скачать книгу бесплатно
And olsun Tanrı dağa,
Ota, gülə, yarpağa!
Turan qalxıb ayağa
Qılınclar qına gəlməz.
ATA DİLİ
Ustad Mirzə Cəlilə
“Anamın kitabı” –anamın dili,
Bu adla çağırıldım dilimin adın.
Mənim ürəyimdən özgə şey keçir,
Ey məni dünyaya gətirən qadın!..
Bu sirri açmaq da bəlkə günahdır,
Mənim günahımı, ana, bağışla.
Sən yenə əvvəlki ucalıqda ol,
Oğlunam, verdiyin cana bağışla.
…Bu dildə söz desəm, çatar Tanrıya,
Çoxları bu sirri anlamır, dədə,
Biz “bizi” yaşadan dilə yenmişik,
Bu Vətən torpağı kiçiləndə də.
Dilimə “can”dedim, canım dilimdə,
Ey dilim, sözümü köməyə gətir.
Min il açmamışıq bir sirri, ustad,
Gərək mən danışım bu həqiqəti.
–“Anamın kitabı” çoxuna yaddır,
Deyərəm nə üçün, səbrini gəl bas.
–Yurd boyu kəhər at oynadanların
Atası kim olub?
–Bizans, ərəb, fars…
O Uzun Həsənin əksi gözümdə,
Dolaşdı ər kimi bu yurd boyunca…
Halalı, qadını kim oldu?!
–Yad qızı,
Oturub ağlayım, dilim, doyunca.
Allah, dahimi də yad qadın doğub,
Müqəddəs dilimin ruhun qırıbdı.
Görən Nizamini, ya Xəqanini
Anası nə dildə danışdırıbdı?
Mənim ocağımı kim yandırdı, kim?
Evimin qadını yad qadın idi.
Oğlumun anası dilimi bilmir,
Özüm də, oğlum da özgələrindir.
Yad qadın nazına yenən millətin,
Başına nə gəlir, nə gəlir azdı.
Babək öz oğlunun xəyanətini
Yad eldən aldığı qadına yazdı…
Bildi ki, xəyanət o qandan gəlir,
Oğul mənim deyil, dedi: – yaddı, yad.
Niyə bacarmırıq tövbə eyləyək,
Yoxsa unutmuşuq bu dərsi, ustad?!
…Böyük Britaniya… London civarı…
Gətrilib yedəkdə qarabağ atı.
Duyub yadlığını bu at madyanın
Gözəl madyanlardan uzaqda yatır.
Hardasan, Oğuzun müqəddəs ruhu?!
Gəl, məni təmizlə, kədər, ey kədər!
Yadla bir yastığa baş qoyanların
Qeyrəti yoxmudur – kəhər at qədər?!
…Gərək Dədə Qorqud, Güntəkin babam,
Təzədən üz tutam yazına indi.
Ata kitabların unutduğumdan
Əsirəm yad qadın nazına indi.
Hansısa bir namərd hökmdar deyib,
Bugünkü məqsədin deyib çox qısa:
“–Tutduğu oba, yurd tutanın deyil,
Qadını o yerə varmayıbdısa”
Düşmənim evimdə gəzir mələktək,
İçimdən yıxacaq məni lap sabah.
Heç kim siyasəti bu cür ağılla
Həqiqət donuna bükəmməz, Allah!…
Heç kim tablaşammaz bu dərdə, heç kim,
Bəs bizi yaşadan nə sirmiş, nə sir?!
Nə yaxşı mənə dost kağız-qələm var,
Nə yaxşı önümdən adamlar keçir.
Durub soruşuram: – Adın? Cavab yox…
– Millətin?
Anlamır, nə qəribə iş!
Atası – Məhəmməd, adı – Oğuzdu; –
Beşikdə yad millət südünü əmmiş…
Səndən soruşuram: – Ananın adı?
Dillənir: – Veradır; Sənin? – Anuşdur.
Səninki İnnadır! Dilim, can dilim,
Gördünmü sabahın ölümə tuşdur.
Yox! Yox! Məhəbbətə sədd çəkmirəm mən,
Qəniməm, dilimə kim ki, qənimdi.
Kərəmin dilində Kərəmə “can-can”,
“Qurbanam” – söyləyən Əsli mənimdi.
Səninlə böyüyəm, varam, can dilim,
Məni sözlərinin başına çevir.
Sənə yenilməlidir məni sevən kəs,
Yenirsə, deməli ürəkdən sevir.
…Laylası dilimdə çalınsın gərək,
Əgər “Ana dili” öz adındısa.
Sənə “Ana dili” necə deyim mən,
Əgər mənim anam yad qadındısa!?
Min illər atamın zoruna durdum,
Bu gün də əllərdə dilim-dilimsən.
Gördünmü sən mənim ana dilim yox,
Sən mənim müqəddəs “Ata dilim”sən?!
ZAMAN MƏNİ ÖLDÜRƏCƏK
Məndən əbədiyyət uman adama
Yürü, sözüm, yürü, yürü,
