скачать книгу бесплатно
Ana:
– Bilirsən ki, sən mətbəxdən peçenye oğurlayarkən Allah burada idi?
– Hə.
– Və O, bütün bu vaxt ərzində səni izləyirdi?
– Hə.
– Bəs, səncə, O sənə nə deyirdi?
– Deyirdi ki: “Bizdən başqa burda heç kim yoxdu, mənə də bir az götür!”
RAVVİN[2 - ravvin – yəhudilərdə din xadimi, ruhani.] YAMSILAMIR
Gənc ravvin atasının yerini tutanda hamı onun atasına heç oxşamadığını söyləməyə başladı.
– Tamamilə əksinə, – gənc cavab verdi, – mən son dərəcədə atama oxşayıram. O heç kimi təqlid etmirdi, mən də heç kimi təqlid etmirəm.
Özün kimi ol! Dahi insanları böyük işlər görməyə qanadlandıran daxili alov səndə yoxdursa, onları təqlid etməkdən çəkin.
KRALI TƏQLİD
Bir dəfə Londonda Hendelin “Xilaskar”ının premyerası gedərkən tamaşaçılar arasında kral da var idi. Xor “Alliluyya”nı ifa etdiyi zaman kral o qədər təsirlənir ki, bütün qaydalara zidd olaraq sükut içində öz yerindən qalxır. O bunu əsl şedevr qarşısında hörmət əlaməti olaraq etmişdi.
Bunu görən bütün lordlar kralın ardınca durmağa tələsdilər. Onların ardınca isə, əlbəttə ki, qalan tamaşaçılar da yerlərindən qalxdılar!
Həmin gündən “Alliluyya” oxunan zaman yerindən qalxmaq ənənə halını aldı. Bu, dinləyicinin emosional vəziyyətindən və ya ifanın keyfiyyətindən asılı olmayaraq həmişə belə olur.
TUTUQUŞU VƏ ÖSKÜRƏK
Sevimli tutuquşusu öskürməyə başlayandan sonra qoca dənizçi siqaret çəkməyi tərgitməli oldu. O, otağı hər zaman dolduran siqaret tüstüsünün tutuquşunun sağlamlığına ciddi zərər vura biləcəyindən ehtiyat edirdi.
Qoca kömək üçün baytara müraciət etdi. Əsaslı müayinədən sonra həkim bildirdi ki, tutuquşuda heç bir quş xəstəliyi və ya sətəlcəm tapmayıb. Tutuquşu, sadəcə, siqaret çəkən sahibini yamsılayırmış.
PAYINI ALACAQSAN!
Dayısı Co həftəsonu onlara gəldiyi üçün balaca Cimmi çox sevinirdi. Sevimli dayısının onunla bir otaqda yaşayacağı və bir çarpayıda yatacağı xəbərini heyranlıqla qarşıladı.
Gecə otaqda işıq sönəndən sonra Cimmi nəyisə xatırladı.
– Op! – o səsləndi. – Az qala unutmuşdum!
O, çarpayıdan sıçradı və onun yanında dizləri üstə durdu. Co dayı uşaqla həmrəy olduğunu göstərmək istədi və özü də çarpayının digər tərəfində dizi üstə durdu.
– Oy! – Cimmi titrək səslə pıçıldadı. – Dayı, səhər anam sənin nə etdiyini görəndə payını verəcək! Axı güvəc çarpayının bu tərəfindədir!
BABANIN KOSTYUMU
– Mən istərdim ki, sən tutduğun mövqeyə uyğun geyinəsən. Təəssüflənirəm ki, sənə bu cır-cındırı geyinməyə icazə vermişəm.
– Amma mən kifayət qədər yaxşı geyinmişəm axı.
– Yaxşı görək! Babandan nümunə götür. O, həmişə qəşəng geyinmişdir. Onun libası həmişə bahalı və əla tikilmiş olub.
– Ha-ha-ha! Bax elə burdaca səni tutdum! Axı mən elə babamın kostyumundayam!
YAD İDEYALAR
Filosofun bir cüt ayaqqabısı var idi. Bir dəfə o, çəkməçidən onları təcili düzəltməsini xahiş elədi.
– Atelye artıq bağlanır, – çəkməçi cavab verdi, – ona görə də mən sizin ayaqqabınızı indi təmir edə bilməyəcəyəm. Sabah onun dalınca gələrsiniz.
– İş ondadır ki, mənim yalnız bir cüt ayaqqabım var və mən onlarsız, sadəcə, gəzə bilmərəm.
– Narahat olmağa dəyməz! Mən sizə birgünlük nimdaş bir ayaqqabı verərəm.
– Necə? Kiminsə ayaqqabısını geymək? Siz məni kim hesab edirsiniz?
– Yad birinin ayaqqabısını geyməyə niyə razı olmursunuz ki? Siz ki öz beyninizdə başqalarının fikir və ideyalarını gəzdirməyə etiraz etmirsiz?
SEKS HAQQINDA
Ata yeniyetmə oğlundan soruşdu:
– Bu gün məktəbdə nə keçmisiniz?
– Seks haqqında mühazirələr, – deyə oğlan cavab verdi.
– Seks haqqında mühazirələr? Yaxşı, sizə nə dedilər ki?
– Əvvəl bir keşiş danışdı və izah etdi ki, nə üçün biz bununla məşğul olmamalıyıq. Sonra həkim bizə dedi ki, bununla necə məşğul olmamalıyıq. Axırda isə məktəbin direktoru məruzə ilə çıxış edib dedi ki, bununla harada məşğul olmamalıyıq.
PREZİDENTİN DİLEMMASI
Amerika prezidenti Uilyam Hovard Taft bir dəfə bir ziyafətdə iştirak edir və orada onun kiçik oğlu atası barədə onu hörmətdən salan bir fikir söyləyir.
Qonaqlar oğlanın ədəbsiz hərəkətindən şoka düşürlər və otağa ağır bir sükut çökür.
– Sən onun barəsində nə ölçü götürəcəksən? – missis Taft soruşur. – Cəzalandıracaqsan?
– Əgər onun dedikləri mənə bir ata kimi ünvanlanmışdısa, onda, əlbəttə, o, cəzasını alacaq. Yox, əgər o, Amerika Birləşmiş Ştatlarının prezidentinə müraciət edirdisə, onda onun bunu etməyə qanuni konstitusiya hüququ var.
Nəyə görə prezidentə aid olan ədalətli tənqidi ata barəsində etmək olmaz?
SOYEN ŞAKUNUN GÜNDÜZ YUXUSU
Altmış bir yaşında olarkən müəllim Soyen Şaku həyatdan köçdü. O, qarşısına qoyduğu vəzifəni sağlığında yerinə yetirə bilmişdi – gələcək nəsillər üçün, özündən sonra digər dzen[3 - dzen – Çin və Şərqi Asiya buddizmində əsas məktəblərdən biri. Geniş mənada aydınlanma haqqında təlimdir.] müəllimləri ilə müqayisədə, daha zəngin, daha mükəmməl təlim qoymuşdu. Deyilənə görə, onun şagirdləri isti yay günlərində nahardan sonra bir qədər yatmağı sevirdilər; baxmayaraq ki müəllim özü bir dəqiqəsini belə hədər yerə sərf etmirdi, o heç vaxt buna görə şagirdlərini məzəmmət etməmişdi.
On iki yaşında olarkən o artıq Tenday məktəbinin fəlsəfi nəzəriyyəsini öyrənməyə başlamışdı. Bir dəfə çox qızmar bir yay günü idi; müəllim də yaxınlıqda deyildi; balaca Soyen uzanaraq üç saat davam edən dərin bir yuxuya gedir. O, Ustad qəfil otağa daxil olarkən oyanır, amma artıq gec idi: budur, qapının ağzında yerə sərilib qalıb.
– Xahiş edirəm, bağışlayın məni. Xahiş edirəm, bağışlayın, – yerdə uzanmış şagirdin üstündən keçən müəllim sanki uşağa deyil, hansısa möhtərəm qonağa üzrxahlıq edirdi.
Həmin gündən Soyen gündüzlər bir daha yatmadı.
ANANIN ŞAPALAĞI
Balaca bir oğlan uşağı küçə ilə bərk qaçırdı. Küçəni dönərkən bir adamla toqquşdu.
– Allahım! – yoldan keçən səsləndi. – Sən hara belə tələsirsən?
– Evə, – uşaq cavab verdi. – Tələsirəm, çünki evdə anam məni şapalaqlamalıdır.
– Sən evə anandan bir neçə şapalaq almaq istədiyinə görə tələsirsən? – heyrətlənmiş yolçu soruşdu.
– Yox. Amma əgər atam evə məndən tez gələrsə, onda şapalaqları o vuracaq.
Uşaqlar bizim güzgümüzdür. Onlar sevgi mühitində yaşadıqca bunu əks etdirirlər. Sevgi olmayanda isə əks etdirməyə bir şey qalmır.
QULAQBURMASI
Nəsrəddin uşağa səhəngi verərək quyuya su dalınca getməyi tapşırdı. Ancaq uşaq hələ bir addım da atmamış ona bir qulaqburması da verib üstünə qışqırdı:
– Əlindən salsan, özündən küs!
Yoldan ötən bir nəfər dözmədi:
– Günahsız uşağı necə döymək olar? O axı hələ heç bir pis şey etməyib!
– Siz indi deyirsiniz ki, mən onu səhəngi salıb sındırandan və nəticədə həm səhəngdən, həm də sudan məhrum olandan SONRA cəzalandırım? Belədə isə o yadında saxlayacaq ki, səhəngi də, suyu da qorumaq lazımdır, – Nəsrəddin cavab verdi.
PSİXOLOQUN MÖCÜZƏSİ
Balaca oğlan qonşu uşağının oyuncaq atına minmişdi və ondan düşməyə qəti surətdə razı olmurdu. Evlərində bu cür oyuncaqdan düz üçü var idi, ancaq uşaq təkidlə məhz bunun üstündə oturmaq istəyirdi. Anası onu zorla oyuncağın üstündən götürmək istəyəndə isə elə ucadan qışqırıb ağlayırdı ki, məcbur olub yerində otuzdururdular. Oğulları ilə nə edəcəklərini bilməyən valideynlər uşaq psixoloqu çağırmalı oldular.
Psixoloq uşağa yaxınlaşdı, saçlarına tumar çəkdi, ona tərəf əyildi və gülümsəyərək qulağına nəsə dedi. Elə həmin andaca uşaq oyuncaqdan düşdü və dinməz-söyləməz öz evlərinə tərəf üz tutdu.
– Siz ona hansı sehrli sözü dediniz? – təəccüblənmiş valideynlər soruşdular.
Cavab verməzdən əvvəl psixoloq qonorarını aldı:
– Hər şey çox sadədir. Mən ona dedim: “Əgər bu saat atdan düşməsən, mən sənin dalını elə kötəkləyəcəm ki, sonra düz bir həftə heç yerdə otura bilməyəcəksən. Buna görə mənə pul verirlər və mənim bunu edəcəyimə heç bir şübhən olmasın”.
Uşağı cəzalandırmazdan əvvəl özünüzdən soruşun, bəlkə, onun sözə baxmamasının səbəbi sizin özünüzsünüz.
AĞILLI VALİDEYNLƏR
Valideynlər:
– Conni səndən kiçikdir, amma onun məktəbdəki qiymətləri həmişə səninkindən daha yaxşı olur. Bu niyə belədir?
Yeddiyaşlı oğul:
– Çünki Conninin ağıllı valideynləri var.
MÜASİR UŞAQLAR
Bir nəfər övladlarında musiqiyə sevgi yaratmaq üçün onlara pianino alır.
Evə qayıdarkən görür ki, uşaqları karıxmış halda çalğı alətinə tamaşa edirlər. Atalarına:
– Başa düşmürük, bunu elektrik şəbəkəsinə necə qoşurlar? – dedilər.
***
Balaca bir oğlan uşağı ömründə ilk dəfə olaraq böyük şəhərdən kəndə gəlir. Yolun kənarında durduğu vaxt görür ki, yaşlı bir adam at arabası ilə dükana yaxınlaşdı və düşüb içəri keçdi. Uşaq atı böyük maraqla seyr etməyə başlayır – o, əvvəllər heç vaxt bu heyvanı görməmişdi. Kişi dükandan çıxıb getməyə hazırlaşanda oğlan onu səsləyir:
– Ey, cənab! Sizi xəbərdar etmək istərdim ki, o, indicə bütün yanacağını boşaltdı.
***
Əlində banan qabığı tutmuş balaca qız meyvə-tərəvəz dükanına girir. Satıcı qadın soruşur:
– Sənə nə lazımdır, əzizim?
– Bunun içini doldurmaq, – deyə qız cavab verir.
HƏDƏF NƏDİR
Kamandan oxatma məktəbinin müəllimi həyat məsələlərində də ox atmaqda olduğu kimi yaxşı baş çıxarması ilə məşhur idi.
Bir dəfə onun ən istedadlı şagirdi yerli yarışma zamanı üç dəfə dalbadal hədəfi sərrast vurdu. Tamaşaçılar ucadan alqışlamağa başladılar. Onların alqışı həm şagirdin özünə, həm də onun müəlliminə ünvanlanırdı.
Ancaq müəllim çox laqeyd, hətta narazı görünürdü.
Bir müddət sonra şagird müəllimin narazılığının səbəbini soruşdu.
– Sən hələ anlamamısan ki, hədəf hədəfin özü deyil?
– Bəs onda hədəf nədir? – şagird soruşdu.
Lakin müəllim cavab vermədi. Cavabı şagirdin özü nə vaxtsa tapmalı idi, çünki onu sözlə izah etmək mümkün deyildi.
Nəhayət, bir dəfə o, müəllimin nə demək istədiyini başa düşdü: əsas olan nailiyyətin özü deyil, ona olan münasibətdir. Əsas olan hədəf deyil, eqonun[4 - eqo – psixoanaliz nəzəriyyəsinə əsasən, insan şəxsiyyətinin “Mən” kimi dərk edilən hissəsi.]yox olmasıdır.
BİR UŞAQ ÜÇÜN HƏBSXANA
Bir dəfə hökumət orqanları uşaqlar üçün islahetmə müəssisəsi açmaq qərarına gəlir. Məsləhət üçün tanınmış pedaqoqu dəvət edirlər. O, ehtiraslı bir çıxış edir, koloniyada təlim-tərbiyə işini humanist metodlarla aparmağa çağırır; uşaqlarla səriştəli pedaqoqların işləməsi, onlarla mehriban və nəvazişlə rəftar edilməsi üçün bütün səyləri cəmləşdirməyə dəvət edir.
