb-bağlandığını eşidə bilirdim. Sonra xəstənin zorla aldığı nəfəs və xırıltı xaricində uzun bir səssizlik oldu. Qonağı yatağın kənarında dayanaraq xəstəyə baxdığını təsəvvür edirdim. Nəhayət, bu qəribə səssizlik sona çatdı.

– Holms! – deyə adam qışqırdı. Sonra yatan bir insanı qaldırmağa çalışan birinin israrlı səs tonuyla: – Holms! Eşitmirsənmi, deyə təkrarən bağırdı. – Holms?

Mən kobud şəkildə xəstə adamın çiyinlərinin silkələnməsinə bənzər səs eşitdim.

– Sizsinizmi, cənab Smit? – deyə Holms pıçıldadı. – Gələcəyinizi düşünmürdüm.

Adam güldü.

– Əminəm ki, belə olmuşdur, – dedi. – Amma gördüyün kimi, buradayam. Ocaq kömürləri, Holms, ocaq kömürləri!

– Nə qədər kübarsınız. Peşəkarlığınızı necə təqdir etdiyimi bir bilsəniz.

Qonağımız gülürdü.

– Əlbəttə. Londonda bunun fərqinə varan yeganə adam sənsən. Xəstəliyinin nə olduğunu bilirsənmi?

– Eynisidir, – dedi Holms.

– Aha! Demək əlamətləri yoxladın.

– Əlimdən gəldiyi qədər.

–Buna heç təəccüblənmədim, Holms. Eynisi olduğuna da həmçinin. Elə isə işin çox çətindir. Yazıq Viktor xəstəliyin dördüncü günü ölmüşdü – nə qədər güclü, qüvvətli adam idi. Sənin də dediyin kimi, artıq bitmiş hesab edilən bir Asiya xəstəliyini Londonun düz göbəyinə gətirmiş olması, həqiqətən, çox qəribədir. Özü də mənim mütəxəssis olduğum bir xəstəlik… Qəribə təsadüfdür, Holms. Bunu fərq etmiş olmağın ağıllı hərəkətdir, amma yenə də hər şeyin özbaşına inkişaf etdiyini sanmağın çox yanlışdır.